Grootmeester (schaken)

 

Tot 1950 was 'grootmeester' een informele aanduiding, doorgaans gereserveerd voor de wereldkampioenen en hun rivalen. In 1950 begon de FIDE de titels en de toekenning daarvan te reguleren.

De FIDE benoemde vijftien actieve schakers tot grootmeesters, te weten

• Michail Botvinnik, Isaak Boleslavski, Igor Bondarevsky, David Bronstein, Max Euwe, Reuben Fine, Salo Flohr, Paul Keres, Aleksandr Kotov, Andor Lilienthal, Miguel Najdorf, Samuel Reshevsky, Vasili Smyslov, Gideon Ståhlberg en László Szabó.

Daarnaast werden de volgende schakers op grond van hun prestaties uit het verleden tot grootmeester benoemd:

• Ossip Bernstein, Oldřich Duras, Ernst Grünfeld, Boris Kostić, Grigori Löwenfisch, Géza Maróczy, Jacques Mieses, Vjatsjeslav Ragozin, Akiba Rubinstein, Friedrich Sämisch, Sawielly Tartakower en Milan Vidmar.

De FIDE stelde ook de regels vast voor het verwerven van de titel. Daarvoor moesten 'normen' gescoord worden. Aanvankelijk waren dit percentages die in toernooien tegen grootmeesters en meesters waren behaald. Tegenwoordig wordt gewerkt met ratings en toernooiprestatieratings (TPR's).

Er zijn inmiddels honderden grootmeesters.^[1]

Om grootmeester te worden dient een schaker twee of meer grootmeesterresultaten te behalen in toernooien met in totaal minimaal 27 ronden. In de praktijk betekent dit dat drie grootmeesterresultaten nodig zijn. Een grootmeesterresultaat houdt in dat bij een toernooi, dat aan bepaalde voorwaarden voldoet, een toernooiprestatierating (TPR) van 2600,5 wordt behaald (voor de vrouwelijke titel, WGM, is dat 2400,5). Een TPR is de speelsterkte die een schaker gedurende dat toernooi heeft bereikt.

Bij een aantal continentale- of wereldkampioenschappen is het ook mogelijk een grootmeesterresultaat te behalen door het toernooi te winnen of hoog te eindigen.

Als er voldoende grootmeesterresultaten behaald zijn en de speler op enig moment een virtuele (niet noodzakelijk gepubliceerde) rating van 2500 (2300 voor WGM) heeft gehad, dan kan de titel bij de FIDE worden aangevraagd.

Tijdens een FIDE-congres worden de titels officieel vastgesteld. In de tijd tussen het behalen van de laatste norm en het FIDE-congres mag men de titel nog niet voeren, al wordt dit door toernooiorganisaties om publicitaire redenen vaak wel gedaan.

Iemand die eenmaal de titel grootmeester heeft behaald, behoudt die titel voor het leven.

Onder Belgische grootmeesters worden ook tot Belg genaturaliseerde spelers gerekend.

Onder Nederlandse grootmeesters worden ook tot Nederlander genaturaliseerde spelers gerekend.

• Internationale schaaktitels
• Meester (schaken)
• Lijst van bekende Nederlandse en Belgische schakers
• Lijst van correspondentieschakers
• Lijst van bekende schakers