Anton Bruckner: Versjèl tösje versies

== Leve ==

Anton Bruckner woort in 1824 gebore es zaonzoon vaan 'ne sjaolmeister. Heer woort opgeleid tot 'tzelfde bereup, meh umtot muziek in de [[Donaumonarchie]] good oonderweze woort, mós 'ne sjaolmeister ouch amateurmusicus zien. Vaanaof de jaore veerteg wèrkde heer hei en dao es (hölp)-sjaolmeister. In [[1851]] begós heer zien professioneel muzikaal loupbaon in [[Sankt-Florian]], boe heer es organis aongestèld woort. In [[1855]] kaom heer es 'tzelfde in de [[kathedraal]] vaan [[Linz]] te wèrke. In d'n tössetied oondernaom heer hendeg väöl muzikaal studies, die heer ummer wierweer mèt lovende wäörd vaan zien liermeisters (bij 'n exame: "Er hätte uns prüfen mussen!"), meh pas op zie veertegste beschouwdezaog heer ziech es vollierd. In [[1863]] had heer de muziekmeziek vaan [[Richard Wagner]] liere kinne, dieeie heer stèrksterk begós te bewondere en dee z'n muzikaal idioom, veural in harmonisch opziech, häöm deep be-einvlojezouw zouwbeïnvloje.

In [[1868]] góng heer docere aon 't [[conservatorium]] tein Wene, boe heer ouch naotouw verhoesde. In [[1875]] naom heer dezelfde pos aon op de Weense [[universiteit]]. Oondertösse raakde heer verwikkeld in 't conflik tösse aonhengers vaan traditioneel muziekvörm en bewondereers vaan Brahms aon d'n eine kant, en adepte vaan revolutionairrevolutionaire muziekmeziek en verierders vaan Wagner aon d'n aandere. BrucknersBruckner zien belaangriekstebelaankriekste wèrke waore symfonieë, dösdus in diedee zin stoont heer aon de kant vaan de aw muziekvörm, meh 't revolutionair karakter vaan zie muziek en veural zien openlikeeupeleke bewoondering veur Wagner plaatsde häöm otomatisch in 't aander kamp. Wene woort zeker in de jaore zeventeg nog gedómmeneerd door conservatief gestumde minsegeiste, boevaan de criticus [[Eduard Hanslick]] de mechtegste en de venienegstegiftegste waor.

Es organis woort heer mie gewaordeerd. In [[1869]] góng heer nao [[FrankriekFraankriek]] en in [[1871]] nao [[Londe]], boe me ummer mèt väöl bewoondering nao häöm luusterde. In de jaore tachteg en negenteg greujde de waordeing voorveur zienzie werk, zeker naotot zien ''Zevende Symfonie'' in première góng. Heer storf in [[1896]], mèt zien ''Negende Symfonie'' oonaofgemaak.

==Wèrk Werk ==

=== Symfonieë ===

Bruckner heet nege genómmerde [[symfonie]]ë gesjreve. Oet vreuger daog stamme nog de ''Studiesymfonie'' en de ''Nulde Symfonie''. Kinmèrke zien 't gebroekgebruuk vaan drei i.p.v. twie thema's in de expositie, dèks 'n meditatief stumming in de lankzaamlaankzaam deile, e cyclisch princiep en veural 'ne groeten umvangumvaank: ze dore gemeinlik meenstes ein oor. De instrumentatie breide heer ouch oet, meh heer naom neet, wie dèks bewierd weurt, de monsterbezetting vaan Wagners opera's euver.

=== Mèsse en aander koorwèrkekoerwèrke ===

In ziene liertied sjreef heer 'n aontal mèsse, meh de drei mèsse die noe nog oetgeveurdgeregeld weure oetgeveurd zien de drei groete in d, e en f. Dees höbbe 'ne langen door en groete bezetting; evels is d'n twiede inkel voor blaozers en instruminte gecomponeerd. WijersWijer is zien ''Te Deum'' bekind gewore, en woorte tijenstijdens zie leve de profaan (polletiek gelaoje) wèrke ''Germanenzug'' en ''Helgoland'' dèks gezonge. Aander wèrke, dèks motettemotètte wie 't väöl es intermezzo gebroekdegebruukde ''Locus Iste'', zien kleiner vaan opzet en traditioneel.