Aurelianus

Aurelianus, filius coloni natus, iam iuvenis in rem militarem intravit. De vita nimis paulum notum est, cum in Historia Augusta commemoraretur, quae autem falsa est. Uxor quidem fuit Ulpia Severina, quae ei filiam donavit.

Anno 268, equitatui in Italia septentrionali praefuit, cum subito seditio in Caesarem Gallienum auctore Claudio Gothico esset. Claudius victor Caesar novus factus est, inde Aurelianus dux summus equitatus Romani factus est. Claudio Gothico imperatore peste mortuo frater Quintillus hunc locum cepit, cum Aurelianus spem haberet se Caesarem fieri, itaque copiis lectis contra Romam iter fecit. Quintillus autem mortem sibi conscivit; inde Aurelianus imperavit.

Plura certamina acria in Germanos erant. Primum bellum contra Gothos, cum celeriter finitum erat, deinde contra Iuthunges^? Marcomannos, et Vandalos, qui omnes flumen Danuvium transire conabantur, quos autem Aurelianus assecutus est et dispersit.

Condicio difficilior facta est, cum Germani Alpes transierint et Italiam depopulati sint. Cum Aurelianus angustias Alpium servaret, deceptus in insidias incidit. Exercitus suus victus est. Quam ob rem seditio Romae a pressoribus nummorum duce Felicissimo incensa est propter crimina opprimenda. Quae seditio etiam senatoribus adiuvabatur. Ut seditionem prosternere posset, exercitu etiam usus est. 7000 mortui in utraque parte, in ordine senatorio quoque. In Italia superiore erat Fortuna imperatori propitia, cum aggressores in minores partes se distraherent, qui Italiam vexarent. Quare non erat difficile eos una exstinguere. E timore, ne Germani frequentius Italiam vexare possent, Aurelianus imperator 271 murum circa Urbem facere coepit, quem autem demum imperator Probus conficiat. Eo muro Aurelianus credebat impetus Germanorum abstineri posse.

Annis 271 et 272, et Domitianus et Septimius et Urbanus imperium summum postulaverunt, atque Zenobia, in Palmyra regnans, Orientem custodiebat. Prius Aurelianus quam eos illegitimos Caesares vincere poterat, ad flumen Danuvium ei proficiscendum erat, ubi tum postremo 272 Gothos vicit. Tamen copias educendas ex Dacia curavit, quia periculum Germanorum in ipsis locis in dies crescebat.

In oriente regnum Zenobiae oriebatur a Cappadocia et pertinebat ad Aegyptum. Igitur Aureliano Zenobia adterenda erat, quae usurpatrix Orientis fuit. Eam non multum resistentem facile vincere potuit. In Aegypto autem Legatus Probus sine pugnando se Aureliano dedidit. Tria proelia fuerunt acria, primum ad Immas, secundum ad Emesam, postremo ad Palmyram, caput Orientis. Tres victoriae ab Aureliano omnino reportatae sunt.

Aureliano Palmyram oppugnante Zenobia ad Sassanidas fugere conabatur, sed a Romanis eo prohibita est. Deinde in his expugnatis locis complures tumultus orti sunt, quos Aurelianus sine clementia caede pacavit Palmyram solo adaequans.

Proximum consilium Aureliani erat Imperium Galliarum in dicionem imperii Romani redigere. In hac re aliquid miri factum: inter pugnam Tetricus, imperator Galliarum, ad legitimum Caesarem sua sponte transfugit. Tetricus non diu in carcere tentus magristatum amplum nanctus est. Postremo Imperium Galliarum autumno 274 sine pugnando rursus cum imperio Romano unitum est.

Imperio intra quatuor annos constituto, quod antea imperatore Quintillo dilabi visum erat, bellis Germanorum confectis Imperator negotia, quae iacebant, aluit et alia mala interna. Primum nummos renovavit pretium Aureliani inducens. Tum multis divitiis provinciarum usus est, ut thesauros in templo Saturni complere posset. His pecuniis certamen acre in corruptionem perpetuam incipere potuit, quo etiam imperatori seditio Felicissimi armis sedanda erat. Ipsa in religione nonnulla severe mutavit, ut concordiam in imperio aleret et augeret, cultum Mithrae ex oriente ortum adiuvit, cui multi milites dediti erant, cum prodatur Aurelianus in Zenobiam pugnans visionem habuisse. Veri dei antiqui auctoritatem amittebant.

Vicesimo quinto Decembris 274 Romani primum natalem divinum celebraverunt, qui tum postea partus Christi acceptus esse fertur. Atque in nummis inscriptio inserta est: SOL DOMINVS IMPERII ROMANI, quo Aurelianus ipse supremus vicarius solis dei super terram se praebuit.

Mors imperatoris celer et non exspectata affuit: Aurelianus necatus est in bello praeparando Parthico. Verisimile est facinus per Erotem auctorem, scribam privatam, factum esse, fortasse propter magistratus corruptos impugnandos. Demum sub imperatore Tacito Aurelianus divus declaratus est atque "Restitutor Orbis" declaratus est.

• Aurelius Victor, De Caesaribus 35
• Epitome de Caesaribus 35
• Eutropius, Breviarium 9.13-15
• Festus, Breviarium 24
• Historia Augusta, "Divus Aurelianus" (vita Flavio Vopisco adscripta)
• Zonaras, Epitome historiarum vol. 3 pp. 152-153 Dindorf

Vicimedia Communia plura habent quae ad Aurelianus spectant.

• Christian Körner Biographia a Christiano Körner scripta in "De Imperatoribus Romanis" (Anglice)
• Friedrich Wilhelm Bautz, "AURELIANUS (Aurelian), Lucius Domitius" in Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon  vol. 1 (Hammonae, 1975; reimpr. 1990. ISBN 3-88309-013-1) , columnae 301–302 (Theodisce)