Alessandro Scarlatti

Alessandro Scarlatti
surmast tal-kappella 1684 - 1702
Ħajja
Isem propju	Pietro Alessandro Gaspare Scarlatti
Twelid	Palermo, 2 Mejju 1660
Mewt	Napli, 22 Ottubru 1725
Familja
Ulied	uri Domenico Scarlatti Pietro Filippo Scarlatti (mul)
Familja	uri Giuseppe Scarlatti (neputi)
Edukazzjoni
Lingwi	Taljan
Għalliema	Giacomo Carissimi (mul) Vincenzo Amato (en) Marc'Antonio Sportonio (en)
Studenti	uri Francesco Geminiani (mul) Francesco Durante Nicola Fago (en)
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	kompożitur klaviċembalist
Xogħlijiet importanti	La Santissima Annunziata (en) Stabat Mater (en) Griselda (en) Mitridate Eupatore (en) Il Sedecia (en)
Sħubija	Arcadian Academy (en)
Moviment	mużika Barokka
Moviment artistiku	mużika klassika opra mużika liturġika
Strument/i tal-mużika	klaviċembalu

Pietro Alessandro Gaspare Scarlatti (twieled fit-2 ta' Mejju 1660 – miet fit-22 ta' Ottubru 1725) kien kompożitur Barokk Taljan, magħruf speċjalment għall-opri tiegħu u għall-kantati tiegħu. Huwa meqjus bħala l-iżjed rappreżentant importanti tal-iskola Naplitana tal-opri. Huwa kien il-missier ta' żewġ kompożituri oħra, Domenico Scarlatti u Pietro Filippo Scarlatti.^[1]

Scarlatti twieled f'Palermo (jew f'Trapani)^[2][3], li dak iż-żmien kienet parti mir-Renju ta' Sqallija. Ġeneralment jingħad li kien student ta' Giacomo Carissimi f'Ruma, u wħud għandhom it-teorija li kellu xi rabta mat-Tramuntana tal-Italja minħabba li x-xogħlijiet bikrin tiegħu donnhom għandhom l-influwenza ta' Stradella u ta' Legrenzi. Il-produzzjoni f'Ruma tal-opra tiegħu Gli equivoci nel sembiante (1679) wasslitlu l-appoġġ tar-Reġina Christina tal-Iżvezja (li dak iż-żmien kienet tgħix f'Ruma), u huwa sar il-maestro di cappella tagħha. Fi Frar 1684 huwa sar il-maestro di cappella tal-Viċirè ta' Napli, x'aktarx permezz tal-influwenza ta' oħtu, kantanta tal-opri, li jaf kienet il-maħbuba minn taħt ta' nobbli Naplitan influwenti. Hemmhekk huwa pproduċa sensiela twila ta' opri, li huma notevoli l-iktar għal kemm huma mexxejja u espressivi, kif ukoll mużika oħra għal okkażjonijiet statali.

Fl-1702 Scarlatti telaq minn Napli u ma reġax lura sa meta d-dominazzjoni Awstrijaka ħadet post id-dominazzjoni Spanjola. F'dan l-intervall huwa gawda l-patrunaġġ ta' Ferdinando de' Medici, u għat-teatru tiegħu ħdejn Firenze huwa kkompona l-opri, u tal-Kardinal Ottoboni, li għamlu l-maestro di cappella tiegħu, u kisiblu kariga simili fil-Bażilika ta' Santa Marija Maġġuri f'Ruma fl-1703.

Wara li żar Venezja u Urbino fl-1707, Scarlatti reġa' lura Napli mill-ġdid fl-1708, u baqa' hemm sal-1717. Sa dak iż-żmien milli jidher Napli kienet pjuttost xebgħet mill-mużika tiegħu; madankollu, iċ-ċittadini ta' Ruma apprezzaw xogħlu iktar, u fit-Teatro Capranica f'Ruma pproduċa wħud mill-ifjen opri tiegħu (Telemaco, 1718; Marco Attilio Regolò, 1719; La Griselda, 1721), kif ukoll xi eżemplari nobbli ta' mużika tal-knisja, inkluż Quddiesa ta' Santa Cecilia għall-kor u għall-orkestra, li kkomponiha f'ġieħ Santa Cecilia għall-Kardinal Francesco Acquaviva fl-1721. L-aħħar xogħol tiegħu fuq skala kbira jidher li kienet is-serenata mhux kompluta Erminia għat-tieġ tal-prinċep ta' Stigliano fl-1723. Huwa miet f'Napli fl-1725 u ndifen hemmhekk fil-Knisja ta' Santa Marija ta' Montesanto.

Il-mużika ta' Scarlatti tifforma rabta importanti bejn l-istili vokaliċi tal-Barokk Taljan bikri tas-seklu 17, biċ-ċentri tagħhom f'Firenze, f'Venezja u f'Ruma, u l-iskola klassika tas-seklu 18. Madankollu, l-istil ta' Scarlatti huwa iktar minn element tranżizzjonali fil-mużika tal-Punent; bħall-biċċa l-kbira tal-kollegi tiegħu f'Napli, huwa juri fehim kważi modern tal-psikoloġija tal-modulazzjoni u spiss ukoll juża bdil kostanti fit-tul tal-frażijiet, tant tipiku tal-iskola ta' Napli.

L-opri bikrin tiegħu — Gli equivoci nel sembiante tal-1679; L'honestà negli amori tal-1680, bl-arja famuża "Già il sole dal Gange"; Il Pompeo tal-1683, bl-arji magħrufa sew "O cessate di piagarmi" u "Toglietemi la vita ancor," u oħrajn sa madwar l-1685 — fihom il-kadenzi iktar antiki fir-reċtar, u varjetà konsiderevoli ta' forom mibnija bir-reqqa fl-arji qosra tagħhom, xi kultant akkumpanjati mill-kwartett tal-korda, b'elaborazzjoni dettaljata, xi drabi bil-continuo biss. Sal-1686, huwa kien stabbilixxa b'mod definittiv l-forma tal-"overture Taljana" (it-tieni edizzjoni ta' Dal male il bene), u kien abbanduna l-kuntrabaxx u l-arja b'forma binarja f'żewġ stanzi favur arja b'forma ternarja jew tat-tip da capo. L-aqwa opri tiegħu ta' dan il-perjodu huma La Rosaura (1690, stampata mill-Gesellschaft für Musikforschung), u Pirro e Demetrio (1694), bl-arji "Le Violette" u "Ben ti sta, traditor".

Minn madwar l-1697 'il quddiem (La caduta del Decemviri), influwenzat parzjalment x'aktarx mill-istil ta' Giovanni Bononcini u probabbilment wisq iktar mill-gosti tal-qorti tal-Viċirè, l-arji tal-opri tiegħu saru iktar konvenzjonali u b'ritmu komuni, filwaqt li s-siltiet mużikali tiegħu kellhom ritmu mgħaġġel u grezz, għalkemm xorta waħda brillanti (L'Eraclea, 1700), bl-użu frekwenti tal-oboe u tat-trumbetti, u d-daqq tal-vjolini f'daqqa. L-opri li kkompona għal Ferdinando de' Medici ntilfu; jaf kienu jagħtu idea iktar favorevoli tal-istil tiegħu peress li l-korrispondenza tiegħu mal-prinċep turi li kienu ġew komposti b'sens sinċier ħafna ta' ispirazzjoni. Mitridate Eupatore, meqjusa bħala l-kapulavur tiegħu u komposta għal Venezja fl-1707, fiha mużika ferm iktar avvanzata minn kwalunkwe xogħol ieħor li Scarlatti kien ikkompona għal Napli, kemm bħala teknika kif ukoll bħala poter intellettwali. L-opri Naplitani ta' wara (L'amor volubile e tiranno tal-1709; La principessa fedele tal-1710; Tigrane tal-1714, eċċ.) huma kabbarija u effettivi iktar milli emozzjonali ferm; l-istrumentazzjoni timmarka avvanz kbir fuq ix-xogħol preċedenti, peress li d-dmir prinċipali ta' akkumpanjament tal-vuċi jitħalla f'idejn il-kwartett tal-korda, u l-arpa tiġi rriżervata b'mod esklużiv għar-ritornelli (riturnelli) strumentali storbjużi. Fl-opra tiegħu Teodora (1697) huwa ħareġ bl-idea tal-użu tar-ritornello orkestrali.

L-aħħar grupp ta' opri tiegħu, li kkompona għal Ruma, fihom sentiment poetiku iktar imqanqal, stil wiesa' u dinjituż tal-melodija, sens drammatiku qawwi, speċjalment fir-reċtar akkumpanjat; mezz li hu stess kien uża għall-ewwel darba saħansitra fl-1686 (Olimpia vendicata) u stil ferm iktar modern ta' orkestrazzjoni, bil-kurunetti jidhru għall-ewwel darba u ttrattati b'effett li jispikka.

Apparti l-opri, l-oratorji (Agar et Ismaele esiliati tal-1684; La Maddalena tal-1685; La Giuditta tal-1693; Oratorju tal-Milied għall-ħabta tal-1705; S. Filippo Neri tal-1714; u oħrajn) u s-serenati, li kollha għandhom stil simili, Scarlatti kkompona iktar minn 500 kantata għall-vuċi ta' solista. Dawn jirrappreżentaw l-iżjed tip intellettwali ta' mużika kantata ta' dak iż-żmien, u tassew ħasra li baqgħu kważi kollha fil-manuskritti, peress li l-istudju bir-reqqa tagħhom huwa indispensabbli għal kull min jixtieq ikollu idea adegwata tal-iżvilupp ta' Scarlatti.

Il-ftit Quddisiet tiegħu (ma tant huwa kredibbli l-għajdut li kkompona xi mitejn quddiesa) u l-mużika tal-knisja tiegħu inġenerali komparattivament mhumiex importanti, għajr il-Quddiesa ta' Santa Cecilia (1721), li hija waħda mill-ewwel tentattivi tal-istil li laħaq il-milja tiegħu fil-Quddisiet famużi ta' Johann Sebastian Bach u Ludwig van Beethoven. Il-mużika strumentali tiegħu, għalkemm mhux mingħajr interess, hija pjuttost antikwata meta mqabbla max-xogħlijiet vokaliċi tiegħu.

• Philharmonia Baroque Orchestra, Nicholas McGegan. (2016). La Gloria di Primavera. Philharmonia Baroque Orchestra. Diana Moore, Suzana Ograjensek, Nicholas Phan, Clint van der Linde, Douglas Williams, Philharmonia Chorale
• Akademie für alte Musik Berlin, René Jacobs. (2007). Griselda. Harmonia Mundi HMC 901805.07. Dorothea Röschmann, Lawrence Zazzo, Veronica Cangemi, Bernarda Fink, Silvia Tro Santafé, Kobie van Rensburg
• Le Consert de l'Hostel Dieu. (2006). Il martirio di Sant'Orsola. Ligia digital: 0202176-07
• Le parlement de musique. (2005). La Giuditta. Ambronay editions: AMY004
• Ensemble Europa Galante. (2004). Oratorio per la Santissima Trinità. Virgin Classics: 5 45666 2
• Academia Bizantina. (2004). Il Giardino di Rose. Decca: 470 650-2 DSA.
• Orqestra barocca di Sevilla . (2003). Colpa, Pentimento e Grazia. Harmonia Mundi: HMI 987045.46
• Seattle Baroque. (2001). Agar et Ismaele Esiliati. Centaur: CRC 2664
• Sedecia, re di Gerusalemme. 2000 . Gérard Lesne, Philippe Jaroussky, Virginie Pouchon, Mark Padmore, Peter Harvey, Il Seminario musicale. Virgin veritas, Erato
• Capella Palatina. (2000). Davidis pugna et victoria. Agora: AG 249.1
• Akademie für alte Musik Berlin, René Jacobs. (1998). Il Primo Omicidio. Harmonia Mundi Fr. Dorothea Röschmann, Graciela Oddone, Richard Croft, René Jacobs, Bernarda Fink, Antonio Abete
• Ensemble Europa Galante. (1995). Humanita e Lucifero. Opus 111: OPS 30–129
• Ensemble Europa Galante. (1993). La Maddalena. Opus 111: OPS 30–96
• Allesandro Stradella Consort. (1992). Cantata natalizia Abramo, il tuo sembiante. Nuova era: 7117
• I Musici. (1991). Concerto Grosso. Philips Classics Productions: 434 160-2
• I Musici. William Bennett (Flute), Lenore Smith (Flute), Bernard Soustrot (Trumpet), Hans Elhorst (Oboe). (1961). 12 Sinfonie di concerto grosso Philips Box 6769 066 [9500 959 & 9500 960 – 2 vinyl discs]
• Emma Kirkby, soprano and Daniel Taylor, countertenor, with the Theatre of Early Music. (2005). Stabat Mater. ATMA Classique: ACD2 2237
• Francis Colpron, recorder, with Les Boréades. (2007). Concertos for flute. ATMA Classique: ACD2 2521
• Nederlands Kamerkoor, with Harry van der Kamp, conductor. (2008). Vespro della Beata Vergine għal ħames vuċijiet u continuo. ATMA Classique: ACD2 2533

1. ^ "Britannica Academic". academic.eb.com. Miġbur 2022-05-02.
2. ^ "CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Alessandro Scarlatti". www.newadvent.org. Miġbur 2022-05-02.
3. ^ Music, Alfred (1999-11-29). Anthology of Italian Songs (17th & 18th Century), Volume I: Vocal Collection (bit-Taljan). Alfred Music. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)