Graanmarktkerk

Het protestantisme te Brussel kende een lange voorgeschiedenis, die teruggaat tot de Reformatie in de XVIde eeuw. Na een periode van stilstand, kregen de Nederlandstalige protestanten omstreeks 1816, de tijd van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, de Augustijnenkerk toegewezen. Het interieur van dit kerkgebouw werd echter tijdens de Belgische Opstand in 1830 vernield, aangezien men er een symbool van de gehate Noord-Nederlanders in zag: De kerk werd voornamelijk gebruikt door Noord-Nederlandse ambtenaren en militairen.

De Nederlandstalige protestantse gemeente hergroepeerde zich echter en kon blijven bestaan, dankzij de in de jonge Belgische staat heersende godsdienstvrijheid. In 1854 sloot de gemeente zich aan bij de Bond van Evangelisch-Protestantse Kerken van het Koninkrijk België en in 1857 betrok men een kerk aan de Zoutkaai, het latere Sint-Katelijneplein.

In 1970 ontstond uit de Bond de Hervormde Kerk van België, welke in 1978 opging in de Verenigde Protestantse Kerk in België. In 1970 werd een nieuw, modern, kerkgebouw aan de Nieuwe Graanmarkt geopend, ter vervanging van de Kerk aan het Sint-Katelijneplein.

In 1995 fuseerden de Nederlandstalige Hervormde en Gereformeerde gemeenschappen in Brussel en besloten voortaan voor de kerkdiensten enkel de Graanmarktkerk te beruiken. Het gereformeerde kerkgebouw aan de Léon Lepagestraat werd hierop verkocht.

Het betreft een gebouw aan een straathoek met open vensters op de benedenverdieping en daarboven een glas-in-betonwand en een licht gebogen dak aan de pleinzijde. Het gebouw wordt geflankeerd door een rechthoekige klokkentoren.

• Guy Liagre, ‘Prefiguraties, aanwezigheid en ontwikkeling van het Nederlandstalig protestantisme Situatie in enige Vlaams-Brabantse steden (16e eeuw), Eigen Schoon & De Brabander’, Jg. LXXXV, nrs. 10-11-12 (2002), 395-424.
• Guy Liagre, ‘Het Nederlandstalig protestantisme in de Vlaams-Brabantse steden Vilvoorde, Mechelen, Leuven en Brussel 1800-1850’, ‘Eigen Schoon en De Brabander, Jg. 86, nr. 3 (2003), 305-344.
• Guy Liagre, ‘Aanwezigheid en ontwikkeling van het Nederlandstalig protestantisme - Situatie in Vlaams-Brabant in het algemeen en in Brussel in het bijzonder (17e en 18e eeuw)’, Eigen Schoon & De Brabander’, Jg. LXXXVII, nrs. 3 (2004), 365-411.
• Guy Liagre, Anders geloven Geschiedenis van het Nederlandstalig protestantisme te Brussel en zijn organisaties, uitgeverij ProDoc Brussel (2^de dr.), 2004.
• Guy Liagre, Magister dixit…Een eeuw protestants Nederlandstalig lager onderwijs in Brussel (1830-1930)’ (deel 1), Arduin, Archief voor het Vlaams leven te Brussel, 3 (2008), 46-74
• Guy Liagre, ‘Magister dixit…Een eeuw protestants Nederlandstalig lager onderwijs in Brussel (1830-1930)’ (deel 2), Arduin, Archief voor het Vlaams leven te Brussel, 4 (2008), 47-73.
• Guy Liagre, ‘L’enseignement primaire protestant néerlandophone à Bruxelles au 20^e siècle’, Bulletin de la Société Royale d’Histoire du Protestantisme Belge, Bulletin, 140 (2008), 17-32.
• Guy Liagre, ‘De Zwitserse Weg en de Dutch-Paris line - Een toelichting bij de bijdrage van de Brusselse predikant A.G.B. ten Kate aan de internationale ontsnappingsroute 1940-1945, Eigen Schoon & De Brabander, Geschied- en oudheidkundig genootschap van Vlaams Brabant en Brussel, (2010), 181-204.
• Guy Liagre, 'Henri van Maasdijk (1807-1873) en de geschiedenis van het Brabantse protestantisme in de negentiende eeuw', Eigen Schoon & De Brabander, 95 (2012), 347-373.
• Guy Liagre, ‘Groeiende verdraagzaamheid De presentie van Noord-Nederlandse predikanten en vluchtelingen in Brussel tijdens de 18de eeuw’, Eigen Schoon & De Brabander, 97 (2014), 251-287
• Guy Liagre, ‘Bouwgeschiedenis van de protestantse kerk aan de Nieuwe Graanmarkt te Brussel’, Eigen Schoon & De Brabander, 99 (2016), 203-214.
• Guy Liagre, ‘Mens sana in corpore sano… Een beknopte exploratie van twee eeuwen Vlaamstalige protestantse ziekenverzorging in Brussel (1780-1970)’, Arduin, Archief voor het Vlaams leven te Brussel, 19 (2016), 5–26.

• Protestantisme in Brussel