Język tsotsil: Różnice pomiędzy wersjami

bats'i k'op
Obszar	Meksyk
Liczba mówiących	550 tys.
Pismo/alfabet	łacińskie
Klasyfikacja genetyczna
	Języki majańskie; Języki tseltalskie; Język tsotsil;
Status oficjalny
język urzędowy	Język narodowy w Meksyku
Ethnologue	6b zagrożony↗
Kody języka
ISO 639-3	tzo
IETF	tzo
Glottolog	tzot1259
Ethnologue	tzo
WALS	tzo
W Wikipedii
	Zobacz też: język, języki świata
	Zobacz też: język, języki świata
	Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 22:21, 6 lut 2024

Język tsotsil, tzotzil (wymowa: cocil) – język należący do grupy języków tseltalskich^[1] z rodziny języków majańskich, używany przez około 550 tys. osób^{[potrzebny przypis]} w meksykańskim stanie Chiapas, zwłaszcza w okolicach miasta San Cristóbal de las Casas. Od czasu podboju hiszpańskiego zapisywany jest pismem łacińskim, wcześniej używano skomplikowanego systemu glifów, wspólnego dla języka tsotsil i tseltal, poświadczonego m.in. przez inskrypcje na kamieniach w Palenque i Toniná.

W roku 1999 w ramach reformy ortograficznej języka tsotsil, przeprowadzonej przez CELALI (Centro de Lengua, Arte y Literatura Indígena), wprowadzono preferowany zapis „ts” zamiast dotychczasowego „tz”, co pozwala na bardziej spójny zapis dźwięków tego języka, usuwając literę „z”. Oznacza to, że również nazwa języka powinna być zapisywana od tej pory jako „tsotsil”.

Główne dialekty

Język tzotzil posiada kilka odmian dialektalnych, uważanych przez Ethnologue za odrębne języki. Najważniejsze z nich to:

Tsotsil z Chamula – tzc^[2]
Tsotsil z Zinacantán – tzz^[3]
Tsotsil z San Andrés Larráinzar – tzs^[4]
Tsotsil z Huixtán – tzu^[5]
Tsotsil z Ch'enalho' – tze^[6]
Tsotsil z Venustiano Carranza – tzo^[7]

System fonetyczny i ortografia

Samogłoski

	Przednie	Centralne	Tylne
Przymknięte	i [i]		u [u]
Średnie	e [e̞]		o [o̞]
Otwarte		a [ä]

Spółgłoski

	Dwuwargowe		Dziąsłowe		Podniebienne		Tylnojęzykowe		Języczkowe		Gardłowe
	normalne	implozyjne	normalne	ejektywne	normalne	ejektywne	normalne	ejektywne	normalne	ejektywne	normalne
Zwarte	p [p]	b' [ɓ]	t [t]	t' [t']			k [k]	k' [k']			' [ʔ]
Zwarto-szczelinowe			tz [ʦ]	tz' [ʦ ’]	ch [ʧ ʰ]	ch' [ʧ ’]
Szczelinowe			s [s]		x [ʃ]				j [x]		h [h]
Nosowe	m [m]		n [n]
Płynne			l [l] r [r]
Półsamogłoski					y [j]

Przypisy

↑ Alfred F.A.F. Majewicz Alfred F.A.F., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 147, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
↑ Ethnologue report for language code: tzc
↑ Ethnologue report for language code: tzz
↑ Ethnologue report for language code: tzs
↑ Ethnologue report for language code: tzu
↑ Ethnologue report for language code: tze
↑ Ethnologue report for language code: tzo

Bibliografia

Alfred F.A.F. Majewicz Alfred F.A.F., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).

Linki zewnętrzne

Podstawowe zwroty

[1] Alfred F.A.F. Majewicz Alfred F.A.F., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 147, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).

[2] Ethnologue report for language code: tzc

[3] Ethnologue report for language code: tzz

[4] Ethnologue report for language code: tzs

[5] Ethnologue report for language code: tzu

[6] Ethnologue report for language code: tze

[7] Ethnologue report for language code: tzo

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{Język infobox
- | kolor = 0000ff
- | barwa = ffffff
  | nazwa oryginalna = bats'i k'op
- | kraj, region1 = [[Meksyk]]
+ | obszar           = [[Meksyk]]
- | liczba mówiących = 350 tys.
+ | liczba mówiących = 550 tys.
+ | system pisma     = [[alfabet łaciński|łacińskie]]
- | pozycja =
+ | klasyfikacja     = * [[Języki majańskie]]
- | rodzina = [[Języki majańskie]]<br />*[[języki tseltalskie]]
+* [[Języki tseltalskie]]
- | kraj, region2 = Język narodowy w [[Meksyk]]u
+* Język tsotsil
- | agencja = -
+ | język urzędowy   = Język narodowy w [[Meksyk]]u
- | iso1 = 639-3: tzc
+ | organ regulujący =
- | iso2 = 639-3:tze
+ | iso1             =
- | iso3 = 639-3:tzh
+ | iso2             =
+ | iso3             = tzo
+ | sil              =
+ | kod              =
+ | dialekty         =
+ | mapka            =
+ | opis             =
+ | wikisłownik      =
 }}
-'''Tsotsil''', '''tzotzil''' (wymowa: cocil) – język należący do grupy języków tseltalskich <ref> Majewicz: Alfred F., ''Języki świata i ich klasyfikacja'' str. 147 </ref>z rodziny [[języki majańskie|języków majańskich]], używany przez około 350 tys. osób (według ostatniego spisu powszechnego z roku 2005) w meksykańskim stanie [[Chiapas]], zwłaszcza w okolicach miasta [[San Cristóbal de las Casas]]. Od czasu podboju hiszpańskiego zapisywany jest pismem łacińskim, wcześniej używano skomplikowanego systemu [[glif]]ów, wspólnego dla języka tzotzil i [[język tzeltal|tzeltal]], poświadczonego m.in. przez inskrypcje na kamieniach w [[Palenque]] i [[Toniná]].
+'''Język tsotsil''', '''tzotzil''' (wymowa: cocil) – język należący do grupy [[Języki tseltalskie|języków tseltalskich]]<ref>{{Majewicz1989|s=147}}</ref> {{fakt|data=2024-02|z rodziny [[języki majańskie|języków majańskich]], używany przez około 550 tys. osób}} w meksykańskim stanie [[Chiapas]], zwłaszcza w okolicach miasta [[San Cristóbal de las Casas]]. Od czasu podboju hiszpańskiego zapisywany jest pismem łacińskim, wcześniej używano skomplikowanego systemu [[glif (typografia)|glifów]], wspólnego dla języka tsotsil i [[Język tseltal|tseltal]], poświadczonego m.in. przez inskrypcje na kamieniach w [[Park Narodowy Palenque|Palenque]] i [[Toniná]].
+W roku 1999 w ramach reformy ortograficznej języka tsotsil, przeprowadzonej przez [[C.E.L.A.L.I.|CELALI]] (Centro de Lengua, Arte y Literatura Indígena), wprowadzono preferowany zapis „ts” zamiast dotychczasowego „tz”, co pozwala na bardziej spójny zapis dźwięków tego języka, usuwając literę „z”. Oznacza to, że również nazwa języka powinna być zapisywana od tej pory jako „tsotsil”.
 == Główne dialekty ==
 Język tzotzil posiada kilka odmian dialektalnych, uważanych przez [[Ethnologue]] za odrębne języki. Najważniejsze z nich to:
-* Tzotzil z [[San Juan Chamula|Chamula]] - tzc <ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=tzc Ethnologue report for language code: tzc]</ref>
+* Tsotsil z [[San Juan Chamula|Chamula]] – tzc<ref>[https://www.ethnologue.com/language/tzc Ethnologue report for language code: tzc]</ref>
-* Tzotzil z [[Zinacantán]] - tzz <ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=tzz Ethnologue report for language code: tzz]</ref>
+* Tsotsil z [[Zinacantán]] – tzz<ref>[https://www.ethnologue.com/language/tzz Ethnologue report for language code: tzz]</ref>
-* Tzotzil z [[San Andrés Larráinzar]] - tzs <ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=tzs Ethnologue report for language code: tzs]</ref>
+* Tsotsil z [[San Andrés Larráinzar]] – tzs<ref>[https://www.ethnologue.com/language/tzs Ethnologue report for language code: tzs]</ref>
-* Tzotzil z [[Huixtán]] - tzu <ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=tzu Ethnologue report for language code: tzu]</ref>
+* Tsotsil z [[Huixtán]] – tzu<ref>[https://www.ethnologue.com/language/tzu Ethnologue report for language code: tzu]</ref>
-* Tzotzil z [[Ch'enalho']] - tze <ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=tze Ethnologue report for language code: tze]</ref>
+* Tsotsil z [[Ch'enalho']] – tze<ref>[https://www.ethnologue.com/language/tze Ethnologue report for language code: tze]</ref>
-* Tzotzil z [[Venustiano Carranza]] - tzo <ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=tzo Ethnologue report for language code: tzo]</ref>
+* Tsotsil z [[Venustiano Carranza]] – tzo<ref>[https://www.ethnologue.com/language/tzo Ethnologue report for language code: tzo]</ref>
 == System fonetyczny i ortografia ==
 === Samogłoski ===
 {| class="wikitable"
 |-
 !
-![[Przednie]]
+![[Samogłoska przednia|Przednie]]
-![[Centralne]]
+![[Samogłoska centralna|Centralne]]
-![[Tylne]]
+![[Samogłoska tylna|Tylne]]
 |-align=center
+![[Samogłoska przymknięta|Przymknięte]]
-![[Wysokie]]
 |'''i''' [{{IPA|i}}] || || '''u''' [{{IPA|u}}]
 |-align=center
-![[Średnie]]
+![[Samogłoska średnia|Średnie]]
 |'''e''' [{{IPA|e̞}}] || || '''o''' [{{IPA|o̞}}]
 |-align=center
+![[Samogłoska otwarta|Otwarte]]
-![[Niskie]]
 | || '''a''' [{{IPA|ä}}] ||
 |}
 === Spółgłoski ===
 {| class="wikitable"
@@ Linia 55: / Linia 64: @@
 | align="center"| &nbsp;
 | align="center"| normalne
 | align="center"| implozyjne
 | align="center"| normalne
 | align="center"| ejektywne
 | align="center"| normalne
 | align="center"| ejektywne
 | align="center"| normalne
 | align="center"| ejektywne
 | align="center"| normalne
 | align="center"| ejektywne
 | align="center"| normalne
 |-
@@ Linia 119: / Linia 128: @@
 | colspan=2|&nbsp;
 | colspan=2| &nbsp; '''y''' &nbsp;[{{IPA|j}}]
 | colspan=2| &nbsp;
 | colspan=2|&nbsp;
 | colspan=2|&nbsp;
 |}
+== Przypisy ==
-W roku 1999 w ramach reformy ortograficznej języka tzotzil, przeprowadzonej przez [[C.E.L.A.L.I.]] (Centro de Lengua, Arte y Literatura Indígena), wprowadzono preferowany zapis  "ts" zamiast dotychczasowego  "tz", co pozwala na bardziej spójny zapis dźwięków tego języka, usuwając literę  "z". Oznacza to, że również nazwa języka powinna być zapisywana od tej pory jako "tsotsil".
 {{Przypisy}}
 == Bibliografia ==
+* {{Majewicz1989|odn=tak}}
-* Majewicz, Alfred F., ''Języki świata i ich klasyfikacja'', PWN, Warszawa, 1989, ISBN 83-01-08163-5
 == Linki zewnętrzne ==
-* [http://www.zapata.org/Tzotzil/index.html Gramatyka języka tzotzil z Zinacantan]
 * [http://www.omniglot.com/language/phrases/tsotsil.php Podstawowe zwroty]
-[[Kategoria:Majowie]]
+{{Kontrola autorytatywna}}
+{{SORTUJ:tsotsil}}
 [[Kategoria:Języki majańskie]]
+[[Kategoria:Języki Meksyku]]