Andrzej Lubomirski

Andrzej Lubomirski

książę Andrzej Lubomirski (1934)
Data i miejsce urodzenia	22 lipca 1862 Kraków
Data i miejsce śmierci	29 listopada 1953 Jacarezinho
Poseł na Sejm Krajowy Galicji
Okres	od 1898 do 1907
Poseł do Austriackiej Rady Państwa
Okres	od 1907 do 1911
Poseł na Sejm RP III kadencji
Okres	od 1930 do 1935
Przynależność polityczna	BBWR
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Andrzej Lubomirski książę h. Szreniawa bez Krzyża (ur. 22 lipca 1862 w Krakowie, zm. 29 listopada 1953 w Jacarezinho) – polski poseł, kurator literacki, działacz gospodarczy i społeczny, trzeci i ostatni ordynat przeworski.

Urodził się w rodzinie Jerzego Henryka i Cecylii hr. Zamoyskiej h. Jelita (1831–1904)^[1], polityka galicyjskiego. Był trzecim, po swym ojcu, ordynatem przeworskim.

Dzieciństwo spędził na zamku w Krakowie. W latach 1873–1880 kształcił się w Gimnazjum św. Anny w Krakowie. W latach 1880–1886 studiował na wydziale prawa na Uniwersytecie Karola w Pradze. W 1886 roku uzyskał doktorat z prawa i powrócił do Przeworska.

Był jednym z przywódców konserwatystów galicyjskich, kuratorem Ossolineum we Lwowie, członkiem austriackiej Izby Panów od 1887 roku i prezesem Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie od 1897 roku. W połowie roku 1895 został mianowany konserwatorem na obwód sanocki w sekcji I dla przedmiotów z czasów przedhistorycznych i starożytnej sztuki klasycznej^[2].

Posłował na Sejm Galicyjski od 1898 roku, później do Rady Państwa w Wiedniu w Wiedniu XI kadencji (1907–1911)^[3]. W latach 1889–1901 był konserwatorem zabytków historycznych i sztuki w Galicji Zachodniej. Zasłynął jako krzewiciel przemysłu krajowego. Od 1904 roku był prezesem Ligi pomocy przemysłowej dla Galicji. W 1908 roku został mianowany tajnym radcą^[4]. Został jednym ze wspólników fabryki cukierniczej „Dr. Jan Rucker i Sp.” we Lwowie^[5]. Członek i działacz Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego, członek jego Komitetu (23 czerwca 1889 – 20 czerwca 1914)^[6]. Członek Towarzystwa Kółek Rolniczych we Lwowie, prezes jego Zarządu Powiatowego w Przeworsku (1914)^[7].

Według stanu z 1914 roku był prezesem Własnego Galicyjskiego Zakładu Kredytowego Krajowego Związku Zdrojowisk i Uzdrowisk we Lwowie^[8]. Po wybuchu I wojny światowej w 1914 roku jako przedstawiciel Podolaków był członkiem sekcji wschodniej Naczelnego Komitetu Narodowego^[9]. Był ekspertem delegacji polskiej na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 roku zajmującym się zagadnieniami gospodarczymi^[10]. Wiceprezes Rady Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów w 1920 roku^[11].

W 1925 roku w swojej posiadłości przy młynie w Gorzycach założył kaplicę mszalną, a księżna Eleonora wyposażyła ją w paramenty liturgiczne^[12]. W latach 1930–1935 był posłem na sejm RP III kadencji wybranym z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. 9 grudnia 1930 roku, w dniu otwarcia sejmu III kadencji, pełnił funkcję marszałka seniora^[13].

W 1939 roku został wraz z synem Jerzym Rafałem aresztowany przez Niemców i osadzony na zamku rzeszowskim. Po kilku tygodniach wypuszczony i osadzony w areszcie domowym. W lipcu 1944 roku wyjechał do Mszany Dolnej, a następnie tułał się po Europie. W 1946 roku trafił do przytułku dla starców w Belgii. Bezskutecznie starał się o powrót do Przeworska. W 1952 roku wyjechał do Jacarezinho w Brazylii, gdzie w 1953 roku zmarł^[14].

Po sprowadzeniu jego szczątków z Brazylii, 20 stycznia 2024 roku odbył się jego pogrzeb w Przeworsku, gdzie spoczął w krypcie rodowej pod Kaplicą Bożego Grobu w Bazylice kolegiackiej Ducha Świętego^[15].

Był bratem Teresy (1856–1883), Elżbiety (1858–1859), Marii (1860–1942) oraz Kazimierza ^[1].

Od 5 maja 1885 roku był mężem Eleonory Teresy Jadwigi hr. Husarzewskiej h. wł. (1866–1940), z którą miał trzy córki: Helenę Marię po mężu Sierakowską, Teresę Izabelę Karolinę (1888–1964) i Marię Innocentę Ewę (1894–1979) oraz syna Jerzego Rafała^[1].

3 maja 1928 roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski^[16][17].

• Artur Górski: Andrzej ks. Lubomirski – opiekun galicyjskiego przemysłu. Konserwatyzm.pl, 2009-05-22. [dostęp 2012-02-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-22)]. (pol.).
• Łukasz Chrobak: Książę Andrzej Lubomirski. Ordynat i przemysłowiec w latach 1882–1939. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2021. ISBN 978-83-8138-396-7. Brak numerów stron w książce