Ambończycy

Ambończycy
*orang Ambon*
	; Kobiety ambońskie wykonujące taniec z okazji Dnia Królowej (1921)
Populacja	1,4 mln
Miejsce zamieszkania	Indonezja (prowincja Moluki), Holandia
Język	języki austronezyjskie, malajski amboński, indonezyjski, niderlandzki
Religia	chrześcijaństwo (protestantyzm, katolicyzm), islam, animizm
Grupa	ludy austronezyjskie, Molukańczycy, Indonezyjczycy

Ambończycy^[1] (indonez. orang Ambon^[2]) – grupa etniczna zamieszkująca południową część archipelagu Moluków we wschodniej Indonezji.

Stanowią grupę przejściową między ludami malajskimi a ludami papuaskimi^[3]. Posługują się różnymi językami z rodziny austronezyjskiej oraz językiem malajskim ambońskim^[2]. Wyznają protestantyzm, a w mniejszym zakresie także katolicyzm, islam bądź animizm^[3].

Stosunkowo wcześnie znaleźli się pod wpływem Holendrów i dotarło do nich chrześcijaństwo^[4], a jeszcze wcześniej zostali poddani wpływom islamu^[5]. Doszło do zaniku rodzimych języków wyspy. Na terenach wiejskich ludność chrześcijańska w większości porzuciła własne języki na rzecz malajskiego ambońskiego, natomiast grupy muzułmańskie w większym stopniu zachowują języki lokalne^[6]. Do rodzimych języków wyspy Ambon i okolic należą: asilulu, hitu, haruku, laha, larike-wakasihu, nusa laut, saparua, seit-kaitetu, tulehu^[7]. W nowszych czasach również wśród muzułmańskich Ambończyków wzrosło użycie malajskiego w roli języka ojczystego^[8].

Wyspy Moluki w 2002 r. zamieszkiwało ok. 1,34 mln Ambończyków^[3], a miasto Ambon w 2007 r. liczyło ok. 260 tys. mieszkańców^[9]. Są oni główną ludnością wyspy Ambon^[10]. Po latach 50. XX wieku znaczna część ludności była zmuszona opuścić Moluki. Ponad 50 tys. Ambończyków zamieszkuje Holandię^[3].

Zobacz też

ludy ambońsko-timorskie
ludy północnohalmaherskie
Buru – grupa etniczna
Kei – grupa etniczna

Przypisy

↑ hasło „Ambon”. W: Barbara Petrozolin-Skowrońska, Andrzej Dyczkowski: Nowy leksykon PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 47. ISBN 978-83-01-12490-8. [dostęp 2021-10-06].
↑ ^a ^b Ambonese. W: Barbara A. West: Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania. New York: Infobase Publishing, 2009, s. 42. ISBN 978-1-4381-1913-7. OCLC 370717954. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Ambonese. W: James Minahan: Encyclopedia of the Stateless Nations: Ethnic and National Groups Around the World A-Z. T. I. A–C. Westport, Connecticut: Greenwood Press, 2002, s. 97–102. ISBN 978-0-313-07696-1. OCLC 56100378. [dostęp 2020-02-15]. (ang.).
↑ AnnA. Gregory AnnA., The Influences of Ethnicity in the Evolution of the Indonesian Military Elite, [w:] DeWitt C.D.C. Ellinwood, Cynthia H.C.H. Enloe (red.), Ethnicity and the Military in Asia, Abingdon–New York: Routledge, 2017, s. 267–295, DOI: 10.4324/9781351318808, ISBN 978-0-87855-387-7, ISBN 978-1-351-31880-8, ISBN 978-1-351-31879-2, OCLC 1005226256 [dostęp 2021-08-15] (ang.), patrz s. 276.
↑ BirgitB. Bräuchler BirgitB., Cyberidentities At War: The Moluccan Conflict on the Internet, JeremyJ. Gaines (tłum.), New York: Berghahn Books, 2013, s. 238, ISBN 978-0-85745-854-4, ISBN 978-0-85745-897-1, OCLC 795756952 [dostęp 2023-10-14] (ang.).
↑ Charles E.Ch.E. Grimes Charles E.Ch.E., Digging for the Roots of Language Death in Eastern Indonesia: The Cases of Kayeli and Hukumina, [w:] MargaretM. Florey (red.), Endangered Languages of Austronesia, Oxford: Oxford University Press, 2010, s. 73–89, DOI: 10.1093/acprof:oso/9780199544547.003.0004, ISBN 978-0-19-172026-0, ISBN 978-0-19-954454-7, ISBN 978-0-19-157121-3, OCLC 507435850 [dostęp 2022-08-20] (ang.), patrz wstęp s. 73.
↑ Scott Paauw: Ambon Malay. W: Susanne Maria Michaelis, Philippe Maurer, Martin Haspelmath, Magnus Huber, Melanie Revis (red.): The survey of pidgin and creole languages. T. 3. Oxford: Oxford University Press, 2013, s. 94–104. ISBN 978-0-19-969143-2. OCLC 813856192. (ang.).
↑ Don vanD. Minde Don vanD., European loan words in Ambonese Malay, [w:] K. AlexanderK.A. Adelaar, RobertR. Blust (red.), Between worlds: linguistic papers in memory of David John Prentice, Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 2002 (Pacific Linguistics 529), s. 193–216, DOI: 10.15144/PL-529.193, ISBN 0-85883-478-2, OCLC 896427271 (ang.), patrz s. 196.
↑ JeroenJ. Adam JeroenJ., How ordinary folk became involved in the Ambonese conflict. Understanding private opportunities during communal violence, „Bijdragen tot de taal-, land- en volkenkunde / Journal of the Humanities and Social Sciences of Southeast Asia”, 166 (1), 2010, s. 25–48, DOI: 10.1163/22134379-90003624 (ang.).
↑ Ambon, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-02-15] [zarchiwizowane z adresu 2021-10-23] .

[PWN1998-1] sło „Ambon”. W: Barbara Petrozolin-Skowrońska, Andrzej Dyczkowski: Nowy leksykon PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 47. ISBN 978-83-01-12490-8. [dostęp 2021-10-06].

[Encyclopedia-2] Ambonese. W: Barbara A. West: Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania. New York: Infobase Publishing, 2009, s. 42. ISBN 978-1-4381-1913-7. OCLC 370717954. (ang.).

[Minahan2002-3] Ambonese. W: James Minahan: Encyclopedia of the Stateless Nations: Ethnic and National Groups Around the World A-Z. T. I. A–C. Westport, Connecticut: Greenwood Press, 2002, s. 97–102. ISBN 978-0-313-07696-1. OCLC 56100378. [dostęp 2020-02-15]. (ang.).

[ethnicity-4] AnnA. Gregory AnnA., The Influences of Ethnicity in the Evolution of the Indonesian Military Elite, [w:] DeWitt C.D.C. Ellinwood, Cynthia H.C.H. Enloe (red.), Ethnicity and the Military in Asia, Abingdon–New York: Routledge, 2017, s. 267–295, DOI: 10.4324/9781351318808, ISBN 978-0-87855-387-7, ISBN 978-1-351-31880-8, ISBN 978-1-351-31879-2, OCLC 1005226256 [dostęp 2021-08-15] (ang.), patrz s. 276.

[brauchler-5] BirgitB. Bräuchler BirgitB., Cyberidentities At War: The Moluccan Conflict on the Internet, JeremyJ. Gaines (tłum.), New York: Berghahn Books, 2013, s. 238, ISBN 978-0-85745-854-4, ISBN 978-0-85745-897-1, OCLC 795756952 [dostęp 2023-10-14] (ang.).

[Grimes-6] Charles E.Ch.E. Grimes Charles E.Ch.E., Digging for the Roots of Language Death in Eastern Indonesia: The Cases of Kayeli and Hukumina, [w:] MargaretM. Florey (red.), Endangered Languages of Austronesia, Oxford: Oxford University Press, 2010, s. 73–89, DOI: 10.1093/acprof:oso/9780199544547.003.0004, ISBN 978-0-19-172026-0, ISBN 978-0-19-954454-7, ISBN 978-0-19-157121-3, OCLC 507435850 [dostęp 2022-08-20] (ang.), patrz wstęp s. 73.

[autonazwa1-7] Scott Paauw: Ambon Malay. W: Susanne Maria Michaelis, Philippe Maurer, Martin Haspelmath, Magnus Huber, Melanie Revis (red.): The survey of pidgin and creole languages. T. 3. Oxford: Oxford University Press, 2013, s. 94–104. ISBN 978-0-19-969143-2. OCLC 813856192. (ang.).

[vanminde2002-8] Don vanD. Minde Don vanD., European loan words in Ambonese Malay, [w:] K. AlexanderK.A. Adelaar, RobertR. Blust (red.), Between worlds: linguistic papers in memory of David John Prentice, Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 2002 (Pacific Linguistics 529), s. 193–216, DOI: 10.15144/PL-529.193, ISBN 0-85883-478-2, OCLC 896427271 (ang.), patrz s. 196.

[Adam-9] JeroenJ. Adam JeroenJ., How ordinary folk became involved in the Ambonese conflict. Understanding private opportunities during communal violence, „Bijdragen tot de taal-, land- en volkenkunde / Journal of the Humanities and Social Sciences of Southeast Asia”, 166 (1), 2010, s. 25–48, DOI: 10.1163/22134379-90003624 (ang.).

[PWN2020-10] Ambon, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-02-15] [zarchiwizowane z adresu 2021-10-23] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]