lopen: verschil tussen versies

(Noord-Nederlands) ergatief stappen, gaan, wandelen
- Lopen naar het stadhuis is sneller dan met de auto.
(Zuid-Nederlands) ergatief rennen
- Je zal moeten lopen als je de trein nog wil halen.
(Noord-Nederlands) inergatief stappen, gaan
- Hij heeft gisteren een heel stuk gelopen.
- Er wordt daar niet veel gelopen.
▸ Jack was een kale man van in de zestig die 35 jaar geleden zelf de PCT had gelopen.^[2]
(Zuid-Nederlands) inergatief rennen
- Hij heeft gisteren tien kilometer gelopen.
ergatief voortgang maken
- De zaken lopen erg goed.
ergatief vloeien of stromen
- Het water loopt in mijn kleren.
hulpwerkwoord ~ te: duratief hulpwerkwoord, iets doen terwijl men loopt
- Ach, loop niet zo te zeuren, man!
- Hij heeft de krant lopen rondbrengen.

Hyponiemen

=

Afgeleide begrippen

=

Uitdrukkingen en gezegden

Lopen als een kievit

erg gemakkelijk en vlug lopen

Aan de leiband lopen

niet zelfstandig een beslissing kunnen nemen, maar het laten afhangen van een ander

Als een lopend vuurtje

(een nieuwtje dat) gauw door de hele gemeenschap doorverteld

Als twee honden vechten om een been, loopt de derde er mee heen.

als twee personen ruzie hebben of er niet uit komen, kan een derde daarvan profiteren

De gal loopt over

boos worden

De kantjes er vanaf lopen

Zijn best niet doen

een blauwtje lopen
worden afgewezen
Er loopt een streep door

Er de kantjes vanaf lopen

Zijn best niet doen

Ergens een streepje door lopen

erg vreemd zijn, zich abnormaal gedragen

Gods water over Gods akker laten lopen

geen voorzorgsmaatregelen nemen, maar alles laten komen zoals het komt

Hard van stapel lopen

nu te veel willen

Het loopt als een tiet

Het hoofd loopt me om.

niet meer weten wat te doen (bv bij drukte)

Het water loopt altijd naar de zee.

mensen die veel hebben krijgen er ook altijd steeds meer bij

In de fuik lopen

door eigen stommiteiten in een valstrik lopen

In de papieren lopen

Veel geld kosten

In de tredmolen lopen

erg eentonig werk doen iedere dag

In de val lopen

betrapt worden

In geen twee sloten tegelijk lopen

voorzichtig zijn en op zichzelf kunnen passen

In het gareel lopen (ook: in de pas lopen)

precies zo doen als de anderen

In het oog lopen

opvallen

In iemands gareel lopen

zonder enige tegenwerping doen wat iemand je opdraagt

Met het hoofd tegen de muur lopen

mislopen

Met molentjes lopen

in de war zijn ofwel: niet goed bij het verstand zijn

Met zijn ziel onder de arm lopen

zich vervelen

Naar de maan lopen

hou op met zeuren en ga weg

Naar de pomp lopen

Ga weg!

Naast je schoenen lopen

veel te trots zijn op iets

Op je tandvlees lopen

Over de hoge schoenen lopen

te ver gaan of niet realistisch zijn

Over veel schijven lopen

veel mensen die ergens zich mee bemoeien

Spaak lopen

mislukken

Spitsroeden lopen

de fout onder ogen moeten zien en daarop uitgelachen worden

Te hard van stapel lopen

Te hoop lopen

in opstand komen

[1] Tegen de lamp lopen

betrapt/gesnapt worden

Wie boter op zijn hoofd heeft moet niet in de zon gaan lopen.

als je zelf iets gedaan hebt wat verkeerd is, moet je een ander niet van beschuldigen als die hetzelfde gedaan heeft

[1] Zich het vuur uit de sloffen lopen

heel erg zijn best doen

[5] uit de hand lopen

onbeheersbaar worden

[2] het op een lopen zetten

vluchten

[5] Het kwik loopt op.

het wordt warmer

[7] aan komen lopen

op bezoek komen

[1] zijn lul achterna lopen

Opmerkingen

In Nederland heeft dit woord de connotatie van stappen of gaan. Voor zich snel verplaatsen met de benen gebruikt men eerder rennen.
In België heeft dit woord de connotatie van rennen. Voor zich traag voortbewegen met de benen gebruikt men eerder gaan of stappen.
[7] In samengestelde tijden vervalt te.

Verwante begrippen

Afhankelijk van de omstandigheden en de snelheid wordt lopen anders genoemd:

benen = met grote passen lopen
darren = heen en weer lopen
doodlopen = rennen tot je erbij neervalt
doorstappen = lopen zonder op te houden
draven = rennen (meestal gezegd van dieren)
drentelen = doelloos lopen
dribbelen = met kleine passen lopen
hardlopen = snel lopen
hollen = snel lopen
hompelen = kreupel lopen
ijlen = snel lopen
ijsberen = rusteloos heen en weer lopen
klossen = lopen zonder de benen op te tillen
klunen = met de schaatsen aan lopen
kreupelen = kreupel lopen
kruipen = lopen op handen en knieën
kuieren = rustig wandelen
laveren = zigzaggend lopen
marcheren = geordend lopen
pikkelen = hinkelend of snel lopen
pootjebaden = door het water lopen
rennen = snel lopen
scharrelen = heen en weer lopen (gezegd van kippen)
schrijden = met waardige passen lopen
schoffelen = zeer langzaam lopen
schuifelen = zeer langzaam lopen
sjokken = langzaam lopen

sjouwen = met inspanning lopen
slaapwandelen = lopen terwijl men slaapt
slenteren = rustig lopen
slijpen = zonder doel lopen
sloffen = lopen zonder de benen op te tillen
slungelen = slingerend lopen
snellen = zich met haast ergens naartoe begeven
snelwandelen = snel lopen (sport)
sprinten = extra snel lopen (sport)
stappen = met vaste tred lopen
steltlopen = op stelten lopen
stiefelen = met grote passen lopen
stieren = lopen zonder op of om te kijken
stormen = snel lopen
strompelen = gebrekkig lopen
sukkelen = moeilijk lopen door ouderdom, ziekte of blessure
trekkebenen = gebrekkig lopen
tippelen = met korte passen lopen
treden = literair lopen
trippelen = met korte pasjes lopen
trippen = met korte pasjes lopen
tuinen = met grote passen lopen
voortschrijden = verder lopen
wachtlopen = lopen en uitkijken
wandelen = lopen voor je plezier
zaklopen = voortbewegen met de benen in een zak (spelletje)

Vertalingen

1. stappen, gaan

Arabisch: مشى ^(ar) (másha)
Armeens: քայլել ^(hy) (kaylel)
Chinees: 走 ^(zh) (zǒu)
Deens: gå ^(da)
Duits: gehen ^(de), laufen ^(de), schreiten ^(de)
Engels: walk ^(en)
Fins: kävellä ^(fi)
Frans: marcher ^(fr), promener ^(fr)
Grieks: περπατώ ^(el), βαδίζω ^(el)
Hongaars: járni ^(hu), menni ^(hu)
Ido: marchar ^(io), promenar ^(io)
Iers: siúil ^(ga)
Interlingua: promenar ^(ia), ambular ^(ia)
Italiaans: camminare ^(it), andare a piedi ^(it)
Japans: 歩く ^(ja) (arúku)

Koerdisch: meşîn ^(ku)
Koreaans: 걷다 ^(ko) (geotta)
Latijn: ambulare ^(la)
Noors: gå ^(no), løpe ^(no)
Nynorsk: gå ⁽ⁿⁿ⁾, laupe ⁽ⁿⁿ⁾
Oudgrieks: βαδίζω
Pools: iść ^(pl), chodzić ^(pl)
Portugees: andar ^(pt)
Russisch: ходить ^(ru) / идти ^(ru) (khodít’ / idtí)
Sloveens: hoditi ^(sl)
Spaans: caminar ^(es), andar ^(es)
Swahili: kutembea ^(sw)
Thai: เดิน ^(th) (dern)
Tsjechisch: jít ^(cs)
Turks: yürümek ^(tr)
Zweeds: gå ^(sv)

2. rennen

Duits: rennen ^(de), (minder vaak:) laufen ^(de)
Engels: run ^(en)

Grieks: τρέχω ^(el)
Spaans: correr ^(es)

tegen de lamp lopen

Duits: erwischt werden

Het kwik loopt op.

Duits: Das Thermometer steigt.

uit de hand lopen

Duits: außer Kontrolle geraten
Engels: get out of hand, get out of control

Frans: déraper ^(fr)

aan komen lopen

Duits: herankommen ^(de);
van huisdieren: zulaufen ^(de)

Zelfstandig naamwoord

de lopen mv

meervoud van het zelfstandig naamwoord loop

Gangbaarheid

Het woord lopen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "lopen" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.^[3]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ "lopen" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑
Tim Voors
“Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[p{{{1}}}-1] "lopen" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3

[Alleen,_De_Pacific_Crest_Trail_te_voet_van_Mexico_naar_Canada-2] 
Tim Voors
“Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers

[3] Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[1]

[2]

[3]

@@ Regel 24: / Regel 24: @@
 #''(Noord-Nederlands)'' {{erga|nld}} stappen, gaan, wandelen
 {{bijv-1|'''Lopen''' naar het stadhuis is sneller dan met de auto.}}
-{{citeer|boek|jaar=2018|auteur=Tim Voors|titel=Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada|uitgave=eBook: Mat-Zet bv, Soest|uitgever=Fontaine Uitgevers|taal=nl|citaat= Jack was een kale man van in de zestig die 35 jaar geleden zelf de PCT had '''gelopen'''.}}
 #''(Zuid-Nederlands)'' {{erga|nld}} rennen
 {{bijv-1|Je zal moeten '''{{pn}}''' als je de trein nog wil halen.}}
@@ Regel 30: / Regel 29: @@
 {{bijv-1|Hij '''heeft''' gisteren een heel stuk '''gelopen'''.}}
 {{bijv-1|Er '''wordt''' daar niet veel '''gelopen'''.}}
+{{citeer|boek|jaar=2018|auteur=Tim Voors|titel=Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada|uitgave=eBook: Mat-Zet bv, Soest|uitgever=Fontaine Uitgevers|taal=nl|citaat= Jack was een kale man van in de zestig die 35 jaar geleden zelf de PCT had '''gelopen'''.}}
 #''(Zuid-Nederlands)'' {{inerg|nld}} rennen
 {{bijv-1|Hij '''heeft''' gisteren tien kilometer '''gelopen'''.}}

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
lopen	liep	gelopen
klasse 7	volledig