Adam Nieniewski

Adam Nieniewski

pułkownik dyplomowany kawalerii
Data i miejsce urodzenia	19 maja 1886 Zawady k. Błaszek
Data i miejsce śmierci	25 kwietnia 1947 Olsztyn
Przebieg służby
Lata służby	1897–1928, 1945
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie ludowe Wojsko Polskie
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Adam Nieniewski (ur. 19 maja 1886 w Zawadach k. Błaszek, zm. 25 kwietnia 1947 w Olsztynie) – pułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego, uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej i wojnie z bolszewikami.

Urodził się 19 maja 1886 w Zawadach, w rodzinie Stanisława, ziemianina, powstańca z 1863^[a], i Haliny z Wybickich, wnuczki Józefa Wybickiego^[1][2]. Bratem jego ojca był architekt Apoloniusz Nieniewski^[3]. Jego rodzina pieczętowała się herbem Nałęcz.

Naukę rozpoczął w 1897 w Wojskowej Niższej Szkole Realnej w Koszycach i kontynuował w Wojskowej Wyższej Szkole Realnej w Hranicach do 1904^[2]. W latach 1904–1907 był słuchaczem Terezjańskiej Akademii Wojskowej w Wiener Neustadt^[1], a po jej ukończeniu został wcielony do Galicyjskiego Pułku Ułanów Cesarza Józefa II Nr 6 w Rzeszowie^[4]. Początkowo był komendantem plutonu, a później szwadronu. W latach 1908–1910 ukończył dwa siedmiomiesięczne kursy kawalerii w Tarnowie i Rzeszowie^[2]. Od 1 października 1911 do 25 lipca 1914 był słuchaczem Szkoły Wojennej w Wiedniu^[2].

Po wybuchu I wojny światowej pełnił służbę kolejno w austriackiej Kwaterze Głównej, w dowództwie 1 Armii, w Ministerstwie Wojny oraz 55 Dywizji Piechoty i 130 Brygadzie Górskiej, wszędzie na stanowiskach szefa sztabu. 23 maja 1916 został przydzielony do komendy Legionów Polskich i wyznaczony na stanowisko zastępcy szefa sztabu^[5]. W czasie służby w c. i k. Armii awansował na kolejne stopnie w korpusie oficerów kawalerii: porucznika ze starszeństwem z 1 września 1906^[6], nadporucznika ze starszeństwem z 1 listopada 1912, rotmistrza ze starszeństwem z 1 września 1915 i majora ze starszeństwem z 1 września 1916^[5].

Po kryzysie przysięgowym został szefem sztabu Komendy Polskiego Korpusu Posiłkowego. Po bitwie z Austriakami pod Rarańczą (noc z 15 na 16 lutego 1918) został internowany (6 marca) i osadzony w więzieniu w Marmaros-Sziget. 10 października zwolniony z więzienia. Wraz z innymi oficerami (między innymi Romanem Góreckim i Włodzimierzem Zagórskim) skierowany do służby w Wojsku Polskim.

8 listopada 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego z byłego Polskiego Korpusu Posiłkowego, z zatwierdzeniem posiadanego stopnia majora^[7] i przydzielony do Sztabu Generalnego^[8], w którym objął stanowisko II zastępcy szefa SG^[9].

• szefa sztabu generała J. Hallera od 17 czerwca 1919^[9]
• szefa sztabu Frontu Południowo-Zachodniego (Front Śląski i Front Cieszyński) od 1 września 1919
• szefa sztabu Frontu Pomorskiego 19 października 1919-31 marca 1920^[9]
• szefa sztabu 1 Armii od 1 kwietnia do maja 1920^[9]
• szefa sztabu 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej^[9]
• dowódcy 5 Pułku Strzelców Konnych Wielkopolskich od 6 lipca do 1 sierpnia 1920

Od 16 sierpnia 1920 do 24 grudnia 1920 dowodził 4 Brygadą Jazdy. W międzyczasie (26 sierpnia–8 października 1920) był dowódcą grupy operacyjnej swojego imienia. W grudniu 1920 został powołany na kurs wyższych dowódców. 10 stycznia 1921 został mianowany z dniem 1 kwietnia 1920 pułkownikiem w kawalerii, w grupie oficerów byłej armii gen. Hallera^[10]. Od stycznia do maja 1921 pozostawał w dyspozycji szefa Sztabu Generalnego. Od 18 maja 1921 był dowódcą VII Brygady Piechoty. 1 czerwca 1921 pełnił funkcję kierownika Kwatery attaché przy szefie SG, a jego oddziałem macierzystym był Oddział V Sztabu Generalnego^[11]. 25 września 1921 został mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 10 Dywizji Piechoty w Łodzi. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 34. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii)^[12]. W sierpniu 1923 został mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 7 Dywizji Piechoty w Częstochowie^[13][14]. Z dniem 11 kwietnia 1925 został „czasowo odkomenderowany” do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze zastępcy komendanta^[15]. Z dniem 1 listopada 1925 powrócił na poprzednio zajmowane stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej 7 DP^[16]. W międzyczasie (12 kwietnia–12 lipca 1926) był kierownikiem Kursu oficerów sztabowych kawalerii w Grudziądzu. Z dniem 31 stycznia 1928 został przeniesiony w stan spoczynku^[17].

Na emeryturze osiadł w majątku ziemskim w Chorzenicach k. Częstochowy. W 1940 został zmuszony przez Niemców do opuszczenia majątku. Zamieszkał w Kłomnicach. Po wojnie zgłosił się do marszałka Żymierskiego i uzyskał przydział do Wojska Polskiego. W okresie od 5 kwietnia do 3 listopada 1945 pełnił obowiązki dowódcy Okręgu Wojskowego „Poznań”, po czym został zwolniony z czynnej służby. Osiadł w Olsztynie, gdzie zmarł 25 kwietnia 1947. Pochowany na cmentarzu we Wróblewie k. Sieradza.

24 czerwca 1922 zawarł związek małżeński z Janiną z Reszków (1891–1969), córką Edwarda Reszke, śpiewaka operowego. Świadkiem na ślubie był Józef Haller. W 1927 przyszła na świat córka Halina, która później wyszła za mąż za Andrzeja Donimirskiego^[2].

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5263 – 21 marca 1922^[18]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 31 grudnia 1923^[19]
• Krzyż Walecznych czterokrotnie^[20] (po raz pierwszy w 1921 w zamian za otrzymaną wstążeczkę biało-amarantową byłej armii gen. Hallera^[21])
• Kawaler Legii Honorowej^[20]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921 „Polska Swemu Obrońcy”^[22]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[22]

W czasie służby w c. i k. Armii otrzymał:

• Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami dwukrotnie,
• Srebrny Medal Zasługi Wojskowej na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej,
• Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej,
• Krzyż Jubileuszowy Wojskowy^[23].

• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1908. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1907. (niem.).
• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
• Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Mieczysław Cieplewicz: Nieniewski Adam (1886–1947). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXIII. Polska Akademia Nauk, 1978.
• Encyklopedia Wojskowa. Otton Laskowski (red.). T. V: Lehwaldt – Obrączka kostna. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1935.
• Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938.

• Andrzej Siwiński, Od parafii do parafii w byłym województwie, część 5, Posiadłość pułkownika Adama Nieniewskiego, Gazeta Częstochowska. gazetacz.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
• Genealogia potomków Sejmu Wielkiego