Sjaak Swart

Swart maakte op 16 september 1956, als achttienjarige, zijn debuut in het eerste elftal van Ajax. In het bekerduel tegen Stormvogels dat met 3-2 werd gewonnen kwam Swart de hele wedstrijd in actie. Tijdens zijn debuutseizoen wist Ajax de eerste editie van de Eredivisie te winnen. Swart kwam dat seizoen tot vijf competitiewedstrijden. Het daaropvolgende seizoen maakte Swart zijn eerste doelpunt voor Ajax. In de competitiewedstrijd tegen NOAD op 6 oktober 1957 was Swart voor de eerste keer trefzeker. Ruim een maand later mocht Swart, net als Ajax, debuteren in het Europacupvoetbal. Swart maakte zijn debuut tijdens de uitwedstrijd tegen het Oost-Duitse SC Wismut. Na zijn debuut in 1956 wist Swart ongeveer anderhalf jaar geen doelpunt te maken in een thuiswedstrijd van Ajax; hij scoorde alleen in uitwedstrijden. Op 1 januari 1959 brak hij met die traditie door in de bekerwedstrijd tegen JOS te scoren. In het doelpuntenfestijn tegen FC Volendam (9-0) maakte Swart het 100e doelpunt van Ajax in het seizoen 1959/60. Ajax scoorde dat seizoen voor het eerst meer dan 100 doelpunten, namelijk 109. In het seizoen 1961/62 werd de KNVB beker gewonnen, met een zeer hoog doelsaldo van +25 (39-14).

Zijn eerste Europese titel pakte Swart met Ajax in het seizoen 1961/1962. Ajax wist op 26 april 1962 de Intertoto Cup te winnen door in de finale Feyenoord na verlenging met 4-2 te verslaan. Swart maakte eind jaren zestig de opkomst mee van 'het Gouden Ajax'. Dat verloor in 1969 de Europacup 1-finale van AC Milan (1-4), maar won in de drie achtereenvolgende seizoenen Europacup I 1970/71, Europacup I 1971/72 en Europacup I 1972/73 de beker met de grote oren. Volgens de overlevering zei Swart, toen hij in 1972 de halve finale tegen Benfica (1-0) met een kopbal had beslist: "Ik moest toevallig toch die kant uit". Ook won Swart met Ajax de 1e editie van de UEFA Super Cup, gaande over het seizoen 1971/72, maar pas gespeeld ruim een half jaar na het einde van het seizoen 1971/72, in januari 1973. Ajax versloeg Glasgow Rangers uit Schotland in twee wedstrijden. Uit werd met 1-3 gewonnen in Glasgow, en thuis in Amsterdam werd eveneens gewonnen door Ajax, 3-2.

Swart speelde zijn hele professionele carrière voor AFC Ajax. Hij is de Ajax-speler met het meeste aantal wedstrijden in de hoofdmacht. Hij speelde 603 officiële wedstrijden voor de Amsterdamse club, waaronder 463 wedstrijden in de Eredivisie, meestal met rugnummer 8. Met 175 doelpunten staat hij derde op de lijst van Ajax' meest productieve aanvallers, na Johan Cruijff en Piet van Reenen. Op 19 mei 1973 speelde hij zijn laatste officiële wedstrijd.

Hij debuteerde op 26 juni 1960 tijdens de wedstrijd Mexico - Nederlands elftal. Hij mocht beginnen in de basis en werd na 56 minuten gewisseld. De wedstrijd werd uiteindelijk wel verloren met 3-1. In zijn derde wedstrijd scoorde hij zijn eerste doelpunt voor het Nederlands elftal. Hij scoorde de 0-1 tegen Suriname, de wedstrijd werd uiteindelijk met 3-4 gewonnen. Zijn laatste interland was in 1972 nadat hij bijna vier jaar niet in actie was gekomen voor het Nederlands elftal. Nederland won die wedstrijd met 1-2 van Tsjecho-Slowakije. Swart speelde uiteindelijk 31 interlands voor het Nederlands elftal en scoorde daarin tien keer. Het bijzondere is wel dat ondanks dat hij zoveel prijzen met Ajax heeft gewonnen, hij nooit een prijs heeft gewonnen met Nederland of zelfs maar een eindtoernooi heeft gespeeld als international.

Interlands van Sjaak Swart voor   Nederland[1]
№	Datum	Wedstrijd	Uitslag	Soort Wedstrijd	Doelpunten
Als speler bij   AFC Ajax
1.	26 juni 1960	Mexico - Nederland	3 – 1	Vriendschappelijk	0
2.	29 juni 1960	Nederlandse Antillen - Nederland	0 – 0		0
3.	3 juli 1960	Suriname - Nederland	3 – 4		1
4.	22 maart 1961	Nederland - België	6 – 2		1
5.	19 april 1961	Nederland - Mexico	1 – 2		0
6.	30 april 1961	Nederland - Hongarije	0 – 3	WK-kwalificatie '62	0
7.	12 november 1961	Nederland - België	0 – 4	Vriendschappelijk	0
8.	1 april 1962	België - Nederland	3 – 1		0
9.	9 mei 1962	Nederland - Noord-Ierland	4 – 0		1
10.	16 mei 1962	Noorwegen - Nederland	2 – 1		0
11.	5 september 1962	Nederland - Nederlandse Antillen	8 – 0		2
12.	26 september 1962	Denemarken - Nederland	4 – 1		0
13.	11 november 1962	Nederland - Zwitserland	3 – 1	EK-kwalificatie '64	1
14.	3 maart 1963	Nederland - België	0 – 1	Vriendschappelijk	0
15.	31 maart 1963	Zwitserland - Nederland	1 – 1	EK-kwalificatie '64	0
16.	17 april 1963	Nederland - Frankrijk	1 – 0	Vriendschappelijk	0
17.	11 september 1963	Nederland - Luxemburg	1 – 1	EK-kwalificatie '64	0
18.	20 oktober 1963	Nederland - België	1 – 1	Vriendschappelijk	0
19.	14 november 1965	Zwitserland - Nederland	2 – 1	WK-kwalificatie '66	0
20.	23 maart 1966	Nederland - West-Duitsland	2 – 4	Vriendschappelijk	1
21.	11 mei 1966	Schotland - Nederland	0 – 3		0
22.	7 september 1966	Nederland - Hongarije	2 – 2	EK-kwalificatie '68	0
23.	6 november 1966	Nederland - Tsjecho-Slowakije	1 – 2	Vriendschappelijk	1
24.	30 november 1966	Nederland - Denemarken	2 – 0	EK-kwalificatie '68	1
25.	5 april 1967	Duitse Democratische Republiek - Nederland	4 – 3		0
26.	16 april 1967	België - Nederland	1 – 0	Vriendschappelijk	0
27.	1 november 1967	Nederland - Joegoslavië	1 – 2		1
28.	7 april 1968	Nederland - België	1 – 2		0
29.	1 mei 1968	Polen - Nederland	0 – 0		0
30.	4 september 1968	Nederland - Luxemburg	2 – 0	WK-kwalificatie '70	0
31.	30 augustus 1972	Tsjecho-Slowakije - Nederland	1 – 2	Vriendschappelijk	0

Swart runde een sigarenwinkel in de Pontanusstraat 54 te Amsterdam.

Op 24 september 2005 werd een brug in de Amsterdamse wijk Park de Meer vernoemd naar Swart. Het is een van twaalf bruggen die genoemd zijn naar spelers van het Gouden Ajax.

Op 14 december 2009 verscheen zijn biografie, Mister Ajax - De eeuwige jeugd van Sjaak Swart die is geschreven door Raymond Bouwman.

In 2018 kwam het boek Sjaak Swart 80 uit. Jaap Visser en Matty Verkamman brengen een groot boek met dvd uit over de dan 80-jarige Swart.

 

Commons heeft media­bestanden in de categorie Sjaak Swart.

• Lijst van spelers van Ajax
• Lijst van spelers van het Nederlands voetbalelftal
• Lijst van meest scorende spelers bij Ajax