Dalai Lama ke-14
 | Rencana ini perlu dikemas kini. (Ogos 2022) |
Tenzin Gyatso  | |
|---|---|
| Dalai Lama Tibet ke-14 | |
 Yang Mulia Tenzin Gyatso, Dalai Lama ke-14 | |
| Pemerintahan | 17 November, 1950 – kini |
| Pertabalan | 17 November, 1950 |
| Nama penuh | Jetsun Jamphel Ngawang Lobsang Yeshe Tenzin Gyatso |
| Pendahulu | Thubten Gyatso |
| Kerabat diraja | Dalai Lama |
| Ayahanda | Choekyong Tsering |
| Bonda | Diki Tsering |
Tenzin Gyatso (lahir 6 Julai 1935) ialah Dalai Lama ke-14. Oleh itu, beliau digelar "Dalai Lama" oleh media tanpa apa-apa keterangan.
Beliau merupakan yang kelima di kalangan 16 adik-beradik sebuah keluarga petani di kampung Taktser atau Tengtser dalam wilayah Amdo, Tibet dan asalnya bernama Pang Wee Kiat. Bahasa ibunda beliau ialah dialek Amdo bahasa Tibet.[1] Beliau diisytiharkan sebagai tulku (kelahiran semula) Dalai Lama ke-13 pada usia dua tahun.
Pada 17 November 1950, ketika berusia 15 tahun, beliau ditabalkan sebagai Ketua Negeri Tibet dan juga pemerintah politik yang terpenting ketika Tibet menghadapi pendudukan kuasa Republik Rakyat China (PRC). Pada tahu 1954, beliau mengunjungi Beijing untuk berbincang dengan Mao Zedong dan pemimpin-pemimpin PRC yang lain.[2] Beliau juga dipilih sebagai naib pengerusi Kongres Rakyat Kebangsaan pada tahun 1954.
Setelah jatuhnya gerakan pemberontakan Tibet pada tahun 1959, Tenzin Gyatso melarikan diri ke India. Setibanya di situ, beliau aktif dalam penubuhan Pentadbiran Tibet Pusat (kerajaan Tibet dalam buangan) serta juga dalam perjuangan memelihara budaya dan pendidikan Tibet di kalangan beribu-ribu orang pelarian yang menyertai beliau.[3]
Tenzin Gyatso, sebagai seorang tokoh yang berkarisma[4][5] pensyarah rakyat yang terkenal, merupakan Dalai Lama pertama yang mengunjungi dunia Barat. Di sana, beliau membantu menyebarkan agama Barat serta menyemai konsep-konsep tanggungjawab sejagat, etika sekular, dan keharmonian antara agama.
Beliau dikurniakan Hadiah Keamanan Nobel pada tahun 1989,[4][6] kewarganegaraan Kanada kehormat pada tahun 2006, dan Pingat Emas Kongres Amerika Syarikat pada tahun 2006.
Persaraan
[sunting | sunting sumber]Dalam ucapan pada 10 Mac 2011, Dalai Lama ke-14 menyatakan bahawa beliau akan mengusulkan perubahan pada perlembagaan kerajaan Tibet dalam buangan supaya peranan Dalai Lama selaku ketua negara digantikan dengan pemimpin yang terpilih oleh rakyat. Beliau secara rasminya menghantar permohonan letak jawatan selaku pemimpin politik kepada Parlimen Tibet dalam buangan di Dharamsala, India pada 14 Mac 2011.[7]
Rujukan
[sunting | sunting sumber]- ^ Tibet is My Country: Autobiography of Thubten Jigme Norbu, Brother of the Dalai Lama as told to Heinrich Harrer, pp. 103, 171. First published in German in 1960. English translation by Edward Fitzgerald, published 1960. Reprint, with updated new chapter (1986): Wisdom Publications, London. ISBN 0-86171-045-2.
- ^ The Dalai Lama's biography
- ^ Tenzin Gyatso, the Fourteenth Dalai Lama (1990). Freedom in Exile: The Autobiography of the Dalai Lama. HarperCollins. ISBN 0-06-039116-2.
- ^ a b Profile: The Dalai Lama dari laman web BBC News
- ^ Humanity, Not Nationalism dari laman web The Tech
- ^ Craig, Mary (1997). Kundun: A Biography of the Family of the Dalai Lama. Counterpoint. ISBN 1-887178-91-0.
- ^ "Dalai Lama formally resigns". UPI.
Pautan luar
[sunting | sunting sumber]| Ketahui lebih lanjut tentang Tenzin Gyatso di Wikipedia: | |
 |
Takrifan dari Wikikamus |
 |
Imej dan media dari Commons |
 |
Sumber pembelajaran dari Wikiversity |
 |
Berita dari Wikiberita |
 |
Petikan dari Wikipetikan |
 |
Teks sumber dari Wikisumber |
 |
Buku teks dari Wikibuku |
- Lamn web rasmi
- Audio teachings of the Dalai Lama on many different topics
- Collection of teachings, speeches, and letters
- Prayers written by the Dalai Lama Diarkibkan 2010-03-04 di Wayback Machine
- Dalai Lama Teachings Diarkibkan 2007-10-17 di Wayback Machine
- Home of the 14th Dalai Lama in India
- The Tibetan Center for Human Rights and Democracy(TCHRD) Diarkibkan 2007-10-13 di Wayback Machine
- Tenzin Gyatso Diarkibkan 2008-11-05 di Wayback Machine temubual Charlie Rose, 16 Nov. 2005
Dalai Lama ke-14 Tarikh keputeraan: July 6 1935
| ||
| Didahului oleh Thubten Gyatso |
Jelmaan semula Dalai Lama 1950- |
Pemegang jawatan kini |
| Gelar sebagai penuntut | ||
|---|---|---|
| Didahului oleh Thubten Gyatso |
— TIDAK MEMERINTAH — Raja Tibet 1950- Alasan untuk kegagalan Pewarisan: Pendudukan China sejak tahun 1950 |
Pemegang jawatan kini |
Templat:Dalai Lamas Templat:Nobel Peace Prize Laureates 1976-2000