FK Zenit Sint-Petersburg

De club werd in 1925 opgericht door arbeiders van een metaalfabriek Leningradski Metallitsjeski Zavod. In 1929 nam de club de naam Stalinets Leningrad aan. Bij de start van de Sovjet-competitie in 1936 kregen andere clubs uit Leningrad de voorkeur om in die competitie te spelen. Stalinets begon in de tweede klasse, waar ze gedeeld tweede werden achter Dinamo Tbilisi. In 1937 deed de club mee voor de titel, maar werd uiteindelijk gedeeld derde op één punt van de eerste twee. Door een fikse competitie-uitbreiding promoveerde de club en werd nu een van de vijf clubs uit Leningrad in de hoogste klasse. De club eindigde veertiende en doordat de competitie hierna weer teruggebracht werd na veertien clubs degradeerden de andere twaalf clubs die onder Stalinets eindigden, waaronder ook FK Zenit. Het volgende seizoen eindigde de club elfde. In de tweede klasse eindigde Zenit op een voorlaatste plaats. Na dit seizoen besloten de clubs dan te fuseren en de fusieclub nam de naam van Zenit over en de plaats in de hoogste klasse van Stalinets.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog voetbalden de Russen door en in 1944 won Zenit de Russische beker. Een lange tijd zonder prijzen volgde. In 1967 eindigde de club op een degradatieplaats in de competitie. Die tegenslag bleef de club bespaard, want de Sovjet-machthebbers wilden de club niet laten degraderen in het vijftigste jubileumjaar van de Russische Revolutie. De Revolutie was begonnen in Sint Petersburg en dit was een postuum bedankje aan de stad van het communistische regime. Aan het eind van de jaren zeventig groeide Zenit weer tot een subtopper. De landstitels moest het alleen altijd afstaan aan Dynamo Kiev of een van de clubs uit Moskou. De succesvolle uitzondering kwam in 1984, toen de club zich tot kampioen van de USSR mocht kronen.

Eind jaren tachtig volgde weer een terugval waarvan de club midden jaren negentig weer herstelde. Na 1991 veranderde de naam weer in Zenit Sint-Petersburg. In 1995 promoveerde het vanuit de eerste divisie naar de Premjer-Liga. In 1999 won de club de Russische beker door met 3-1 te winnen van Dinamo Moskou. In 2002 verloor het de finale van de grootste Russische club, CSKA Moskou. In december van 2005 kocht Gazprom de club; vanaf dat moment keek de club weer naar boven. Met het aanstellen van de ervaren Nederlandse trainer-coach Dick Advocaat wilde de club weer mee voetballen voor de hoofdprijzen. Daartoe haalde Advocaat de Nederlandse oud-internationaal Fernando Ricksen en de Belgische international Nicolas Lombaerts naar Rusland.

Onder leiding van Advocaat de doorbrak Zenit Sint Petersburg de hegemonie van Moskouse clubs in het moderne Rusland. Alleen Alania Vladikavkaz, een club uit de Kaukasus, presteerde dit eenmaal eerder. Velen zagen dit als een goed teken en als een revolutie in het Russische voetbal. Een eerste hoogtepunt was het winnen van de UEFA Cup 2007/08. Glasgow Rangers werd op 14 mei 2008 in het City of Manchester Stadium met 2-0 verslagen. Zenit was daarmee de tweede Russische club die een Europese titel behaalde, na de UEFA Cup-winst van CSKA Moskou in 2005.

Zenit Sint-Petersburg trad in het seizoen 2011/12 aan als titelverdediger en wist het kampioenschap onder leiding van de Italiaanse trainer-coach Luciano Spalletti te prolongeren. "We zijn de voetbalhoofdstad van Rusland", jubelde Gazprom-topman Aleksej Miller na de met 2-1 gewonnen wedstrijd tegen achtervolger Dinamo Moskou op 28 april. Met nog drie speelronden voor de boeg was de club uit de tweede stad van Rusland niet meer te achterhalen voor de concurrentie^[1].

Ook voor Spalletti was het de tweede landstitel op rij. Hij kwam in 2010 naar Zenit Sint-Petersburg om de aldaar ontslagen Dick Advocaat op te volgen. Die had de club in 2007 naar het Russisch kampioenschap geleid en een jaar later de UEFA Cup bezorgd. Door tegenvallende resultaten werd de Nederlandse trainer-coach op 10 augustus 2009 echter de laan uitgestuurd. Spalletti borduurde voort op het werk van Advocaat en profiteerde van de vele gasdollars die Gazprom jaarlijks in de club stak.

De bekendste speler van het kampioensteam van Zenit was Andrej Arsjavin. Hij vertrok in 2009 naar de Engelse topclub Arsenal, maar wist in Londen zelden of nooit te excelleren. In februari 2012 keerde de aanvaller op huurbasis terug naar zijn oude club. Voormalig PSV-aanvaller Danko Lazović, net hersteld van een blessure, kon geen bijdrage leveren aan de kampioenswedstrijd. De Portugees Danny en de Russische internationals Roman Sjirokov en Aleksandr Kerzjakov waren andere grote namen in de selectie van Spalletti.

Zenit Sint-Petersburg speelde tot en met 17 mei 2017 in het Stadion Petrovski. Naar aanleiding van het Wereldkampioenschap voetbal in Rusland werd een nieuw stadion (Stadion Krestovski) gebouwd.^[2]

  Zie Lijst van Europese wedstrijden van FK Zenit Sint-Petersburg voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

FK Zenit Sint-Petersburg speelt sinds 1981 in diverse Europese competities. Hieronder staan de competities en in welke seizoenen de club deelnam. De edities die Zenit heeft gewonnen zijn dik gedrukt:

• Champions League (10x)

2008/09, 2010/11, 2011/12, 2012/13, 2013/14, 20014/15, 2015/16, 2019/20, 2020/21, 2021/22

• Europacup I (1x)

1985/86

• Europa League (8x)

2009/10, 2010/11, 2012/13, 2014/15, 2016/17, 2017/18, 2018/19, 2021/22

• UEFA Cup (9x)

1981/82, 1987/88, 1989/90, 1999/00, 2002/03, 2004/05, 2005/06, 2007/08, 2008/09

• Intertoto Cup (1x)

2000

• UEFA Super Cup (1x)

2008

Bijzonderheden Europese competities:

Bijzonderheid	Datum	Tegenstander	Uitslag	Plaats	Naam	Aantal
Hoogste overwinning	29-08-2002	FC Encamp	8-0	Sint-Petersburg
Hoogste nederlaag	30-09-1987	Club Brugge	0-5	Brugge
	31-10-1989	VfB Stuttgart	0-5	Stuttgart
Speler met meeste wedstrijden	21-02-2019				Aleksandr Anjoekov	106
Speler met meeste doelpunten	24-11-2016				Aleksandr Kerzjakov	27

UEFA Club Ranking: 33 (26-11-2021)

De navolgende voetballers kwamen als speler van Zenit Sint-Petersburg uit voor een vertegenwoordigend Europees A-elftal. Tot op heden is Aleksandr Kerzjakov degene met de meeste interlands achter zijn naam. Hij kwam als speler van Zenit Sint-Petersburg in totaal 74 keer uit voor het Russisch voetbalelftal.

Naam	Van	Tot	Totaal	Nationaal elftal
Aleksej Ionov	29.03.2011	29.03.2011	1	Rusland
Luís Neto	06.02.2013	10.06.2014	9	Portugal
Fatih Tekke	16.08.2006	07.02.2007	4	Turkije
Oleg Sjatov	15.10.2013	09.10.2014	10	Rusland
Jevgeni Tarasov	12.04.2001	07.07.2002	4	Kazachstan
Oleksandr Spivak	02.06.2001	07.09.2002	3	Oekraïne
Sargis Hovsepjan	18.08.1998	07.06.2003	29	Armenië
Igor Smolnikov	19.11.2013	09.10.2014	4	Rusland
Joeri Lodygin	19.11.2013	08.09.2014	5	Rusland
Tomáš Hubočan	26.03.2008	26.05.2014	27	Slowakije
Vjatsjeslav Malafejev	19.11.2003	15.08.2012	29	Rusland
Luka Đorđević	11.09.2012	14.11.2012	2	Montenegro
Anatoli Tymosjtsjoek	24.03.2007	12.10.2014	28	Oekraïne
Dmitri Radtsjenko	21.11.1990	23.11.1990	2	Sovjet-Unie
Erik Hagen	09.02.2005	21.11.2007	25	Noorwegen
Sergej Dmitrijev	25.01.1985	27.04.1988	6	Sovjet-Unie
Leonid Ivanov	15.07.1952	22.07.1952	3	Sovjet-Unie
Aleksandr Ivanov	08.06.1958	06.09.1959	5	Sovjet-Unie
Michael Lumb	03.03.2010	03.03.2010	1	Denemarken
Aleksandr Boecharov	17.11.2010	17.11.2010	1	Rusland
Igor Semsjov	28.03.2009	10.10.2009	7	Rusland
Aleksandr Deryomov	05.08.1973	05.08.1973	1	Sovjet-Unie
Axel Witsel	07.09.2012	04.09.2014	24	België
Joeri Vojnov	26.09.1954	26.09.1954	1	Sovjet-Unie
Lev Boertsjalkin	20.05.1964	20.05.1964	1	Sovjet-Unie
Danny	10.09.2008	14.10.2014	27	Portugal
Oleg Morozov	30.08.1958	30.08.1958	1	Sovjet-Unie
Roman Maksymyuk	19.08.1998	18.08.1999	3	Oekraïne
Igor Denisov	11.10.2008	07.06.2013	37	Rusland
Georgiy Vyun	16.06.1968	16.06.1968	1	Sovjet-Unie
Aleksandr Anjoekov	03.09.2005	14.08.2013	68	Rusland
Bruno Alves	03.09.2010	10.06.2013	30	Portugal
Martin Škrtel	03.09.2005	17.11.2007	20	Slowakije
Serghei Cleşcenco	16.08.1998	14.10.1998	5	Moldavië
Renat Janbajev	14.11.2012	14.11.2012	1	Rusland
Veliče Šumulikoski	27.01.2004	04.06.2006	16	Macedonië
Sergej Kornilenko	12.08.2009	10.08.2011	9	Wit-Rusland
Viktor Fajzoelin	15.08.2012	09.10.2014	23	Rusland
Nicolas Lombaerts	22.08.2007	13.10.2014	29	België
Maksim Demenko	26.04.2000	31.05.2000	2	Rusland
Roman Sjirokov	26.03.2008	19.11.2013	40	Rusland
Sergej Sjvetsov	04.12.1980	04.12.1980	1	Sovjet-Unie
Michail Birjoekov	19.08.1984	25.01.1985	2	Sovjet-Unie
Aleksandr Panov	18.11.1998	04.06.2000	13	Rusland
Pavel Pogrebnjak	22.08.2007	01.04.2009	9	Rusland
Irmantas Stumbrys	02.04.1997	26.06.1999	6	Litouwen
Konstantin Zyrjanov	24.03.2007	12.06.2012	51	Rusland
Anatoliy Zinchenko	28.03.1973	21.06.1973	2	Sovjet-Unie
Ivica Križanac	20.08.2008	03.03.2010	11	Kroatië
Joeri Zhevnov	27.05.2010	15.08.2012	17	Wit-Rusland
Aleksej Igonin	14.10.1998	18.11.1998	2	Rusland
Dragan Čadikovski	09.02.2005	09.02.2005	1	Macedonië
Danko Lazović	03.03.2010	08.10.2010	10	Servië
Fridrikh Maryutin	20.07.1952	20.07.1952	1	Sovjet-Unie
Sjarhej Hyerasimets	05.08.1997	09.10.1999	9	Wit-Rusland
Radek Šírl	15.11.2006	05.06.2009	8	Tsjechië
Oleksandr Horshkov	27.05.1998	30.05.1998	2	Rusland
Aleksandar Luković	03.09.2010	05.06.2012	5	Servië
Nikolaj Larionov	23.03.1983	24.09.1986	19	Sovjet-Unie
Alexandru Curteian	20.08.1998	11.10.2000	10	Moldavië
Aleksandr Kerzjakov	27.03.2002	12.10.2014	74	Rusland
Robertas Poškus	17.08.2005	04.06.2008	9	Litouwen
Kamil Čontofalský	09.07.2004	17.11.2007	31	Slowakije
Barys Haravoy	18.08.1999	26.04.2000	2	Wit-Rusland
Serhiy Popov	31.08.1996	15.11.1997	4	Oekraïne
Vladimir Golubev	07.09.1977	05.04.1978	3	Sovjet-Unie
Roman Berezovsky	31.08.1996	07.10.2000	25	Armenië
Andrej Arsjavin	17.05.2002	16.06.2012	48	Rusland
Pavel Mareš	28.04.2004	03.06.2006	8	Tsjechië
Dzmitry Aharodnik	16.08.2000	16.08.2000	1	Wit-Rusland
Vasiliy Danilov	16.05.1965	28.05.1967	23	Sovjet-Unie
Vladislav Radimov	10.09.2003	16.08.2006	9	Rusland
Szabolcs Huszti	11.02.2009	03.09.2010	13	Hongarije
Vladimir Bystrov	20.08.2003	11.10.2013	29	Rusland
Yervand Krbashyan	07.09.1994	16.11.1994	3	Armenië
Vladimir Kazatsjonok	31.10.1979	31.10.1979	1	Sovjet-Unie
Andrej Kondrashov	18.11.1998	18.11.1998	1	Rusland
Domenico Criscito	10.08.2011	05.03.2014	7	Italië
Artem Simonyan	14.10.2014	14.10.2014	1	Armenië