Wikipedysta:Lamashtu2006/brudnopis: Różnice pomiędzy wersjami

Monety Edwarda VIII – ogół monet brytyjskiego króla Edwarda VIII wybitych w krótkotrwałym okresie od objęcia przez niego tronu w styczniu 1936 roku aż do jego abdykacji w grudniu tego samego roku. W związku z abdykacją produkcja monet Edwarda VIII przeznaczonych do obiegu w Wielkiej Brytanii nigdy się nie rozpoczęła, a w brytyjskiej Mennicy Królewskiej (The Royal Mint) zdążono przygotować jedynie monety próbne. Z kolei produkcja monet Edwarda VIII przeznaczonych do użytku kolonialnego (m.in. w Brytyjskiej Afryce Wschodniej, Brytyjskiej Afryce Zachodniej, Terytorium Nowej Gwinei i Fidżi) ruszyła jeszcze w 1936 roku i część z wybitych monet zdążyła trafić do obiegu w tych koloniach jeszcze przed abdykacją króla.

20 stycznia 1936 roku zmarł Jerzy V, a nowym królem został jego najstarszy syn, Edward VIII. Wraz z wstąpieniem na tron brytyjski Edwarda VIII w Mennicy Królewskiej rozpoczęły się intensywne prace związane z zaprojektowaniem, przygotowaniem i wprowadzeniem do obiegu monet nowego władcy. Wkrótce też zajęto się wyborem portretu Edwarda VIII, który umieszczony miał być na nowych monetach. Do przygotowania projektów portretu wybrano dwóch artystów: Humphreya Pageta i Williama McMillana. Gotowe projekty przedstawione zostały członkom komitetu doradczego Mennicy Królewskiej, ale ci byli w swych opiniach tak podzieleni, że zwrócili się z prośbą o opinię do samego króla, który ostatecznie zdecydował się na portret autorstwa Humphreya Pageta^[1].

Edward VIII podjął również decyzję, aby przedstawiano go na monetach z lewego profilu. Decyzja ta łamała wielowiekową tradycję, sięgającą czasów Karola II (XVII wiek), zgodnie z którą kolejni władcy brytyjscy przedstawiani byli na monetach na przemian to z lewego, to z prawego profilu. Poprzedni król, Jerzy V, przedstawiany był na monetach z lewego profilu, więc spodziewano się, że zgodnie z ustanowionym protokołem Edward VIII wybierze profil prawy. Ten jednak zdecydował, aby przedstawiano go z lewego profilu, który w jego opinii był lepszy^[1].

Pod koniec roku 1936 Mennica Królewska była w zaawansowanym stadium przygotowań, a przy użyciu maszyn redukujących rozpoczęto proces miniaturyzacji gotowych już wzorów monet i medali^[1]. Rozpoczęcie produkcji nowych monet Edwarda VIII zaplanowane zostało na 1 stycznia 1937 roku, ale abdykacja króla doprowadziła do wstrzymania wszystkich przygotowań i planów^[1]. Ostatecznie żadne monety Edwarda VIII nie trafiły do obiegu w Wielkiej Brytanii^[1][2]. W Mennicy Królewskiej pozostała jednak pewna ilość wybitych już monet próbnych (pattern coins), wykonanych z polerowanych stempli, które w postaci monet kolekcjonerskich (proof coins) trafić miały do specjalnego zestawu monet, który wyemitowany miał być w 1937 roku z okazji koronacji (dlatego też na wszystkich tych monetach widnieje data 1937, choć wybito je w 1936 roku)^[1]. Każdy taki zestaw liczyć miał 13 monet wykonanych ze złota (5 Pounds, 2 Pounds, Sovereign), srebra (Crown, Half crown, Florin, Shilling, Sixpence, Threepence), miedzioniklu (Threepence - nowy wzór) i brązu (Penny, Halfpenny, Farthing)^[3]. Wkrótce po swojej abdykacji Edward, noszący już tytuł księcia Windsoru, poprosił o przekazanie mu jednego zestawu takich monet, ale Jerzy VI, jego brat i następca, nie wyraził na to zgody^[1]. Elżbieta, córka Jerzego VI i późniejsza królowa, również zapragnęła posiadać taki zestaw i znalazł się on w jej posiadaniu (obecnie jest w zbiorach kolekcji królewskiej zarządzanej przez Royal Collection Trust)^[3][4][5]. Wiadomo, że co najmniej dwa zestawy monet Edwarda VIII trafiły w ręce prywatne: pierwszy, kompletny, znajduje się w zbiorach The Tyrant Collection w Stanach Zjednoczonych, podczas gdy monety z drugiego zestawu, niekompletnego (bez złotych monet), wystawiane były na sprzedaż osobno i uległy rozproszeniu^[3][4].

Kilkadziesiąt monet próbnych Edwarda VIII, zachowano również w Mennicy Królewskiej, ale kontrowersje związane z abdykacją sprawiły, że nie trafiły one do oficjalnej kolekcji Muzeum Mennicy Królewskiej (The Royal Mint Museum)^[1][2]. Umieszczone w zapieczętowanym, kartonowym pudełku, zamknięte były w sejfie znajdującym się w biurze prezesa mennicy, a o ich istnieniu wiedziało niewiele osób^[1][2]. Dopiero w 1970 roku, po przejściu na emeryturę sir Jacka Jamesa, prezesa Mennicy Królewskiej w latach 1957-1970, pudełko wyjęte zostało z sejfu i otworzone^[1][2]. Wewnątrz znaleziono nie mniej niż 49 monet Edwarda VIII, które 5 listopada 1970 roku umieszczone zostały oficjalnie w kolekcji Muzeum Mennicy Królewskiej^[1][2]. Z monet tych zdołano skompletować dwa pełne zestawy monet, z których jeden pozostał w Mennicy Królewskiej, a drugi wypożyczono do Muzeum Brytyjskiego^[3][4]. Trzy unikalne, jednostronne monety, z wybitym jedynie rewersem (próbna korona, pens i półpens), których wcześniej nie wiązano z Edwardem VIII, również przetrwały w Mennicy Królewskiej i ostatecznie trafiły do jej muzeum^[2]. Na początku lat siedemdziesiątych do kolekcji monet Edwarda VIII w Mennicy Królewskiej dodano jeszcze ok. 20 wykonanych w gumie odcisków wciąż istniejących stempli menniczych używanych do produkcji monet Edwarda VIII^[2]. Od 1974 roku niektóre luki w tej kolekcji udało się uzupełnić poprzez zakup niewielkiej ilości monet próbnych w salonach aukcyjnych oraz od osób prywatnych^[1][2]. Obecnie kolekcja monet próbnych Edwarda VIII w Muzeum Mennicy Królewskiej jest największą kolekcją takich monet na świecie^[1][2].

Niewielka moneta o wartości ćwierci pensa, wykonana z brązu, o średnicy ok. 20 mm i wadze ok. 2,85 grama^[6]. Zachowane egzemplarze tej monety mają na awersie portret z głową Edwarda VIII - głowa jest odkryta (bez korony) i zwrócona w lewą stronę^[7][8]. Pod portretem widnieją inicjały HP autora portretu, Humphreya Pageta^[8]. Wokół głowy króla biegnie zapisana skrótowo inskrypcja łacińska EDWARDVS VIII D : G : BR : OMN : REX F : D : IND : IMP. (język łaciński. EDWARDVS VIII DEI GRATIA BRITANNIARUM OMNIUM REX FIDEI DEFENSOR INDIAE IMPERATOR), znacząca „Edward VIII z Bożej łaski król Wielkiej Brytanii, Obrońca Wiary, cesarz Indii”^[7][8]. Rewers monety posiada nowy wzór, różniący się od tego widniejącego na wcześniejszych monetach tego typu^[9]. Zamiast siedzącej Britannii jest tu bowiem wizerunek strzyżyka, najmniejszego brytyjskiego ptaka, który ma symbolizować najmniejszą brytyjską monetę^[9]. Ptak zwrócony jest w lewą stronę, a za nim widnieje niewielki monogram HWP oznaczający Harolda Wilsona Parkera, projektanta rewersu^[7][8]. Ponad ptakiem umieszczona jest data 1937, a pod ptakiem napis FARTHING^[7][8].

Znane egzemplarze tej monety:

Farthing Edwarda VIII w katalogach monet nosi następujące oznaczenia: Sp# 4064A (Spink, Coins of England and the United Kingdom)^[7][8], KM# Pn122 (Krause, Standard Catalog of World Coins)^[7][8], Freeman 627 (Freeman, The Bronze Coinage of Great Britain)^[13]. Freeman oznacza wyjątkową rzadkość tej monety symbolem R¹⁸, odnoszącym się do monet, które znane są jedynie w 6-15 egzemplarzach ^[14].

Moneta o wartości półpensa, wykonana z brązu, o średnicy ok. 26 mm i wadze ok. 5,7 grama^[15]. Zachowane egzemplarze tej monety mają na awersie portret z głową Edwarda VIII - głowa jest odkryta (bez korony) i zwrócona w lewą stronę^[16][17]. Pod portretem widnieją inicjały HP autora portretu, Humphreya Pageta^[17]. Wokół głowy króla biegnie zapisana skrótowo inskrypcja łacińska EDWARDVS VIII D : G : BR : OMN : REX F : D : IND : IMP. (język łaciński. EDWARDVS VIII DEI GRATIA BRITANNIARUM OMNIUM REX FIDEI DEFENSOR INDIAE IMPERATOR), znacząca „Edward VIII z Bożej łaski król Wielkiej Brytanii, Obrońca Wiary, cesarz Indii”^[16][17]. Rewers monety posiada nowy wzór, różniący się od tego widniejącego na wcześniejszych monetach tego typu^[18]. Zamiast tradycyjnego wizerunku siedzącej Britannii przedstawiono tu bowiem lewą stronę trzymasztowego statku płynącego z rozwiniętymi żaglami po morzu^[16][17][18]. Przyjmuje się, że statek ten reprezentować ma Złotą Łanię (Golden Hind), okręt flagowy sir Francisa Drake’a^[18]. Za statkiem umieszczone są inicjały HP oznaczające Humphreya Pageta, projektanta rewersu^[17]. Ponad statkiem widnieje napis HALF PENNY, a pod statkiem jest data 1937^[16][17].

Znane egzemplarze tej monety:

Poza w pełni wybitymi monetami w Muzeum Mennicy Królewskiej znajduje się również moneta jednostronna, z wybitym jedynie rewersem (RMM 57), a także cztery odciski rewersu wykonane w gumie przy użyciu oryginalnych stempli menniczych (RMM 75-78)^[19].

Halfpenny Edwarda VIII nosi w katalogach monet następujące oznaczenia: Sp# 4064A (Spink, Coins of England and the United Kingdom)^[16], KM# Pn123 (Krause, Standard Catalog of World Coins)^[16], Freeman 428 (Freeman, The Bronze Coinage of Great Britain)^[18]. Freeman oznacza wyjątkową rzadkość tej monety symbolem R¹⁸, odnoszącym się do monet, które znane są jedynie w 6-15 egzemplarzach ^[23].

Moneta o wartości jednego pensa, wykonana z brązu, o średnicy ok. 30,8 mm i wadze ok. 9,4 grama^[25]. Zachowane egzemplarze tej monety mają na awersie portret z głową Edwarda VIII - głowa jest odkryta (bez korony) i zwrócona w lewą stronę^[26][27]. Pod portretem widnieją inicjały HP autora portretu, Humphreya Pageta^[27]. Wokół głowy króla biegnie zapisana skrótowo inskrypcja łacińska EDWARDVS VIII D : G : BR : OMN : REX F : D : IND : IMP. (język łaciński. EDWARDVS VIII DEI GRATIA BRITANNIARUM OMNIUM REX FIDEI DEFENSOR INDIAE IMPERATOR), znacząca „Edward VIII z Bożej łaski król Wielkiej Brytanii, Obrońca Wiary, cesarz Indii”^[26][27]. Rewers przedstawia siedzącą Britannię, personifikację Wielkiej Brytanii^[26][27]. Jej postać, ubrana w antyczny strój i hełm, zwrócona jest w prawą stronę^[26][27]. W prawej ręce trzyma trójząb, a lewą opiera o tarczę w barwach flagi brytyjskiej^[26][27]. Za Britannią jest morze, a po jej lewej stronie latarnia morska z trzema oknami^[26][27]. W tle po obu jej stronach znajduje się napis ONE PENNY, a pod jej postacią data 1937^[26][27].

Znane egzemplarze tej monety:

Poza w pełni wybitymi monetami w Muzeum Mennicy Królewskiej znajduje się również moneta jednostronna, z wybitym jedynie rewersem (RMM 52), a także odcisk rewersu wykonany w gumie przy użyciu oryginalnego stempla menniczego (RMM 74)^[24].

Pens Edwarda VIII w katalogach monet nosi następujące oznaczenia: Sp# 4064A (Spink, Coins of England and the United Kingdom)^[26], KM# Pn124 (Krause, Standard Catalog of World Coins)^[26], Freeman 216 (Freeman, The Bronze Coinage of Great Britain)^[32]. Freeman oznacza wyjątkową rzadkość tej monety symbolem R¹⁸, odnoszącym się do monet, które znane są jedynie w 6-15 egzemplarzach ^[33].