Bezdzietność: Różnice pomiędzy wersjami

Bezdzietność (bezpotomność) – brak potomstwa, nieposiadanie wspólnego potomstwa przez daną parę osobników będące rezultatem czynników biologicznych lub celowej rezygnacji z rodzicielstwa.

Powody braku dzieci bywają różne:

• niepłodność lub bezpłodność,
• impotencja mężczyzny,
• życie w celibacie,
• świadomy wybór – dobrowolna rezygnacja z rodzicielstwa,
• splot okoliczności losowych (np. długoletnia rozłąka z partnerem, wczesne wdowieństwo, brak odpowiedniego partnera).

W Polsce wśród kobiet urodzonych w 1965 r. odsetek bezdzietnych wyniósł 15,5%^[1]. Co szósta para nie ma dziecka. Co do par bezdzietnych z wyboru, szacuje się, iż stanowią 6 do 10% wszystkich związków^[2]. W roku 1995 udział małżeństw ówcześnie bezdzietnych (takich, które nie mają dzieci lub których dzieci opuściły już dom rodzinny) w ogólnej liczbie rodzin stanowił 23,6%. Bezdzietność znacznie częściej występuje w miastach.

W Stanach Zjednocznych w 2002 r. odsetek osób bezdzietnych wyniósł 18% wśród kobiet i 23% wśród mężczyzn^[3]. Statystyki z 2005 r. wykazują, iż 20% Amerykanek w wieku 40-44 lat nigdy nie rodziło, zaś w 2014 r. liczba ta spadła do 15%^[4]. W 2001 w Kanadzie pary z różnych powodów bezdzietne i mieszkające razem stanowiły 41% wszystkich rodzin^[5].

Europejskie badania z 2015 r. wykazują, iż kobieca bezdzietność w wieku 40-44 lat pozostaje niska (ok. 10%) w: Bułgarii, Czechach, Estonii, na Węgrzech, w Litwie, Polsce, Portugalii, Rumunii i Rosji, umiarkowana (11–15%) we Francji, Belgii, Gruzji, Niemczech, Norwegii, na Słowacji, w Słowenii, Szwecji i USA oraz wysoka (ok. 20%) w Austrii, Włoszech, Finlandii, Holandii i we Wielkiej Brytanii. Męska bezdzietność jest wyższa (ponad 23% wśród mężczyzn w wieku 45–49) w Finlandii, Włoszech, Niemczech, Wielkiej Brytanii i Czechach^[6].

Bezdzietność wiąże się z szeregiem skutków prawnych: bezdzietnym małżeństwom nie przysługują pewne świadczenia socjalne ani ulgi w prawie podatkowym. Zmieniają się też zasady dziedziczenia ustawowego: prawo przyznaje żyjącemu małżonkowi 50% majątku zmarłego, reszta przydzielana jest rodzicom (jeśli żyją) i ewentualnemu rodzeństwu^[7]. Małżeństwo bezdzietne musi spisać testament aby mieć pewność, iż w przypadku śmierci jednego z małżonków, drugie z nich dostanie w spadku dorobek jego życia.

Według raportu Centrum im. Adama Smitha koszt wychowania jednego dziecka w Polsce (do pełnoletności) mieści się w przedziale od 176 do 200 tys. zł, a dwójki – 317 do 368 tys. zł^[8]. W Stanach Zjednoczonych koszt wychowania jednego potomka jest bliski $233,610^[9]. Pary bezdzietne dysponują więc większą swobodą rozporządzania swoimi funduszami.

• Fryderyk II Wielki – król Prus,
• Maria I Tudor – królowa Anglii,
• Elżbieta I Tudor – królowa Anglii, tzw. Królowa Dziewica, zw. Wielką,
• Katarzyna Howard – piąta żona króla Henryka VIII,
• Joanna d’Arc – francuska bohaterka narodowa,
• Marek Perepeczko – polski aktor teatralny i filmowy,
• George Clooney – amerykański aktor,
• Janet Jackson – amerykańska piosenkarka,
• Grażyna Torbicka – polska dziennikarka.

• Monika Mynarska, Bezdzietność – wybór, ograniczenia, czy splot okoliczności? Jakościowa analiza procesu pozostawania bezdzietną, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie,
• Iwona Przybył, Wpływ bezdzietności na stosunki w małżeństwie, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, zeszyt 3, rok 2002.