Orikteropu: Differenza bejn il-verżjonijiet

L-orikteropu, oritteropu jew kif inhu magħruf ukoll ħanżir tal-art huwa mammiferu insettivoru ta' daqs medju, mifrux fil-kontinent Afrikan. Minkejja l-isem ħanżir tal-art, (terminu li ġej minn kelma olandiża Aardvarken aarde art u varken ħanżir), l-orikteropu mhux relatat mal-familja tal-ħnieżer u dan id-disgwid ta' termini u kliem ġara għax l-ewwel Ewropew li skoprieħ xebbaħ lill-orikteropu ma' ħanżir.

L-aktar fattizz distintiv li jagħmel il-membri tat-Tubulidentata uniċi (kif jindika ukoll l-isem tal-ordni) huma s-snien. Dawn minflok m' huma magħmulin minn kavità mimlija bil-polpa tas-snien, magħmulin minn tubi rqaq ta' dentina mimlijin bil-polpa tas-snien u mwaħlin flimkien biċ-ċement. Is-snien m' għandhomx kisi ta' enamel u b'hekk jittieklu u jikbru il-ħin kollu. L-orikteropu jitwieled bis-snien ta' quddiem (jew inċisivi) u bin-nejbiet (jew kanini) tal-ħalib, biss dawn, la darba jaqgħu ma jerġgħux jitilgħu. Fl-orikteropu adult l-uniċi snien preżenti huma id-dras (jew molari) fuq in-naħa ta' wara tal-ħalq.

L-orikteropu ftit li xejn jixbaħ lil-ħanżir. Dan il-mammiferu għandu ġisem robust, b' dahar mgħawweġ b' forma ta' arkata mill-għonq san-naħa ta' taħt id-dahar, b' denb oħxon ħafna fil-bażi li jidjieq gradwalment sakemm jispiċċa għall-ponta fit-tarf. Għonq qasir u oħxon, b'par widnejn sproporzjonalment twal, b'ras imġebbda fit-tul u b'wiċċ ċilindriku li jispiċċa ċatt fuq quddiem, b' 2 toqbiet tal-imnifsejn kbar (li jagħtuh sens ta' xamm żviluppat ħafna) u ħalq żgħir, b'forma tubulari, mgħammar b'ilsien twil tipikament ta' annimal li jiekol in-nemel u 4 saqajn b' saħħithom, moderatament twal, b' 4 swaba fuq ta' quddiem u 5 fuq ta' wara, b' difrejn b' forma ta' skalpel, uniċi qalb il-mammiferi.

Il-piż ivarja bejn 40 kilogramm u 65 kilogramm u t-tul normalment ikun bejn 1 metru u 1.3 metri. Il-kulur tal-orikteropu huwa isfar fil-griż imma ħafna drabi jkun jagħti fil-kannella ħamrani minħabba l-ħamrija. Il-pil tal-orikteropu ma tantx huwa folt u l-protezzjoni ewlenija ta' dan il-mammiferu hija l-ġilda ħarxa, tant li kapaċi jorqod ġewwa bejta tan-nemel li jkun għadu kemm ikisser mingħajr l-ebda problema ta' xejn.

Wara tqala jew gestazjoni ta' 7 xhur, jitwieled ferħ ta' bejn wieħed u ieħor 2 kilogrammi. Ġimgħatejn biss wara t-twelied dan jitlaq jimxi wara l-omm u 6 xhur wara jibda jħaffer il-bejta tiegħu taħt l-art, biss xorta jibqa' mal-omm sakemm jerġa' jasal l-istaġun tan-namra li jmiss. L-orikteropu magħruf li jgħix għal aktar minn 20 sena.

L-orikteropu huwa mifrux ma' kważi l-Afrika kollha ta' taħt id-deżert tas-sahara u għalkemm ikkaċċat mill-bniedem għal-laħam u s-snien (li jintużaw bħala dekorazjoni) ma jidhirx mhedded.

L-orikteropu huwa l-unika speċi ħajja tal-familja Orycteropodidae u tal-ordni Tubulidentata. Oriġinarjament l-orikteropu kien klassifikat fil-ġeneru tal-Wikkelin in-nemel tal-Amerika t' isfel minħabba xebħ superfiċjali, li l-lum il-ġurnata huwa magħruf li dan huwa r-risultat ta' evoluzzjoni konverġenti u mhux ta' antenat komuni.

L-eqdem fossilu tat-Tubulidentata huwa miż-żmienijiet ta' kmieni fil-Mijoċen li ġew misjuba fil-Kenja. Uħud mill-ispeċijiet ta' dan l-ordni kienu mifruxa mal-Ewropa u mal-Asja ta' taħt matul iż-żmienijiet ta' tard fil-Mijoċen sa kmieni fil-Plijoċen. Minbarra il-ġeneru Orycteropus, hemm 4 ġeneri oħra magħrufin fil-familja Orycteropodidae u dawn huma Archaeorycteropus, Leptorycteropus, Myorycteropus, u Palaeorycteropus.

Fil-passat ġew ikklassifikati ħafna speċijiet ta' orikteropi, madankollu, t-tagħrif li għandna llum jindika li hemm speċi waħda biss Orycteropus afer bil-fuq minn 18-il sottospeċi, biss il-biċċa l-kbira ta' dawn huma meqjusin invalidi u m' humiex aċċettati.

• Ordni Tubulidentata
  • Familja Orycteropodidae
    • Ġeneru Archaeorycteropus minn l-Oligoċen fl-Ewropa (estint)
    • Ġeneru Leptorycteropus, tard fil-Mijoċen fil-Lvant fl-Afrika (estint)
      • Leptorycteropus guilielmi
    • Ġeneru Myorycteropus, kmieni fil-Mijoċen fl-Afrika (estint)
      • Myorycteropus africanus
    • Ġeneru Orycteropus, minn nofs il-Mijoċen sa tard fil-Plijoċen fl-Asja, tard fil-Mijoċen u Plijoċen fl-Ewropa, minn nofs il-Mijoċen sal-lum fl-Afrika.
      • Orikteropu jew Ħanżir tal-art, Orycteropus afer
        • Sottospeċi
        • Orycteropus afer adametzi
        • Orycteropus afer aethiopicus
        • Orycteropus afer afer (Pallas, 1766)
        • Orycteropus afer albicaudus
        • Orycteropus afer angolensis
        • Orycteropus afer capensis
        • Orycteropus afer erikssoni
        • Orycteropus afer faradjius
        • Orycteropus afer haussanus
        • Orycteropus afer kordofanicus
        • Orycteropus afer lademanni
        • Orycteropus afer leptodon
        • Orycteropus afer matschiei
        • Orycteropus afer observandus
        • Orycteropus afer ruvanensis
        • Orycteropus afer senegalensis
        • Orycteropus afer somalicus
        • Orycteropus afer wardi
        • Orycteropus afer wertheri
      • Orycteropus abundulafus, (estint)
      • Orycteropus browni, (estint)
      • Orycteropus chemeldoi, (estint)
      • Orycteropus crassidens, (estint)
      • Orycteropus depereti, (estint)
      • Orycteropus gaudryi, (estint)
      • Orycteropus mauritanicus, (estint)
      • Orycteropus minutus, (estint)
      • Orycteropus pilgrimi, (estint)
      • Orycteropus pottieri, (estint)
    • Palaeorycteropus, fl-Oligoen tal-Ewropa (estint)

• The Biology of the Aardvark (Orycteropus afer)
• Randers Regnskov Tropical Zoo

• Aardvarks: Wildlife summary from the African Wildlife Foundation
• Schlitter, Duane A. (November 16, 2005). Wilson, D. E., and Reeder, D. M. (eds) Mammal Species of the World, 3rd edition, Johns Hopkins University Press, 86. ISBN 0-8018-8221-4.