Kesultanan Bone
Kesultanan Bone ialah sebuah kerajaan Islam Bugis yang wujud dari abad ke-14 hingga abad ke-19. Kesultanan ini, bersama-sama dengan kerajaan Luwu. atau Kesultanan Luwu, kerajaan Wajo dan Kesultanan Gowa adalah antara negeri yang memerintah Sulawesi Selatan. Pada kurun ke-16, kerajaan ini jatuh ke tangan Gowa dan kejatuhan ini menyebabkan penduduk Bugis Bone berasa tidak berpuas hati. Salah seorang putera Bone, Arung Palakka, bersekutu dengan Belanda menawan kerajaan Gowa. Setelah itu, Bone jatuh ke pengaruh Belanda pada tahun 1666.
Penguasa Bone menggunakan gelaran Arung Mangkaue' ri Bone yang bermaksud "Raja yang bersemayam di Bone", biasanya dipendekkan kepada Arumpone (ᨕᨑᨘᨇᨚᨙᨊ), MangkauE, atau ArungE' ri Bone.
Senarai raja-raja Bone
sunting| Raja | Tahun pemerintahan |
|---|---|
| Mata Selompu Mapololiteng Manurung-ri Matajang | 1392-1424 |
| La Wumassa Petta Panre BessiE To' Mulaiye Panreng | 1424-1441 |
| La Saliwu Karaeng Pelua' Pasadowakki | 1441-1470 |
| We Ban-ri Gau Daeng Marawa Arung Majang Makalappi Bisu-ri La Langpili Patta-ri La We Larang Malajangi-ri Chiena | 1470-1490 |
| La Tan-ri Sukki Mappajunge | 1490-1517 |
| La Wulio Botoe Matinroe-ri Itterung | 1517-1542 |
| La Tan-ri Rawe Bongkange MatinroE-ri Guchina | 1542-1584 |
| La Icca' Matinroe-ri Adenenna | 1584-1595 |
| La Pattawe Daeng Soreang Matinroe-ri Bettung | 1595-1602 |
| We Ténrituppu Matinroe ri Sidenreng | 1602-1611 |
| La Ténrirua Matinroe ri Bantaeng | 1611-1616 |
| La Ténripale Matinroe ri Tallo | 1616-1631 |
| La Ma'darémméng Matinroe ri Bukaka | 1631-1643 |
| Tobala', Arung Tanete Riawang, dijadikan wali oleh Gowa | 1643-1660 |
| La Ma'darémmeng Matinroe ri Bukaka | 1667-1672 |
| La Ténritatta Matinroe ri Bontoala' (Arung Palakka) | 1672-1696 |
| La Patau Matinroe ri Nagauléng | 1696-1714 |
| Bata-ri Toja Daeng Talaga Arung Timurung Datu-ri Chitta Sultana Zainab Zakiyat ud-din binti al-Marhum Sultan Idris Azim ud-din MatinroE-ri Tipuluna | 1714-1715 (masa jabatan pertama) |
| La Padang Sajati To' Apawara Paduka Sri Sultan Sulaiman ibni al-Marhum Sultan Idris Azim ud-din MatinroE-ri Beula | 1715-1720 |
| Bata-ri Toja Daeng Talaga Arung Timurung Datu-ri Chitta Sultana Zainab Zakiat ud-din binti al-Marhum Sultan Idris Azim ud-din Matinroe-ri Tipuluna | 1715 (masa jabatan kedua) |
| La Parappa To' Aparapu Sappewali Daeng Bonto Madanrang Karaeng Anamonjang Paduka Sri Sultan Shahab ud-din Ismail ibni al-Marhum Sultan Idris Azim ud-din | 1720-1721 |
| I-Mappaurangi Karaeng Kanjilo Paduka Sri Sultan Siraj ud-din ibni al-Marhum Sultan 'Abdu'l Kadir | 1721-1724 |
| La Panaongi To' Pawawoi Arung Mampua Karaeng Bisei Paduka Sri Sultan 'Abdu'llah Mansur ibni al-Marhum Sultan Idris Azim ud-din Tuammenang-ri Bisei | 1724 |
| Bata-ri Toja Daeng Talaga Arung Timurung Datu-ri Chitta Sultana Zainab Zakiat ud-din binti al-Marhum Sultan Idris Azim ud-din MatinroE-ri Tipuluna | 1724-1738 (masa jabatan ketiga) |
| I-Danraja Siti Nafisah Karaeng Langelo binti al-Marhum | 1738-1741 |
| Bata-ri Toja Daeng Talaga Arung Timurung Datu-ri Chitta Sultana Zainab Zakiat ud-din binti al-Marhum Sultan Idris Azim ud-din MatinroE-ri Tipuluna | 1741-1749 (masa jabatan keempat) |
| La Temmassoge Mappasossong To' Appaware' Petta Paduka Sri Sultan 'Abdu'l Razzaq Jalal ud-din ibni al-Marhum Sultan Idris Azim ud-din Matinroe ri-Malimungang | 1749-1775 |
| La Tan-ri Tappu To' Appaliweng Arung Timurang Paduka Sri Sultan Ahmad as-Saleh Shams ud-din Matinroe-ri-Rompegading | 1775-1812 |
| La Mappatunru To' Wappatunru' Paduka Sri Sultan Muhammad Ismail Mukhtaj ud-din Matinroe-ri Lalang-bata | 1812-1823 |
| I-Maneng Paduka Sri Ratu Sultana Salima Rajiat ud-din [MatinroE-ri Kassi] | 1823-1835 |
| La Mappaseling Paduka Sri Sultan Adam Nazim ud-din Matinroe-ri Salassana | 1835-1845 |
| La Parenringi Paduka Sri Sultan Ahmad Saleh Muhi ud-din Matinroe-ri Aja-benteng | 1845-1858 |
| La Pamadanuka Paduka Sri Sultan Sultan Abul-Hadi | 1858-1860 |
| La Singkara Rukka Paduka Sri Sultan Ahmad Idris Matinroe-ri Lalambata | 1860-1871 |
| I-Ban-ri Gau Paduka Sri Sultana Fatima Matinroe-ri Bola Mappare'na | 1871-1895 |
| La Pawawoi Karaeng Sigeri Matinroe-ri Bandung | 1895-1905 |
| Haji Andi Bacho La Mappanyuki Karaeng Silayar Sri Sultan Ibrahim ibnu Sri Sultan Husain | 1931-1946 (masa jabatan pertama) |
| Andi Pabenteng Daeng Palawa Matinroe-ri Matuju | 1946-1950 |
| Haji Andi Bacho La Mappanyuki Karaeng Silayar Sri Sultan Ibrahim ibnu Sri Sultan Husain Matinroe-ri Gowa | 1950-1960 (masa jabatan kedua) |