Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]
Wikipedia

Karel Willem Ferdinand van Brunswijk-Wolfenbüttel: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerking
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Känsterle (overleg | bijdragen)
42.612 bewerkingen
kGeen bewerkingssamenvatting
→Leven: Brandenburger Tor niet vanwege de bezetting van de Nederlanden, maar vanwege de totstandkoming van vrede
 
(111 tussenliggende versies door 61 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1:
{{Infobox dynastie
{{Dynastie|
| plaatjeafbeelding = [[Afbeelding:Karl-wilhelm-ferdinand-von-braunschweig2.jpg|250px|Karel Willem Ferdinand]]
| naam = Karel Willem Ferdinand
| leven = 1735-1806
| functie = [[Brunswijk (land)|Hertog van [[Brunswijk-LüneburgWolfenbüttel]]
| periode = [[1780]]-[[1806]]
| voorganger = [[Karel I van Brunswijk|Karel I]]
| opvolger = [[Frederik Willem van Brunswijk|Frederik Willem]]
| vader = [[Karel I van Brunswijk]]
| moeder = [[PhilippinePhilippina Charlotte van Pruisen]]
| dynastie = [[Welfen]]
}}
 
'''Karel Willem Ferdinand''' ([[Wolfenbüttel (stad)|Wolfenbüttel]], [[9 oktober]] [[1735]] – [[Ottensen]] bij [[Hamburg]], [[10 november]] [[1806]]), van 1780 tot 1806 regerend hertog van [[Brunswijk-Lüneburghertog]] en vorst van [[Brunswijk-Wolfenbüttel]], was een [[Pruisen|Pruisisch]] [[veldmaarschalk]]. <ref>Met name in [[Genealogie (geschiedkunde)|genealogieën]] wordt hij ook ''Karel II'' genoemd, een benaming die echter vaker voor zijn kleinzoon [[Karel II van Brunswijk|Karel Frederik August Willem]] wordt gebruikt.</ref>
 
== Leven ==
HijKarel Willem Ferdinand was de oudste van de dertien kinderen van [[Karel I van Brunswijk]] en [[PhilippinePhilippina Charlotte van Pruisen]], dochter van [[Frederik Willem I van Pruisen|Frederik Willem I]]. Na een opvoeding in de klassieke, rationalistische traditie door de theoloog [[Johann Friedrich Wilhelm Jerusalem]] nam hij al vroeg dienst in het leger. Hij onderscheidde zich in de [[Zevenjarige Oorlog (18e eeuw)|Zevenjarige Oorlog]] (1756-1763) in de slagen bij [[Slag bij Hastenbeck|Hastenbeck]] en [[Slag bij Krefeld|Krefeld]] en nam aan alle krijgsverrichtingen van zijn oom [[Ferdinand van Brunswijk]] deel. In 1773 werd hij, bij zijn oom [[Frederik II van Pruisen|Frederik de Grote]] als veldheer in hoog aanzien, benoemd tot generaal van de infanterie in het leger van Pruisen. Als zodanig maakte hij de [[Beierse Successieoorlog]] (1778-1779) mee. Zijn eigenzinnige zuster [[Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel]] was, na enkele jaren huwelijk met de latere koning [[Frederik Willem II van Pruisen]] en diverse schandalen, verbannen naar [[Szczecin|Stettin]] en zou hem nooit meer zien.
 
Karel Willem FerdinandHij saneerde de financiën in zijn door schulden geplaagde land, dat hij in 1780 van zijn vader erfde. Zijn door de [[De Verlichting|Verlichting]] beïnvloede denkbeelden kwamen tot uiting in de hervormingen die hij in zijn hertogdom doorvoerde. Hij reorganiseerde de belastingen, het onderwijsstelsel en de armenzorg en bevorderde handel en nijverheid. Veel van zijn hervormingen werden door adel en clerus echter tegengewerkt.
 
[[Bestand:Amsterdam 1787.jpg|thumb|260px|De Pruisen trekken de poort van Amsterdam binnen, anoniem schilderij]]
Hij werd in 1787 Pruisisch veldmaarschalk en leidde in datzelfde jaar de veldtocht tegen de [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden|Nederlanden]] naar aanleiding van de [[aanhouding bij Goejanverwellesluis]], die de macht van stadhouder [[Willem V van Oranje-Nassau|Willem V]] herstelde. In 1792 moest hij het verzoek het Franse leger te reorganiseren afwijzen, omdat er reeds oorlog tussen Frankrijk en Pruisen dreigde. In tegenstelling tot [[Frederik Willem II van Pruisen|Frederik Willem II]] stond hij echter niet onwelwillend tegenover de [[Franse Revolutie]].
 
Hij werd in 1787 Pruisisch veldmaarschalk en leidde in datzelfde jaar de veldtocht tegen de [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden|Nederlanden]] naar aanleiding van de [[aanhouding bij Goejanverwellesluis]], en herstelde de macht van stadhouder [[Willem V van Oranje-Nassau|Willem V]]. Het optreden van het Pruisische leger was een groot succes. De kosten van de militaire operatie (een half miljoen gulden) werden door Holland betaald. Koning Frederik Willem II van Pruisen vierde de vrede die met zijn hulp door de machtsgreep in de Nederlanden was afgedwongen, met de bouw van de [[Brandenburger Tor (Berlijn)|Brandenburger Tor]] in [[Berlijn (hoofdbetekenis)|Berlijn]]. Als persoonlijke beloning voor Brunswijk voor het herstel van de stadhouderlijke macht gaf stadhouder Willem V toestemming voor het huwelijk van de erfprins van Brunswijk met zijn dochter prinses [[Frederica Louise Wilhelmina van Oranje-Nassau|Louise van Oranje-Nassau]].
In datzelfde jaar aanvaardde hij aarzelend, omdat hij in de goede afloop niet kon geloven, het opperbevel over de Pruisische troepen in de Eerste [[Coalitieoorlogen|Coalitieoorlog]] (1792-1794). Hij vaardigde op 25 juli 1792 het beruchte [[Manifest van Brunswijk]] uit, waarin op hoge toon werd geëist dat de revolutionairen [[Lodewijk XVI van Frankrijk|Lodewijk XVI]] zouden ontzien. Dit maakte Lodewijk in Frankrijk echter verdacht en zette de Frans-Duitse verhoudingen nog meer op scherp. Hij veroverde [[Longwy]] en [[Verdun]] en drong door tot in de [[Champagne]], maar moest na de [[kanonnade van Valmy]] (20 september 1792) een wapenstilstand met [[Charles-François Dumouriez]] sluiten en werd kort daarop tot terugtrekken gedwongen. Hoewel hij in 1793 [[Mainz]] veroverde, de [[Slag bij Pirmasens]] won en [[Lazare Hoche]] en [[Charles Pichegru]] versloeg, legde hij het commando in 1794 neer. Hij voerde in de Vierde Coalitieoorlog (1806-1807) wederom het Pruisische opperbevel. Na de desastreuze [[Slag bij Jena en Auerstedt]], waarin hij door een schot beide ogen verloor, vluchtte hij naar [[Denemarken]]. Een kleine maand later stierf hij aan zijn verwondingen. Hij werd, aangezien zijn oudste zoon, de zwakzinnige en vrijwel blinde erfprins [[Karel van Brunswijk-Wolfenbüttel|Karel]], kort tevoren was gestorven en zijn andere zoons George en August diens handicaps deelden, opgevolgd door zijn jongste zoon [[Frederik Willem van Brunswijk|Frederik Willem]].▼
 
In 1792 moest hij het verzoek het Franse leger te reorganiseren afwijzen, omdat er reeds oorlog tussen Frankrijk en Pruisen dreigde. In tegenstelling tot de koning van Pruisen stond hij echter niet onwelwillend tegenover de [[Franse Revolutie]], net als [[Benjamin Constant (schrijver)|Benjamin Constant]] die bij hem in dienst was.
[[Afbeelding:Braunschweig Karl Wilhelm Ferdinand.jpg|thumb|left|Ruiterstandbeeld Karel Willem Ferdinand te [[Braunschweig|Brunswijk]]]]▼
==Huwelijk en kinderen==▼
Karel Willem Ferdinand huwde in 1764 [[Augusta van Hannover]] (1737-1813), dochter van [[Frederik, prins van Wales]]. Uit het huwelijk werden zeven kinderen geboren:▼
*[[Augusta Caroline van Brunswijk|Augusta Caroline Frederika Louise]] (1764-1788), gehuwd met [[Frederik I van Württemberg]]▼
*[[Karel George van Brunswijk-Wolfenbüttel|Karel George August]] (1766-1806), gehuwd met [[Frederica Louisa Wilhelmina van Oranje-Nassau]], dochter van [[Willem V van Oranje-Nassau|Willem V]]▼
*[[Caroline van Brunswijk|Caroline Amalia Elisabeth]] (1768-1821), gehuwd met [[George IV van het Verenigd Koninkrijk]]▼
*[[George Willem Christiaan van Brunswijk|George Willem Christiaan]] (1769-1811)▼
*[[August van Brunswijk|August]] (1770-1822)▼
*[[Frederik Willem van Brunswijk|Frederik Willem]] (1771-1815), hertog van Brunswijk▼
*[[Amelia Caroline Dorothea Louise van Brunswijk|Amelia Caroline Dorothea Louise]] (1772-1773)▼
 
In datzelfde jaar aanvaardde Karel het opperbevel over de Pruisische troepen in de [[Eerste Coalitieoorlog]] (1792-1794). Hij vaardigde op 25 juli 1792 het beruchte [[Manifest van Brunswijk]] uit, waarin op hoge toon werd geëist dat de revolutionairen [[Lodewijk XVI van Frankrijk|Lodewijk XVI]] zouden ontzien. Dit maakte Lodewijk in Frankrijk echter verdacht en zette de Frans-Duitse verhoudingen nog meer op scherp.
[[Categorie:Hertog van Brunswijk]]▼
 
[[de:Karl Wilhelm Ferdinand (Braunschweig)]]
▲In datzelfde jaar aanvaardde hij aarzelend, omdat hij in de goede afloop niet kon geloven, het opperbevel over de Pruisische troepen in de Eerste [[Coalitieoorlogen|Coalitieoorlog]] (1792-1794). Hij vaardigde op 25 juli 1792 het beruchte [[Manifest van Brunswijk]] uit, waarin op hoge toon werd geëist dat de revolutionairen [[Lodewijk XVI van Frankrijk|Lodewijk XVI]] zouden ontzien. Dit maakte Lodewijk in Frankrijk echter verdacht en zette de Frans-Duitse verhoudingen nog meer op scherp. Hij veroverde [[Longwy]] en [[Verdun (Meuse)|Verdun]] en drong door tot in de [[Champagne (provincie)|Champagne]], maar moest na de [[kanonnadeSlag vanbij Valmy]] (20 september 1792) een wapenstilstand met [[Charles-François Dumouriez]] een wapenstilstand sluiten en werd kort daarop tot terugtrekken gedwongen. Hoewel hijKarel in 1793 [[Mainz]] veroverde, de [[Slag bij Pirmasens]] won en [[Lazare Hoche]] en [[Jean-Charles Pichegru]] versloeg, legde hij het commando in 1794 neer. Hij voerde in de [[Vierde Coalitieoorlog]] (1806-1807) wederom het Pruisische opperbevel. Na de desastreuze [[Slag bij Jena|Slag bij Jena en Auerstedt]], waarin hij door een schot beide ogen verloor, vluchtte hij naar [[Denemarken]]. Een kleine maand later stierf hij aan zijn verwondingen. HijZijn land werd, aangezienbezet zijndoor oudsteFranse zoon,troepen deen zwakzinnigeging enin vrijwel1807 blindedeel erfprins [[Kareluitmaken van Brunswijk-Wolfenbüttel|Karel]], kort tevoren was gestorven en zijn andere zoons George en August diens handicaps deelden, opgevolgd door zijn jongste zoonhet [[Frederik Willem van Brunswijk|FrederikKoninkrijk WillemWestfalen]].
[[en:Karl Wilhelm Ferdinand, Duke of Brunswick-Lüneburg]]
 
[[fr:Charles Guillaume Ferdinand de Brunswick]]
Omdat zijn oudste zoon, de zwakzinnige en vrijwel blinde erfprins [[Karel van Brunswijk-Wolfenbüttel|Karel]], kort tevoren was gestorven en zijn zoons George en August diens handicaps deelden, werd zijn jongste zoon [[Frederik Willem van Brunswijk|Frederik Willem]] de troonpretendent in ballingschap.
 
▲[[AfbeeldingBestand:Braunschweig Karl Wilhelm Ferdinand.jpg|thumb|left260px|right|Ruiterstandbeeld Karel Willem Ferdinand te [[Braunschweig (stad)|BrunswijkBraunschweig]]]]
 
▲== Huwelijk en kinderen ==
▲Karel Willem Ferdinand huwde in 1764 [[Augusta Frederika van Hannover]] (1737-1813), dochter van [[Frederik van Groot-Brittannië, prins van Wales|kroonprins Frederik]]. Uit het huwelijk werden zeven kinderen geboren:
 
▲* [[Augusta Caroline van Brunswijk|Augusta Caroline Frederika Louise]] (1764-1788), gehuwd met [[Frederik I van Württemberg (koning)|Frederik I van Württemberg]]
▲* [[Karel George van Brunswijk-Wolfenbüttel|Karel George August]] (1766-1806), gehuwd met [[Frederica LouisaLouise Wilhelmina van Oranje-Nassau]], dochter van [[Willem V van Oranje-Nassau|Willem V]]
▲* [[Caroline van Brunswijk|Caroline Amalia Elisabeth]] (1768-1821), gehuwd met [[George IV van het Verenigd Koninkrijk]]
▲* [[George Willem Christiaan van Brunswijk|George Willem Christiaan]] (1769-1811)
▲* [[August van Brunswijk|August]] (1770-1822)
▲* [[Frederik Willem van Brunswijk|Frederik Willem]] (1771-1815), hertog van Brunswijk
▲* [[Amelia Caroline Dorothea Louise van Brunswijk|Amelia Caroline Dorothea Louise]] (1772-1773)
 
== Voorvaderen ==
{| class="wikitable" style="background:#FFDEAD; font-size:85%; text-align:center"
|- bgcolor="#FF8800"
!colspan="9"|Karel Willem Ferdinand van Brunswijk-Wolfenbüttel
|-
 
|'''Overgrootouders'''
|colspan="2"| [[Ferdinand Albrecht I van Brunswijk-Bevern]] (1636–1687)<br />∞ <br />[[Christina van Hessen-Eschwege]] (1648-1702)
|colspan="2"| [[Lodewijk Rudolf van Brunswijk-Wolfenbüttel]] (1671-1735) <br />∞ <br /> [[Christina Louise van Oettingen-Oettingen]] (1671-1747)
|colspan="2"| [[Frederik I van Pruisen]] (1657–1713)<br />∞ 1684<br />[[Sophie Charlotte van Hannover]] (1668–1705)
|colspan="2"| [[George I van Groot-Brittannië]] (1660–1727)<br />∞ 1682<br />[[Sophia Dorothea van Celle]] (1666–1726)
|-
|'''Grootouders'''
|colspan="4" | [[Ferdinand Albrecht II van Brunswijk-Wolfenbüttel]] (1680–1735)<br />∞ <br />[[Antoinette Amalia van Brunswijk-Wolfenbüttel]] (1696–1762)
|colspan="4" | [[Frederik Willem I van Pruisen]] (1688–1740)<br />∞ 1706<br />[[Sophia Dorothea van Hannover]] (1687–1757)
|-
|'''Ouders'''
|colspan="8"|[[Karel I van Brunswijk-Wolfenbüttel]] (1713–1780)<br />∞ 1706<br />[[Charlotte van Pruisen (1716-1801)|Charlotte van Pruisen]] (1716–1801)
|- bgcolor="#FFAA00"
|colspan="9"|
'''Karel Willem Ferdinand van Brunswijk-Wolfenbüttel (1735–1806)'''
|}
 
{{Appendix}}
{{Bibliografische informatie}}
{{Commonscat}}
 
{{DEFAULTSORT:Brunswijk, Karel W}}
▲[[Categorie:Hertog van Brunswijk|Karel W]]
[[Categorie:Nieuwere Huis Brunswijk|Karel W]]
[[Categorie:Patriottentijd]]
[[Categorie:Militair in de Zevenjarige Oorlog (1756-1763)]]
[[Categorie:Militair in de coalitie tegen de Franse Revolutie]]
[[Categorie:Pruisisch maarschalk]]
[[Categorie:Militair in de coalitie tegen Napoleon]]
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Karel_Willem_Ferdinand_van_Brunswijk-Wolfenbüttel"