Kalifaat van de Rashidun: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Robot-geholpen redirect-oplossing: Geschiedenis van Byzantijns Egypte |
Geen bewerkingssamenvatting Label: bewerking met nieuwe wikitekstmodus |
||
| (143 tussenliggende versies door 78 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1:
{{Infobox historisch land
| Naam in Landstaal = الخلافة العباسية الاسلامية<br />al-khilāfat ar-Rāshidīyah
| Voor1 = Islamitische Staat Medina
| Vlag_Voor1 =
| Voor2 = Byzantijnse rijk
| Vlag_Voor2 = Byzantine imperial flag, 14th century according to portolan charts.png
| Voor3 = Sassaniden
| Vlag_Voor3 = Derafsh Kaviani flag of the late Sassanid Empire.svg
| Na1 = Omajjaden
| Vlag_Na1 = Umayyad Flag.svg
| Na2 =
| Vlag_Na2 =
| Vlag = [[Bestand:Rashidun Caliphate Flag.png|150px]]
| Vlagartikel = Islamitische vlaggen
| Wapen =
| Wapenartikel =
| Kaart = Rashidun654wVassal.png
| Kaartjaar = Het Rashidun-kalifaat met vazallen in 654
| Regeringsvorm = [[Kalifaat]]
| Hoofdstad = [[Medina (Arabië)|Medina]] (632–656)<br>[[Koefa]] (656–661)
| Staatshoofd = Kalief
| Dynastie = –
| Jaar van >
| Jaar van afloop = 661|
| Oppervlakte =
| Bevolking =
| Etniciteit =
| Munteenheid = [[Dinar (munt)|Dinar]] en [[Dirham (munt)|Dirham]]
| Leus = ''La ilah illa Allah, Muḥammad rasul Allah''<br />(Er is geen god dan God en Mohammed is de boodschapper van God)
| Nationale feestdag =
| Volkslied =
| Talen = [[Arabisch]] (officieel)<br>[[Aramees]], [[Koerdisch]], [[Armeens]], [[Berbertalen|Berbers]], [[Georgisch]], [[Grieks]], [[Hebreeuws]] en [[Perzisch]]
| Religie = [[Soennisme|Soennitische]] [[islam]]
| Noten =
}}
[[Bestand:Rashidun Dynasty 634(AD).PNG|thumb|250px|Het Kalifaat van Aboe Bakr in 634]]
[[Bestand:Arabische Rijk.jpg|thumb|250px|Verspreiding van het Arabische Rijk door: I Mohammed; II Aboe Bakr; III Omar; IV Othman]]
Het '''kalifaat van de Rashidun''' was de periode in de [[islam]] na de dood van de profeet [[Mohammed]] ([[632]]) tot aan de stichting van het rijk van de [[Omajjaden]] ([[661]]), waarin de moslims werden aangevoerd door de ''vier [[Rashidun|Rechtgeleide Kaliefen]]'' ([[kalief]] = opvolger van Mohammed). De islam verspreidde zich verder over [[Zuidwest-Azië]] en vestigde zich in [[Noord-Afrika]] onder het politieke leiderschap van deze kaliefen.
== Gebeurtenissen per tijdsperiode kalief ==
===
Na de dood van Mohammed in [[Medina (Arabië)|Medina]], dreigde de verdeeldheid opnieuw de overhand te krijgen. Weliswaar werd [[Aboe Bakr]] unaniem tot [[kalief]] gekozen, maar zijn benoeming geschiedde in grote haast en wekte weerzin op bij aanhangers van Ali ibn Aboe Talib, die vonden dat Ali als familielid van Mohammed automatisch kalief had moeten worden. Hoewel deze crisis vrij snel bezworen was (doch later opnieuw zou opflakkeren en tot een schisma binnen de islam zou leiden), begonnen Arabische stammen te rebelleren, omdat ze vonden dat ze door de dood van Mohammed ook van hun eed van trouw waren ontslagen. Sommige stammen weigerden belasting af te dragen, en anderen volgden andere profeten als [[Musaylima]] en [[Tulaiha]]. Abu Bakr herorganiseerde zijn leger en organiseerde expedities tegen de verschillende rebelse stammen, waarbij eerst de verzetshaarden die zich het dichtst bij Medina waren onderworpen werden gevolgd door Centraal- en Noord-Arabië, en uiteindelijk Oman en Hadramaut.
Deze burgeroorlog, de zogenaamde [[Ridda-oorlogen]], nam het grootste deel van Abu Bakrs korte kalifaat in beslag. Daarna stuurde bij [[Khalid ibn Walid]], de commandant met een leger van 18.000 man naar het door het [[Perzische Rijk|Perzië]] beheerste Irak en hun vazalstaat der Lakhmiden, waarna Romeins [[Syrië]] aangevallen werd. De motivatie achter deze aanvallen was onduidelijk, het had een veroveringsplan kunnen zijn maar wellicht wilde Abu Bakr niet meer dan met de Romeins-Perzische bemoeienis in Arabië afrekenen en een bufferzone creëren. Hoe dan ook, deze aanvallen bleken zeer succesvol.
===
[[Omar ibn al-Chattab]] veranderde de nationale Arabische staat in een [[theocratie|theocratisch]] wereldrijk en bouwde een militair bestuur op: de bevelhebber van de Arabische bezettingstroepen werd tevens civiel stadhouder van de kalief, religieus leider en wereldlijk rechter. Omar veroverde [[Syrië]] en [[Palestina (regio)|Palestina]] ([[Slag bij de Jarmoek]]) in 636, veroverde [[Jeruzalem]] in 638 en het [[Perzische Rijk]], [[Slag bij al-Qādisiyyah]] (636), het [[Beleg van Ctesiphon]] (637) en de [[Slag bij Nahāvand]] (642).
Zijn veldheer [['Amr ibn al-'As]] veroverde [[Byzantijns Egypte|Egypte]] (ontruiming van [[Alexandrië]] door de Byzantijnen in 641).
=== Oetman (644-656) ===
Na Omars dood werd [[Oethman ibn Affan]] als derde kalief gekozen. Zijn verkiezing wordt door sommigen als een manipulatie in het belang van de [[Omajjaden]] gezien. Onder zijn leiding werd de expansiepolitiek voortgezet.
De stadhouder van [[Damascus]], [[Moe'awija]], streed tegen [[Byzantijnse Rijk|Byzantium]]. [[Libië]] en het oostelijk deel van [[Perzische Rijk|Perzië]] werden onderdeel van het Arabische Rijk. Zijn centralistische politiek, die een einde maakte aan veel privileges van de Arabische legers in de provincies en hen dwong een deel van de geïnde belasting aan de staatskas af te staan, alsmede de beschuldiging van nepotisme, leidden tot rebellie tegen hem en hij werd dan ook in 656 vermoord. Omtrent de opvolging van Oethman bestond veel onenigheid.
=== Ali (656-661) ===
[[Ali ibn Abu Talib]], neef, schoonzoon en vertrouweling van Mohammed, werd uiteindelijk kalief maar zijn regering werd gekenmerkt door interne verdeeldheid en strijd, de [[Eerste Fitna]] oftewel opstand. Voor het eerst streden moslims onderling. Ali had hierin twee tegenstanders, Mohammeds weduwe [[Aïsja]] en [[Moe'awija I|Moe'awija]], stadhouder van Syrië. Beiden waren het oneens over de wijze waarop Ali na de moord op Oethman kalief was geworden en vonden dat hij bovendien naliet de moordenaars te straffen (of wellicht zelf de hand in de moord had gehad). Ali zegevierde in de [[Slag van de Kameel]] bij [[Basra]] (656). [[Medina (Arabië)|Medina]] verloor zijn politieke betekenis, Ali verplaatste zijn residentie naar [[Koefa]].
[[Moe'awija I|Moe'awija]], stadhouder van Syrië, wilde de dood van zijn neef Oethman wreken. De [[slag bij Siffin]] (657) bleef onbeslist en twee scheidsrechters oordeelden dat beiden moesten aftreden (658). Ali legde zich bij deze beslissing niet neer, hierdoor verloor hij een deel van zijn aanhangers ([[kharidjieten]]). Ali werd in [[661]] in Koefa vermoord door een van hen.
[[Hassan ibn Ali]] volgde zijn vader op en trachtte met Moe'awija te onderhandelen, maar trad na korte tijd af toen bleek dat hij vrijwel geen politiek draagvlak meer had. Hassans [[kalifaat]] had maar 7 maanden geduurd. Moe'awija werd in Jeruzalem gekroond, met de kroning van Moe'awija eindigde het Rashidun-kalifaat en begon het [[Omajjaden]]-kalifaat.
{| class="wikitable"
!Regeerperiode!!Naam!!Bijnaam!!Stam!!Relatie met Mohammed
|-
|632 - 634||[[Aboe Bakr]]||Al-Siddiq||Banu Taym||Schoonvader
|-
|634 - 644||[[Omar ibn al-Chattab]]||Al-Faruq||Banu Adi||Schoonvader
|-
|644 - 656||[[Oethman ibn Affan]]||Al-Ghani||[[Banu Umayya]]||Schoonzoon
|-
|656 - 661||[[Ali ibn Aboe Talib]]||Al-Haydar||Banu Hashim||Schoonzoon & neef
|-
|}
== Mogelijke verklaring voor religieus en militair succes ==
[[Bestand:Mohammad Adil Rais-Muslim warrior during rashidun caliphate.PNG|thumb|200px|Een elite soldaat van het leger van het Rashidun-kalifaat.]]
De opmerkelijke snelheid van de religieuze expansie van de islam kan worden toegeschreven aan het feit dat die voornamelijk werd bereikt met [[Gevechtswapen|militaire middelen]]. Mohammed dreef de Arabieren van het Arabische Schiereiland naar de islam, mogelijk mede vanwege zijn krachtige persoonlijkheid, de [[jihad|belofte van redding voor hen die sterven voor de islam]] en het lokaas van fortuin voor hen die overwinnen in de strijd. De karavaanovervallen uit de vroege jaren van de islam werden spoedig oorlogen op grote schaal, en koninkrijken en naties bogen zich voor de macht van dit nieuwe religieuze, militaire, politieke, economische en sociale fenomeen.<ref>Encarta Encyclopedie 1999</ref>
De troepen van Mohammed slaagden er vrij snel in een aantal opmerkelijke militaire successen te boeken, waardoor het prestige van de nieuwe godsdienst zich snel kon ontwikkelen. Binnen 20 jaar na de dood van Mohammed in [[632]] was de basis voor een islamitisch rijk al gelegd.
Sommigen zeggen dat dit voornamelijk kwam door de verzwakking van zowel het Perzische als het Byzantijnse
2004</ref>
Een andere mogelijke verklaring is de [[Pest van Justinianus]], een grote [[Pest (ziekte)|pest]]epidemie die in [[542]] het oostelijk Middellandse Zeegebied trof en met name het Byzantijnse Rijk ernstig verzwakte. De snelle neergang en vernietiging van het Perzische Rijk is daarentegen mede te danken aan de ligging van de hoofdstad [[Ctesiphon]] in het westen. Toen Ctesiphon eenmaal was ingenomen was het centrale gezag in het rijk vervallen en konden de verschillende edellieden stuk voor stuk worden verslagen.
==Provincies van het Kalifaat van de Rashidun==
Onder Omar werd het Kalifaat onderverdeeld in de volgende provincies:
# [[Arabië]] ([[Mekka]] en [[Medina (Saoedi-Arabië)|Medina]])
# [[Irak]] ([[Basra]] en [[Koefa]])
# [[Al Jazira|Jazira]] ([[Tigris]] en [[Eufraat]])
# [[Syrië]]
# [[Palestina (regio)|Palestina]] ([[Aylya]] en [[Ramla]])
# [[Egypte (land)|Egypte]] ([[Opper-Egypte]] en [[Neder-Egypte]])
# [[Iran|Perzië]] ([[Khorasan (historische regio)|Khorasan]], [[Azerbeidzjan]] en [[Fars]])
Vanaf het kalifaat van Othman werd het rijk onderverdeeld in 12 provincies:
# [[Medina (Saoedi-Arabië)|Medina]]
# [[Mekka]]
# [[Jemen]]
# [[Koefa]]
# [[Basra]]
# [[Al Jazira|Jazira]]
# [[Iran|Perzië]]
# [[Azerbeidzjan]]
# [[Khorasan (historische regio)|Khorasan]]
# [[Syrië]]
# [[Egypte (land)|Egypte]]
# [[Maghreb]]
==
Het Kalifaat van de Rashidun, de Omajjaden en de Abbasiden worden ook wel eens het ''Arabische Rijk'' genoemd.
== Zie ook ==
* [[Byzantijns-Arabische oorlogen]]
* [[
* [[Geschiedenis van de islam]]
{{Appendix|2=
'''Referenties'''
{{References}}
'''Externe links'''
* [https://web.archive.org/web/20060504022021/http://www.flwi.ugent.be/cie/hdeley/islam_syl1.htm ''"Wortels van de Islam" Een Beknopte Historische Introductie'' (2005), prof. Herman De Ley, Rijksunversiteit Gent.]
'''Bibliografie'''
*''Atlas bij de wereldgeschiedenis. Deel 1: van prehistorie tot Franse Revolutie'', ISBN 90-5574-399-2
*C. Warren Hollister, ''Medieval Europe. A short history'' (8e druk; Boston 1998).
}}
[[Categorie:
[[Categorie:Historisch land in Afrika|Rashidun]]
[[Categorie:Historisch kalifaat|Rashidun]]
| |||