Aalborg

Aalborg

Ålborg

Dworzec główny w Aalborgu
Herb
Państwo	Dania
Region	Jutlandia Północna
Gmina	Aalborg
Prawa miejskie	1342
Zarządzający	Thomas Kastrup-Larsen↗
Powierzchnia	139 km²
Populacja (2023) • liczba ludności	120 914[1]
Nr kierunkowy	9
Kod pocztowy	9000
Położenie na mapie Danii Aalborg
Położenie na mapie Jutlandii Północnej Aalborg
57°02′50″N 9°55′12″E/57,047222 9,920000
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Aalborg, Ålborg (wym. [ˈʌlb̥ɒːˀ], posłuchaj^ⓘposłuchaj) – miasto w Danii i siedziba gminy Aalborg. W języku duńskim funkcjonują dwie równoprawne formy pisowni: Aalborg i Ålborg^[2].

Jest to czwarte pod względem wielkości miasto Królestwa Danii^[3] (po Kopenhadze, Aarhus i Odense) i drugie co do wielkości miasto Półwyspu Jutlandzkiego. Położone jest w najwęższym punkcie fiordu Limfjorden, łączącego Morze Północne z cieśniną Kattegat i odcinającego od lądu północną część Jutlandii – Nørrejyske Ø.

Aalborg jest portem morskim oraz siedzibą biskupstwa luterańskiego i władz administracyjnych regionu Jutlandia Północna.

Okolice miasta prezentują krajobraz typowy dla północnej Jutlandii. Na zachód od cieśniny Limfjorden rozszerza się w nieregularne jezioro o niskich, bagnistych brzegach i licznych wyspach. Na północnym zachodzie rozpościera się bagno Store Vildmose, a na południowym wschodzie podobne Lille Vildmose. Store Vildmose zostało osuszone na początku XX wieku i przystosowane do celów rolniczych. Są to największe duńskie torfowiska^[4].

Już w XI w. był tu ważny ośrodek handlowy. Nazwa miasta pojawia się na monetach bitych tu w 1040 r.^[5] Miasto otrzymało prawa miejskie w 1342 r.^[5] Luterańską metropolię biskupią założono w 1554, wcześniej było tu biskupstwo katolickie. W XVI w. krwawe walki podczas wojen religijnych, w 1628 miasto zostało splądrowane przez wojska Wallensteina. Podczas wojny austriacko-prusko-duńskiej w 1864 zdobyte przez Prusaków 10 lipca, co przypieczętowało zajęcie przez nich całej Jutlandii, aż do Skagen.

W latach 80. XIX w. Aalborg zamieszkiwało 15 tys. mieszkańców, miasto prowadziło intensywny handel z Anglią, Szwecją i Norwegią, posiadało warsztaty stoczniowe, szkołę katedralną, gimnazjum, szkołę żeglarską, giełdę i bibliotekę publiczną. W początkach XX w. liczba mieszkańców przekroczyła 20 tys., a miasto rozwijało się szybko. W latach 20. XX w. Aalborg liczył 42,8 tys. mieszkańców. Ludność zatrudniona była w rybołówstwie, stoczniach, fabrykach wyrobów tytoniowych i alkoholowych.

Aalborg jest rozwijającym się ośrodkiem przemysłowo-handlowym. Gospodarka regionu koncentruje się wokół produkcji cementu^[3] i stali, na przemyśle stoczniowym oraz eksporcie zboża i ryb.

Znanym produktem regionalnego przemysłu są produkowane przez Aalborskie Zakłady Spirytusowe wódki Aalborg Akvavit^[3]. Rośnie także znaczenie miasta jako ośrodka przemysłu telekomunikacyjnego, w znacznym stopniu inspirowanego przez lokalny uniwersytet.

W mieście znajduje się Uniwersytet Aalborski. Są też szkoła dziesięcioletnia, technikum, gimnazjum, seminarium nauczycielskie i szkoła dla dzieci upośledzonych^[3], ponadto m.in. konserwatorium muzyczne oraz akademia informatologii^[5].

• Nad cieśniną Limfjorden przebiegają dwa mosty (jeden drogowy z drogą dwupasmową, przejściem dla pieszych i drogą rowerową oraz jeden kolejowy dla jednotorowej linii; obydwa mosty są zwodzone) łączące Aalborg z Nørresundby; dzięki temu oba miasta praktycznie tworzą jeden organizm. Dodatkowo we wschodniej części miasta pod Limfjorden przebiega zbudowany w 1969 r.^[6] tunel^[3], będący częścią międzynarodowej drogi E45.
• Aalborg jest połączony linią kolejową z Hjørring, Frederikshavn i Skagen na północy oraz z Aarhus na południu, skąd odchodzą linie do Niemiec i przez Fionię do Kopenhagi (zob. Danske Statsbaner). Stacje kolejowe: Aalborg (dworzec) i Aalborg Vestby.
• Miasto ma dobry i bezpieczny port morski, choć jest on trudno dostępny.
• Przez Aalborg przechodzą międzynarodowe trasy europejskie E39 i E45, będąca przedłużeniem niemieckiej autostrady A7.
• W Nørresundby znajduje się port lotniczy Aalborg oferujący połączenia krajowe i międzynarodowe.
• Port Aalborski o powierzchni 110 ha jest trzecim pod względem wielkości portem Danii^[7].

• późnogotycki kościół St. Budolfi^[3] z XVI w. o bogatym wyposażeniu wnętrza
• zamek z XVI w., szereg renesansowych kamienic mieszczańskich
• szpital z 1432, przebudowany w XIX w.
• Muzeum Historyczne w Aalborgu^[3]
• Muzeum Marynistyczne w Aalborgu
• Muzeum Garnizonowe w Aalborgu
• Muzeum Sztuki^[3] Kunsten
• Jomfru Ane Gade, ulica składająca się wyłącznie z barów, dyskotek i restauracji
• Aalborg Zoo^[3]
• Lindholm Hoje^[3] – cmentarzysko wikingów z muzeum
• park Kildenparken z 1802 r.^[3]
• trzy pomniki w śródmieściu: „Szyper Klement”, „Gęsiarka” i „Cymbryjski byk”^[3]
• platforma widokowa Wieża Aalborska^[3] z 1933 r.^[5]

 Zobacz też kategorie: Ludzie związani z Aalborgiem, Ludzie urodzeni w Aalborgu.

* Almere, Holandia

• Antibes, Francja
• Edynburg, Wielka Brytania
• Fredrikstad, Norwegia
• Fuglafjørður, Wyspy Owcze
• Galway, Irlandia
• Gdynia, Polska
• Hajfa, Izrael
• Hefei, ChRL
• Húsavík, Islandia
• Innsbruck, Austria
• Karlskoga, Szwecja
• Lancaster, Wielka Brytania
• Nuuk, Grenlandia
• Carskie Sioło, Rosja
• Racine, USA
• Rapperswil-Jona, Szwajcaria
• Rendsburg, Niemcy
• Ryga, Łotwa
• Riihimäki, Finlandia
• Scoresbysund, Grenlandia
• Solvang, USA
• Tulcza, Rumunia
• Warna, Bułgaria
• Wilno, Litwa
• Wismar, Niemcy
• Büdelsdorf, Niemcy