Overhalla kommune

Overhalla kommune
kommune
Kommunevåpen
Land	Noreg
Fylke	Trøndelag
Adm.senter	Ranemsletta
Areal	730 km²
•  land	699 km²
•  vatn	31 km²
Folketal	3 924  (1. januar 2024)
Målform	nøytral
Ordførar	Hege Kristin Kværnø Saugen (Sp)
Kommunenr.	5047
Overhalla 64°30′28″N 11°53′38″E / 64.507777777778°N 11.893888888889°E / 64.507777777778; 11.893888888889
Kart som viser Overhalla kommune.
Wikimedia Commons: Overhalla
Nettstad: www.overhalla.kommune.no

Overhalla er ein kommune i Trøndelag fylke. Kommunen grensar i nord mot Fosnes og Høylandet, i aust mot Grong, i sør mot Snåsa og Steinkjer og i vest mot Namsos. Administrasjonssenter er Ranemsletta. Laksefiskeelva Namsen og sideelva Bjøra, der kong Harald fiskar laks, renn gjennom Overhalla. Kommunevåpenet er på gylden botn med sju raude, utsvinga kross i ring, og våpenet er avleia av eit stempel som bøndene i Efri Halfua prega eit pergament med i samband med hyllinga av Håkon VI Magnusson i 1344. I kommunen ligg to kyrkjer, Ranem og Skage.

Det er gjort funn frå steinaldertida i det som i dag er Overhalla, mellom anna i form av skiferknivar. 800 gravhaugar er registrerte i Overhalla,^[1] og 500 av desse er storhaugar. Dei mest kjende av desse ligg på Bertnem, der det i Merovingartida var eit namdalsk sete for høvdingar av Ynglingeætta. Det er gjort funn av hustufter i nærleiken av Bertnemshaugane, dei eldste av desse langhusa på 40 gonger 8 meter frå år 150-200 e.Kr.^[2]

Ved rikssamlinga kring tusentalet vart området som i dag vert kalla Namdalen delt opp i to syssel: Nidri og Efri Halfua, nedre og øvre halvdel. Dette vart òg prestegjeld, med kvar seg Nærøy og Ranum som senter. Efri halfua vart etterkvart brukt både i geistleg og verdsleg administrasjon. Det geografiske området som bar namnet skrumpa derimot stadig inn, til det vart avgrensa for bygda kring Ranem kyrkje. I 1917 vart namnet fastsett til Overhalla ved kongeleg resolusjon.^[3] Namnet «Dalen» skal likevel ha vore eit eldre namn for ein del av det området som i dag utgjer Overhalla. Ein møter dette namnet i skriftlege kjelder på 1500-talet, mellom anna i Gaandske Nommedalls leens beskriffuelse aar 1597, der det blir tala om «Offuer halltz gield, eller Dallen».^[4]

Allereie i sagaene møter ein overhallningar. Landnåmsmannen Torstein Kvite på Island skal nemleg ha vore frå Overhalla, rettare sagt Almdolum.^[5] I Ågrip møter ein dessutan soga om Igda, ei dronning frå ein kongsgard på Øvre Veglo, som drukna seg i ein bekk her.^[6] Elles er den første skriftlege kjelda der Overhalla blir nemnd eit mellomalderdiplom frå 5. april 1309, gjeldande eit hæroppbod mot Jemtland frå «æfra haulfu j Naumadale».^[7]

På Melen under Hallvardmo ved Namsen har det truleg vore marknad langt tilbake i tid. Sikre prov finst ikkje før frå 1600-talet.^[8] Her vart det halde marknad i oktober, der det vart byta ulike landbruks- og tekstilvarer, fisk og tran. Hit kom bønder frå indre og yttre Namdalen i den namdalske båten lafar stakande på Namsen. I 2008 og 2010 vart det arrangert martna på nytt her, for å minnast den gamle marknaden.

Kyrkja i Overhalla er bygd i 1187. Bygget er i romansk stil, og byggematerialet er gråstein på marmorsokkel, medan taket og tårnet er av tre. Klenodiet i kyrkja er altertavla frå 1678, som òg var det einaste ein klarte å redda ut då kyrkja brann i 1899.^[9]

• Trine Skei Grande, politikar
• Jan Inge Hovig (1920—1977), arkitekt
• Louis Kvalstad, forfattar
• Anne Marit Mevassvik, politikar
• Johannes Rian (1891–1981), kunstmålar
• Inge Ryan, politikar
• Wenche Frogn Sellæg, politikar
• Frode Saugestad (f. 1974), litteraturforskar

• Overhalla kommune sine heimesider
• Her kan ein sjå nettkamera frå Overhalla.
• Her kan ein sjå og søka i Overhalla historielag sin fotodatabase med kring 1500 bilete frå tida 1860-1950.