Odyt Meur an Gonteth

Odyt Meur an Gonteth (Sowsnek: Great County Adit, County Adit po Great Adit) o kevreyth a odytys kesjunyes a weresas gwakhe dowr a valyow sten ha kober yn arenebedh Lannwenep yn Kernow. Byldyans a dhallathas yn 1784 ha wortiwedh y trehedhas an gowfordh hirder a voy es 40 mildir (64 km), ow provia gwakheans rag moy es 100 bal orth downder kresek a 80-100 meter (260-330 troos-hys).^[1][2]

An odyt o tybyans John Williams (genys yn 1714) a Skorya esa dyghtyer yn Bal Poldyth. Kyn tallathas ober yn 1748, ny wrug ev drehedhes bal Poldyth bys y'n 1760ow helergh. Erbynn 1778 an odyt re beu ystynnys dres Hwel Bysi dhe Hwel Pever, ha skorren aral, aswonys avel Odyt an Konsolys, a veu palys dhe'n west y'n 1770ow hag 80ow dhe wakhe Balyow Konsolhes ha Balyow Unyes.^[3] Erbynn 1792 yth esa skorren a Boldyth owth ystyn dhe Hwel Unyans.^[4]

Yma porth an odyt yn Nans Karnan yn-dann an wig Dewdhek Stamp. Yn 1839, martesen dhe dopp y vewnans oberi, y tiskargas dres 14.5 milvil gallon (66 milvil liter) a dhowr pub dydh dhe'n Dowr Karnan. Dhe'n termyn na yth esa moy a jynnow ethen ow pompya dhe'n odyt es yn brastir Europa hag Amerika war-barth.^[1]

Dowr Karnan a wakha dhe Heylyn Restrongos (bregh mortidek a Vorlynn an Garrek a-ugh dhe Aberfala). Livyow bras yn gwav 1876 a gawsyas mynsow meur a silt dhe vos golghys dhe rann ughel y'n Heylyn Restrongos, ow kisya hedhas hefordh dhe gayys ughel yn Deveryon bys vykken.^[4][5]

Kynth yw deges pub bal esa servyes gans Odyt Meur an Gonteth ha nyns yw mentenyes, hwath y'n jydh hedhyw y hwakha lies oberans yn-dann dhowr; yn hav 1980 an fros o 500,000 gallon pub dydh.^[6]

• Balweyth
• Balweyth yn Kernow

• Buckley, J A (2000). The Great County Adit. Poll, Kammbronn, Kernow: Penhellick Publications. ISBN 1-871678-51-X
• "Cornwall Industrial Settlements Initiative - St Day" (PDF). Historic Environment, Konsel Kernow. Meurth 2002. Kevys 12 Metheven 2009.
• "Water drainage". Cornish Mining World Heritage. Arghyvyes a'n derowel war 9 Kevardhu 2008. Kevys 11 Metheven 2009.

1. ↑ ^{1.0 1.1} "Drainage Adits". Cornish Mining. Cornish Mining World Heritage. Retrieved 26 January 2015.
2. ↑ Buckley, p.13
3. ↑ Buckley, pp.47–49
4. ↑ ^{4.0 4.1} "Great County Adit Cornwall". Cornwall Calling. Retrieved 11 June 2009.
5. ↑ "Cornwall Industrial Settlements Initiative - Devoran" (PDF). Historic Environment, Cornwall Council. December 2002. p. 13. Retrieved 12 June 2009.
6. ↑ Buckley, p.80