knoop

vervoeging van
	knopen

Nederlands

Uitspraak

Geluid: knoop (hulp, bestand)
IPA: / knop / (1 lettergreep)

Woordherkomst en -opbouw

In de betekenis van ‘ronde sluiting aan kleding’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1265 ^[1]

Zelfstandig naamwoord

de knoop m

(textielindustrie), (scheepvaart) een vastgetrokken lus in garen, draad, koord of touw om daarin een verdikking te maken, om einden ervan aan elkaar te bevestigen of ter bevestiging aan een ander voorwerp of weefsel
- Aan beide einden van het springtouw zit een knoop zodat het niet zo gauw uit de hand zal schieten.
(scheepvaart), (eenheid) een snelheidsmaat die in de zeevaart gebruikt wordt
- Een knoop is een zeemijl per uur, ongeveer 1,8 kilometer per uur.
(textielindustrie), (kleding) een meestal schijfvormig voorwerp met draden vastgezet op een kledingstuk ter afsluiting daarvan
- De knoop was van zijn blouse gesprongen.
vloek
- Hij legde er een knoop op.

Verwante begrippen

[1] ankersteek, borduurgaas, kant, kink, macramé, mastwerp, mastworp, paalsteek, schiemanswerk, schootsteek, slipsteek, steek, stramien, splitsen, strik, tapijt, tuigage, vlecht
[2] log, logboek, logglas, zeemijl per uur, kilometer per uur, meter per seconde

Uitdrukkingen en gezegden

knoop in je zakdoek

als geheugensteuntje

de gordiaanse knoop doorhakken

een probleem oplossen door een onverwachte maatregel

knopen doorhakken

beslissingen nemen

∗ Over de extra koopkrachtmaatregelen worden vandaag geen knopen doorgehakt. Het kabinet gaat eerst nog eens alle voorstellen uit de Tweede Kamer bekijken. Later wordt het debat over de Voorjaarsnota hervat.^[2]

∗ Na jarenlange discussie hakte de provincie eind vorig jaar de knoop door: de rondweg om Zenderen komt langs de A1/A35 te liggen, buigt dan af bij knooppunt Azelo, om vervolgens de Haar-es bij Bornerbroek te doorsnijden. Kosten: ruim 50 miljoen euro.^[3]

de eindjes aan elkaar moeten knopen

arm zijn

de knopen aan zijn jas tellen

hij weet niet te kiezen, een aftelversje moet de beslissing brengen

in de knoop zitten

een onoplosbaar probleem hebben

• Het was een mengeling van heimwee en schuldgevoel en veroorzaakte een onaangename knoop in mijn buik. ^[4]

Vertalingen

1. in een draad

Noors: knute ^(no)
Pools: węzeł ^(pl) m
Portugees: nó ^(pt) m
Russisch: узел ^(ru) m, клубок ^(ru) m
Schots-Gaelisch: snaidhm ^(gd) m
Siciliaans: ruppu ^(scn) m
Sloveens: vozel ^(sl) m
Spaans: nudo ^(es) m
Swahili: fundo ^(sw)
Tsjechisch: uzel ^(cs) m
Turks: düğüm ^(tr)
Zweeds: knop ^(sv) g, knut ^(sv) g, stek ^(sv) g

2. snelheidsmaat

3. aan een jas e.d.

Macedonisch: копче ^(mk) o
Nederlands: knoop ^(nl) m
Noors: knapp ^(no) m
Papiaments: boton
Perzisch: دگمه ^(fa) (dogme), تکمه ^(fa) (tokme)
Pools: guzik ^(pl) m
Portugees: botão ^(pt) m
Russisch: пуговица ^(ru) v
Servisch:
Cyrillisch: дугме ^(sr) o

Westers: dugme ^(sr) o
Sloveens: gumb ^(sl) m
Spaans: botón ^(es) m
Swahili: kitufe ^(sw)
Tsjechisch: knoflík ^(cs) m
Turks: düğme ^(tr)

Werkwoord

knoop

eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van knopen
- Ik knoop.
gebiedende wijs van knopen
- Knoop!
(bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van knopen
- Knoop je?

Gangbaarheid

Het woord knoop staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "knoop" herkend door:

98 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.^[5]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ "knoop" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ Weblink bron “Rutte wil kijken naar toeslag van 500 euro voor lage en middeninkomens” (15 juni 2022), NOS
↑ Weblink bron
Henk Bouwhuis
“Explosief document sterkt vermoedens Bornerbroek: ‘Zie je wel, de rondweg om Zenderen is doorgestoken kaart’” (29-06-2022), Tubantia
↑ Tim Voors: Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada, 2018
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[p{{{1}}}-1] "knoop" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3

[Rutte_wil_kijken_naar_toeslag_van_500_euro_voor_lage_en_middeninkomens-2] Weblink bron “Rutte wil kijken naar toeslag van 500 euro voor lage en middeninkomens” (15 juni 2022), NOS

[Explosief_document_sterkt_vermoedens_Bornerbroek:_‘Zie_je_wel,_de_rondweg_om_Zenderen_is_doorgestoken_kaart’-3] Weblink bron
Henk Bouwhuis
“Explosief document sterkt vermoedens Bornerbroek: ‘Zie je wel, de rondweg om Zenderen is doorgestoken kaart’” (29-06-2022), Tubantia

[4] Tim Voors: Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada, 2018

[5] Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]