Scignorîa de Gibelétto
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ |
A Scignorîa de Gibelétto (dîto Gibéllo, Gibelet ò Jebail ascì) a l'êa 'n féodo inta Contêa de Trìpoli, un di stâti croxæ in Tærasanta, che, a-o mànco formalménte, a dipendéiva da-a Repùbrica de Zêna. O teritöio do féodo picìn o l'êa pi-â ciù pàrte scitoòu lóngo a còsta da pàrte meridionâle da Contêa de Trìpoli e o confinâva, a sùd, co-a scignorîa de Beirut, pe cóntra pàrte do Régno de Geruzalèmme.
| Scignorîa de Gibelétto | ||
|---|---|---|
| ||
| Dæti aministratîvi | ||
| Capitâle | Gibelétto | |
| Dipendénte da |  Repùbrica de Zêna Contêa de Trìpoli
| |
| Polìtica | ||
| Fórma de govèrno | Stâto feodâle | |
| Scignôro | Véddi a lìsta | |
| Nàscita | 1109 con Ghigèrmo Inbriægo | |
| Caxón | Concesción do féodo a-i Inbriæghi | |
| Fìn | 1302 con Màia Inbriægo | |
| Caxón | Abandón da çitæ | |
| Teritöio e popolaçión | ||
| Baçî giögràfico | Lìbano setentrionâle | |
| Evoluçión stòrica | ||
| Precedûo da |  Califâto fatìmide
| |
| Sucedûo da |  Sultanâto mamelùcco d'Egìtto
| |
| Òua pàrte de |  Libano
| |
Stöia
modìficaA-i zenéixi o l'é stæto concèsso 'n féodo, pægio ciù ò mêno a 'n quàrto da contêa, cómme ringraçiaménto pe-o sò agiùtto fondamentâle inta spediçión da Prìmma Croxâ. Inta çitæ de Gibelétto a l'é stæta dónca creâ 'n'inportànte colònia comerciâle pe-i tràfeghi co-o Levànte.
A capitâle, Gibelétto, a l'êa 'na çitæ bén bén antîga, abitâ za a-i ténpi di fenîci co-o nómme de Byblos, méntre a-a giornâ d'ancheu a l'é conosciûa cómme J'baïl. Conquistâ da-e armæ crestiànn-e into 1104, a l'é stæta consegnâ a l'amiràlio zenéize Ghigèrmo Inbriægo da-o Bertràndo II, diventàndo a sêde e a capitâle da scignorîa di Inbriæghi. A zöna a l'arestiâ sótt'a-o contròllo da famìggia zenéize scìnn-a-o 1302, fêua quàrche ànno dòppo o 1187 aprêuvo a-a catûa da çitæ da pàrte do Saladìn.
I scignôri de Gibelétto són stæti di feodatâi do cónte de Trìpoli scìnn-a-a fìn do XIII sécolo ànche se, dòppo a chéita de Trìpoli do 1289, ancón pe quàrche ànno són restæ in càrega cómme vasàlli di mamelùcchi. Defæti i Inbriæghi se són aréixi pacificaménte a-i àrabi, fæto ch'o l'à risparmiòu a çitæ da-i sachézzi e permìsso a-a famìggia de conservâ o pròpio féodo scìnn-a-o 1302, quànde Gibelétto a saiâ a-a fìn abandonâ.
Lìsta di scignôri de Gibelétto
modìfica- 1109 - prìmma do 1118: Ghigèrmo I Inbriægo
- dòppo o 1127 - 1135: Ûgo I Inbriægo
- 1135 - 1157: Ghigèrmo II Inbriægo
- spozâ Sancia
- 1157 - 1184: Ûgo II Inbriægo († 1184), fìggio do precedénte
- 1184 - 1187: Ûgo III Inbriægo († 1196), fìggio do precedénte
- spozâ into 1179 Stefània de Milly, fìggia do Rìcco Bibalus de Milly
- 1187 - 1197: òcupâ da-o Saladìn
- 1197 - 1241: Goìddo I Inbriægo († 1241), fìggio de l'Ûgo III e de Stefània de Milly
- spozâ into 1204 l'Alîce, fìggia de Boemóndo III d'Antiòchia e de Scibìlla
- 1241 - 1271: Rìcco I Inbriægo († 1271), fìggio do precedénte
- spozâ ciù ò mêno into 1250 l'Izabèlla, fìggia de Baliàn de Ibelin, scignôro di Beirut e de Eschiva de Montbéliard
- 1271 - 1282: Goìddo II Inbriægo († 1282), fìggio do precedénte
- spozâ Margàita, fìggia de Giuliàn de Grenier, Scignôro de Scidón
- 1282 - 1289: òcupâ da-o Boemóndo VII, cónte de Trìpoli, dòppo a conquìsta da pàrte di Mamelùcchi a çitæ a tórna pe quàrche ànno a-i Inbriæghi
- 1282 - 1302: Pêo Inbriægo († 1310), fìggio do precedénte
- 1310 - 1334: Màia Inbriægo († 1331), fìggia do Goìddo II[1]
- spozâ into 1295 Féipo de Ibelin, méistro de câza de Cîpro (1253 † 1318)
Nòtte
modìfica- ↑ Sôlo formalménte
Bibliografîa
modìfica- (FR) E. Rey, Les Seigneurs de Giblet, in Revue de l'Orient Latin, vol. 3, Ernest Leroux, 1895, pp. 398-422.
- (FR) Jean-Pierre Thiollet, Je m'appelle Byblos, Éditions H & D, 2005, ISBN 2-914-26604-9.
- (EN) Christopher Tyerman, God's war, Belknap Press of Harvard University Press, 2006, ISBN 0-674-02387-0.
- (IT) Steven Runciman, Storia delle Crociate, Bur, 2014, ISBN 88-58-66672-0.
Colegaménti estèrni
modìfica- (FR) Gibelet, in sce orient-latin.com. URL consultòu o 14 zenâ 2022.
- (EN) Tripoli § Lords of Jebail (Embriaco), in sce fmg.ac. URL consultòu o 15 zenâ 2022.