Grööndunnersdag

Grööndunnersdag is de Naam för den föfften Dag vun de Stille Week vör Oostern. In de christlichen Karken warrt an düssen Dag dat Fest vun Jesus sien lest Abendmahl fiert. Jesus harr an den Abend, ehr he an't Krüüz slahn wurrn is (Stille Freedag) , tohopen mit siene Jüngers dat Passa fiert. Dor hett hi Broot bi braken un den Beker mit Wien rümgahn laten. In de Bibel in dat Evangelium bi Matthäus heet dat:

Un as se noch bi weern to eten, dor nehm Jesus dat Broot, sprook dat Dankgebed un deel dat Broot in Stücken un geev dat siene Jüngers un sä:„Nehmt dat un eet dat! Dat is mien Liev“. Un denn nehm he en Beker, sprook dat Dankgebed un lang em rüm un sä: „Drinkt all dorut! Dat is mien Bloot, dat Bloot, dat to den neen Bund höört un dat för veele vergaten warrt, dat jem de Sünnen vergeven weert. Un dat will ik Jo seggen: Ik weer vun nu af an nich mehr de Frucht vun düssen Wienstock drinken bit hen to den Dag, dat ik ehr nee drinken do mit Jo tohoop in mien Vadder sien Riek“.

As föffte Dag in de Stille Week is de Dag vör den Stillen Freedag an un for sik de eerste vun de dree Stillen Daag. He höört to dat Triduum sacrum paschale. In de Karken vun de eersten Johrhunnerten sünd an düssen Dag de Sünner wedder in de Karken upnahmen wurrn, wenn se Bote daan harrn. In de röömsch-kathoolsche Kark steiht düsse Dag in en besunnern Tosamenhang mit den Dag „Fronleichnam“.

Een kann nich seker seggen, wo de Naam Grööndunnersdag vun herkamen is. Dat gifft dree Antwoorden. Möglicherwies is dor an allens en beten wat an:

• Toeerst warrt seggt, de Naam hett mit de Farv to kriegen, de fröher in de Liturgie vun de Karken an düssen Dag an'e Reeg weer. Dat weer in verscheden Kuntreien de Farv Gröön. Tomeist is dat allerdings de Farv Witt ween. Dorüm heet de Grööndunnersdag op Nedderlandsch hüdigendags ok „Witte donderdag“.
• Denn warrt ok seggt, de Naam kümmt dor vun her, dat vun dat 14. Johrhunnert af an (aber villicht ok al veel fröher) an düssen Dag allerhand Grööntüüch, as Kohl, Salat, Netteln un gröön Kruut eten wurrn is. Dat weer woll nich bloß vunwegen de Vörschriften to dat Fasten in de Stille Week, man ok vunwegen allerhand Höhner- un Bigloov.
• Bekannt is ok de Meenung, de Naam keem ut de oolthoochdüütsche Spraak. Dor gifft dat dat Woort grīnan, mhd. grînen. „en scheven Mund maken“. Dat schall denn mit de Sünner to kriegen hebben, de an düssen Dag in de Karken wedder upnahmen wurrn sünd. För düsse Meenung gifft dat aber keen schriftlich Tüüchnis för.

Up Latiensch weern un sünd de Naams för düssen Dag dies cenae domini ("Dag vun den Herrn sien Abendmahl"), dies absolutionis oder dies indulgentiae ("Dag vun dat Vergeven vun de Sünnen"), dies mandati ("Dag vun dat Footafwaschen").

De eerste Dag vun dat Passa-/Pesachfest warrt hüdigendags vun de Joden an'n Sederavend fiert. Vundeswegen gifft dat ok allerhand christliche Gemeenden, de hüdigendags en Aart vun christlichen Sederavend an düssen Dag fiert.