Penghulu Naning
Penghulu Naning (atau Undang Naning) ialah jawatan ketua bagi wilayah adat (luak) Naning di Melaka. Sebelum era penjajahan Inggeris yang memasukkan Naning ke dalam pentadbiran Melaka, Penghulu Naning diiktiraf sebagai pemerintah berdaulat di Naning. Pasca-kemerdekaan Tanah Melayu, kedudukan Penghulu Naning dan Lembaga Adat Perpatih Naning Melaka sebagai badan pentadbir diiktiraf dalam Fasal 34 Perlembagaan Negeri Melaka[1].
| Penghulu Naning | |
|---|---|
 | |
| Penjawat kini | |
| Mohd Nazrol Mahamad Sapar sejak 5 Ogos 2020 | |
| Penyandang Ke-22 | |
| Butiran | |
| Penyandang pertama | Dato' Perpatih Nan Sebatang / Sutan Balun (sebagai Penghulu) |
| Pembentukan | 1345 |
Senarai penyandang
sunting| Bil. | Penyandang | Pemerintahan |
|---|---|---|
| Prapenjajahan Belanda | ||
| 1. | Dato Perpatih Nan Sebatang/Sutan Balun | 1345-1395 |
| 2. | Bendahara Kuning Gajah Godang Patah Gading | 1395-1419 |
| 3. | Dato Batin Maha Galang | 1419-1443 |
| 4. | Dato Tua Raja Alam | 1443-1467 |
| 5. | Dato Raja Alam Merah | 1467-1491 |
| 6. | Dato Sayyed Serban Kuning | 1491-1515 |
| 7. | Dato Lebai Seklan | 1515-1539 |
| 8. | Dato Undang Naning 8 | 1539-1563 |
| 9. | Dato Undang Naning 9 | 1563-1587 |
| 10. | Dato Undang Naning 10 | 1587-1615 |
| 11. | Dato Undang Naning 11 | 1615-1640 |
| Era pendudukan Belanda | ||
| 12. | Dato’ Megat Alam Melintang (Dato Seraja Merah) | 1641[2]-1671 |
| 13. | Dato’ Megat Junjungan Limau (Dato Seraja Merah II) | 1671-1701 |
| 14. | Dato Juara Megat Juana Lenggang | 1701-0705 |
| 15. | Dato’ Kokah Bernama Zohri | 1705 -1765 |
| 16. | Dato’ Gahang Berbulu | 1765-1775 |
| 17. | Dato’ Selamat Idris | 1775-1780 |
| 18. | Dato’ Timbo | 1780-1786 |
| 19. | Dato’ Anjak | 1786-1799 |
| 20. | Dato’ Abdul Said bin Omar @ Dol Said | 1799-1832 |
| Pasca-Perang Naning | ||
| 20 | Dato’ Abdul Said bin Omar @ Dol Said | 1832-1849 |
| 21. | Dato’ Idas | 1849-1870[3] |
| 22 | Dato’ Mohd Salleh @ Aghap bin Rahim | 1870-1900[3] |
| 23 | Dato’ Ranting | 1900-1901[3] |
| 24 | Dato’ Hassan | 1901-1916[3] |
| 25 | Dato’ Omar bin Hassan | 1918-1923[4] |
| 26 | Dato’ Arshad | 1923-1931[4] |
| 27 | Dato’ Osman bin Kering | 1932-1940[4] |
| 28 | Dato’ Cek Lah bin Mohd Sab | 1942-1949[4] |
| 29 | Dato’ Mohd Shah bin Mohd Said Al-Haj | 1951-1957[5] |
| Pascakemerdekaan Tanah Melayu | ||
| 29 | Mohd Shah bin Mohd Said Al-Haj | 1957-2004[5] |
| 30 | Abdul Latif bin Hj. Hashim[6][5][7] | 2004 -2012[8] |
| 31 | Mohd Salleh bin Md. Som | 2012 – 2013 |
| 32 | Dr. Nordin bin Abd Jalil | 2013 – 2020 |
| 33 | Mohd Nazrol bin Mahamad Sapar | 2020 – kini[1] |
Lembaga Adat Perpatih Naning
suntingLembaga Adat Perpatih Naning ialah sebuah jawatankuasa yang bertanggungjawab dalam hal ehwal adat di Naning, Melaka. Ia dianggotai oleh pembesar-pembesar adat di Naning dan diketuai oleh Penghulu Naning.
Pembesar adat
sunting| Jawatan | Gelaran | Suku | Catatan |
|---|---|---|---|
| Waris Tertua | Dato’ Paduka Seri Diraja | Keluarga Nan Bergajah Tunggal | Disandang oleh kerabat Penghulu |
| Pembesar Waris Perut | Dato Seri Lela Maharaja | Keluarga Nan Bergajah Tunggal | Disandang oleh kerabat Penghulu |
| Dato Seri Menteri Penghulu | |||
| Dato Seri Maharaja | |||
| Dato Seri Shahbandar | |||
| Pembesar Tiang Balai | Dato Seri Angkai Besar | Suku Anak Melaka | Datuk Lembaga |
| Dato Seri Nan Kaya | Suku Semelenggang Naning | ||
| Dato Seri Mangun | Suku Tiga Batu | ||
| Dato Seri Angkai Kecil | Suku Mungka | ||
| Pembesar Isi Balai | Dato Seri Gompo | Suku Tiga Nenek | Datuk Lembaga |
| Dato Seri Maulana Garang | Suku Air Hangat | ||
| Dato’ Seri Mempelas | Suku Bunga Tanjung |
Isu dan tengkarah
suntingPerebutan jawatan (2011-2013)
suntingPada tahun 2011, Dato' Abdul Latif Hashim (DN19) telah didapati bersalah kerana melanggar peraturan-peraturan adat oleh Ahli Lembaga Adat Naning (LAN) dan LAN telah bertindak menggugurkan posako beliau selepas Kerajaan Negeri Melaka bertindak menarik semua elaun serta kemudahan Penghulu Naning. Perbuatan Kerajaan Negeri Melaka yang bertindak menyita Balai Rasmi Naning di Bukit Seri Naning, Simpang Ampat menambahkan lagi kemarahan LAN dan penduduk setempat. Pengguguran Dato' Abdul Latif Hashim adalah sah disisi adat kerana berteraskan togak penghulu dek bulat lembago, bulat air togah dek gopong, bulat manusio togah dek bosilang, bapak segala adat berani, ibu segalo adat muafakat, bulat muafakat mako gugurlah adat.
Selepas pengguguran Dato' Abdul Latif Hashim sebagai Penghulu Naning maka pihak LAN telah bermusyawarah dan setuju memberikan posako Orang Kaya Seri Raja Merah kepada perut pertama suku Semelenggang Taboh iaitu mengangkat Dato' Mohd Salleh bin Md Som (DN20) pada tahun 2012. Pada tempoh yang sama, terdapat perebutan posako daripada sebahagian pihak daripada suku Semelenggang Naning yang menyatakan mereka berhak untuk mendapatkan kembali posako Orang Kaya Seri Raja Merah kerana parit persumpahan telah pun bersobon (terkambus). Oleh itu, kumpulan suku Semelenggang Naning telah mengangkat Dato' Azis bin Maulod sebagai Penghulu Naning ke-20 tetapi pemilihan ini tidak direstui oleh LAN kerana Dato' Azis bukannya keturunan asli suku Semelenggang Naning namun hanya orang semondo (orang luar yang berkahwin dengan anak tempatan) sahaja. Perlantikan Dato' Azis menyebabkan Dato' Abu @ Hussein menentang keras tindakan ini kerana posako Orang Kaya Seri Raja Merah harus disandang oleh mereka yang berketurunan dan bersusur-galur daripada Penghulu-penghulu Naning terdahulu.
Selepas setahun memerintah, LAN sekali lagi menggugurkan posako Penghulu Naning daripada Dato' Mohd Salleh bin Md Som setelah mendapati beliau bersalah dalam menyalahgunakan kuasa sebagai Penghulu Naning. Setelah bermusyarah, LAN telah memilih Dato' Nordin Abd Jalil daripada perut kedua suku Semelenggang Taboh sebagai penyandang posako Orang Kaya Seri Raja Merah. Pada 11 Oktober 2013, Dato' Nordin telah dikerjankan (ditabal) secara rasmi sebagai Penghulu Naning ke-21 di Masjid Taboh Naning, Simpang Ampat. Namun, perlantikan Dato' Nordin ditentang sebilangan besar orang tua Adat Naning lalu mengambil keputusan untuk memulaukan majlis berkenaan. Selepas beberapa lama menjawat jawatan Penghulu Naning, Dato' Abu @ Hussein telah menabalkan dirinya sebagai Penghulu Naning dengan memakai gelaran DYMM Orang Kaya Seri Maharaja Merak atas sokongan bekas setiausaha sulit DN19 Dato' Seri Adam Malek. Dato' Abu Hussein telah menabalkan dirinya sebagai Penghulu Naning di Pagar Ruyong. Pergolakan ini semakin keruh apabila Dato' Jamil Sidi daripada perut ketiga (bekas Dato' Paduka Seri Syahbandar DN19) telah mengaku sebagai Penghulu Naning ke-19** dan membentuk ahli lembaga adatnya sendiri. Pada 27 April 2016, pihak polis telah menahan Dato Nordin kerana disabitkan kesalahan menipu Seksyen 419 Kanun Keseksaan kerana menjual pingat kebesaran.
Sehingga kini terdapat 6 orang telah mengaku sebagai Penghulu Naning @ Dato' Naning; 4 daripada mereka adalah daripada suku Semelenggang Taboh (2 orang perut pertama, seorang dari perut kedua, seorang daripada perut ketiga) dan 2 orang daripada suku Semelenggang Naning. Walau bagaimanapun, Kerajaan Negeri Melaka tidak mengiktiraf mana-mana Dato' Naning dan akan meminda akta yang berkaitan dengannya.
Rujukan
sunting- ^ a b "Mohon kerajaan negeri iktiraf pelantikan Datuk Naning". Sinar Harian. 18 Mac 2022. Dicapai pada 21 Julai 2023.
- ^ Perjuangan Orang Melayu Menentang Penjajahan : Abad 15-19, ms 77
- ^ a b c d Sejarah Ringkas Naning, ms 19
- ^ a b c d Sejarah Ringkas Naning, ms 20
- ^ a b c New Sunday Times, 26 November 2006
- ^ "Saya tidak jual anugerah - Datuk Undang Naning, Kosmo". Diarkibkan daripada yang asal pada 2013-12-24. Dicapai pada 2013-12-20.
- ^ "Abdul Latif dakwa masih sah Undang Luak Naning". Diarkibkan daripada yang asal pada 2014-01-07. Dicapai pada 2014-01-06.
- ^ "Anugerah Undang Luak Naning tidak sah". Diarkibkan daripada yang asal pada 2014-01-07. Dicapai pada 2014-01-06.