Aneks:Język duński - Dania
Wygląd
Dania to nazwa pisma fonetycznego używanego do zapisu dźwięków (nie fonemów) występujących w języku duńskim. System Dania używany jest w większości duńskich słowników; osoby uczące się tego języka powinny go sobie przyswoić.
W systemie Dania słowa zapisuje się kursywą w nawiasach kwadratowych. W użyciu są wszystkie litery alfabetu duńskiego oraz kilka dodatkowych znaków.
Akcent i iloczas
[edytuj]znak | nazwa | znaczenie | przykład |
---|---|---|---|
[ˈ] | hovedtryk | sylaba po znaku ˈ ma główny akcent wyrazowy | [sjokoˈlɑ·ðe] (chokolade) |
[ˌ] | bitryk | sylaba po znaku ˌ ma poboczny akcent wyrazowy | [ˈuðˌbræˀðe] (udbrede) |
[ˀ] | stød | (zwarcie krtaniowe) zob. też stød w Wikipedii | [ˈsenˀ] (sind) |
[·] | længde | samogłoska przed znakiem · jest wydłużona | [ˈmɑ·lə] (male) |
Samogłoski
[edytuj]znak | przykład | zapis | omówienie | nagranie |
---|---|---|---|---|
[ɑ] | [ˈmɑ·lə] | male | sam. przednia, niezaokrągl., otwarta | |
[α] | [ˈprα·lə] [ˈmαŋə] |
prale mange |
sam. tylna, niezaokrągl., otwarta | |
[ɑ̈] | [ˈdrɑ̈ŋˀ] | dreng | | |
[ɑ̃] | [vɑ̃ roˈse ] | vin rose | sam. nosowa | |
[e] | [ˈde·lə] | dele | sam. przednia, niezaokrągl., półwąska | |
[ə] | [ˈpi·bə] | pibe | | |
[i] | [ˈsmi·lə] | smile | sam. przednia, niezaokrągl., wąska | |
[o] | [ˈsgo·lə] | skole | sam. tylna, zaokrągl., półwąska | |
[u] | [ˈkulə] | kulde | sam. tylna, zaokrągl., wąska | |
[y] | [ˈhy·le] | hyle | sam. przednia, zaokrągl., wąska | |
[œ] | [ˈtœlə] | tælle | w niektórych wersjach Danii zapisywane [æ]; sam. przednia, niezaokrągl., półotwarta | |
[ø] | [ˈfø·lə] | føle | sam. przednia, zaokrągl., półwąska | |
[ö] | [ˈhö·nə] | høne | sam. przednia, zaokrągl., półotwarta | |
[ɔ̈] | [ ] | børste drømme |
sam. przednia, zaokrągl., otwarta | |
[ɑ̊] | [ˈtɑ̊·lə] | tåle | sam. tylna, zaokrągl., półotwarta | |
[ɔ] | [ˈbɔl'd] | bold | sam. tylna, zaokrągl., otwarta | |
[ɔ̃] | [ˈmɔ̃·trɔ] | montre | sam. nosowa | |
[å] | [ˈtɔ·rɔ] | tåre | sam. tylna, zaokrągl., półotwarta | |
Spółgłoski
[edytuj]znak | przykład | zapis | omówienie | |
---|---|---|---|---|
[b] | [bœnˈsiˀn] | benzin | jak polskie 'b'; może być zapisywana jako b (benzin) lub p (lampe) | |
[d] | [ˈdrɑ̊k] | druk | | |
[ð] | [ˈmɑð] | mad | | |
[f] | [ˈfœmdən] | femten | jak polskie 'f' | |
[g] | [ˈgæst] | gæst | | |
[h] | [ˈhɑ·lə] | hale | | |
[j] | [ˈkjo·lə] | kjole | | |
[k] | [ˈkjo·lə] | kjole | | |
[l] | [ˈliˀ] | lig | | |
[m] | [ˈmɑð] | mad | | |
[n] | [ˈnæt] | net | | |
[ŋ] | [ˈsαŋ] | sang | | |
[p] | [ˈpi·bə] | pibe | | |
[r] | [ˈrɑ̈st] | rest | | |
[ɹ] | [naˈtuɹˀli] | naturlig | ||
[s] | [ˈsgeˀ] | ske | | |
[þ] | ||||
[v] | [ˈvɑnˀ] | vand | | |
[w] | [beˈhøˀwə] | behøve | |
Bibliografia
[edytuj]- Otto Jespersen, Dania: Tidsskrift for Folkemål og Folkeminder (1890-1903)
- Steffen Heger (1974). Elementær dansk fonetik. Kopenhaga: Akademisk Forlag. ISBN 8750030892
- Christian Becker-Christensen (gł. red) (2000). Politikens Nudansk Ordbog med etymologi. Kopenhaga: Politikens Forlag. ISBN 8756760876
- Torsten Poulin, Lydskrift til gengivelse af dansk på Usenet (porównanie systemów Dania, IPA i GDU)
- zob. też Dania (alfabet fonetyczny) w Wikipedii
- Aplikacja do wpisywania znaków alfabetu Dania