Kænugarður
Kænugarður eða Kyjív (úkraínska: Kyjív eða Київ; rússneska: Kíev eða Киев) er höfuðborg og stærsta borg Úkraínu og jafnframt höfuðstaður Kænugarðsfylkis. Núverandi borgarstjóri er Vítalíj Klitsjkó. Eftir innrás Rússlands í Úkraínu 2022 höfðu 2 milljónir yfirgefið borgina í lok mars. Sumir sneru þó til baka.
Kænugarður
Київ (úkraínska) Kyjív | |
|---|---|
 | |
 Fáni  Skjaldarmerki | |
  Kænugarður Staðsetning Kænugarðs innan Úkraínu | |
| Hnit: 50°27′00″N 30°31′24″A / 50.45000°N 30.52333°A | |
| Land |  Úkraína |
| Fylki | Kænugarðsfylki |
| Stofnun | 482 |
| Stjórnarfar | |
| • Borgarstjóri | Vítalíj Klitsjkó |
| Flatarmál | |
| • Borg | 839 km2 |
| Hæð yfir sjávarmáli | 179 m |
| Mannfjöldi (1. janúar 2021) | |
| • Borg | 2.952.301 |
| • Þéttleiki | 3.299/km2 |
| • Stórborgarsvæði | 3.475.000 |
| Tímabelti | UTC+2 |
| • Sumartími | UTC+3 |
| Póstnúmer | 01xxx–04xxx |
| Svæðisnúmer | +380 44 |
| ISO 3166 kóði | UA-30 |
| Vefsíða | kyivcity |
Borgin liggur í norðurhluta landsins við fljótið Danparfljót. Árið 2021 bjuggu tæpar 3 milljónir í borginni. Borgin er menningar-, iðnaðar- og vísindamiðstöð í Austur-Evrópu og er 7. fjölmennasta borg Evrópu. Rekja má byggð í borginni til 5. aldar.
Með þekktari stöðum í borginni er sjálfstæðistorgið Majdan Nezalezjností. Á lista UNESCO yfir menningarminjar eru Dómkirkja heilagrar Soffíu og klaustrið Petsjersk Lavra. Maríjínskyj-höll er önnur þekkt bygging.
Nafn borgarinnar
Orðið Kænugarður er gamalt orð í íslensku og þekkist í fornum bókmenntum. Í Kristni sögu segir að þeir Þorvaldur víðförli Konráðsson og Stefnir Þorgilsson hafi ferðast víða um lönd til að boða kristni og heimsótt Kænugarð.[1]
Borgin er einnig nefnd svo í öðrum fornum ritum, þar á meðal Gautreks sögu[2], Flateyjarbók[3], Hauksbók[4] og Guðmundar sögu biskups[4].
Íslenska nafnið Kænugarður virðist á yfirborðinu samsett úr kæna (‘skip’) og garður, en er aðlagað úr fornausturslavnesku orði: Kijan-gorod, sem leitt er af íbúa- eða þjóðflokksheitinu Kijane og orðinu gorod ‘borg’.[5]
Landfræði
Borgin liggur í norðurhluta landsins við Danparfljót sem tæmist í Svartahaf og tengir borgina við innhaf þess, Asovshaf.
Íþróttir
Helsta knattspyrnulið borgarinnar er FC Dynamo Kyiv.
Myndasafn
-
Gullinport Kænugarðs.
-
Gullhvelfda klausturkirkja heilags Mikjáls.
-
Dómkirkja heilagrar Soffíu.
-
Maríjínskyj-höll.
-
Majdan-torgið.
-
Petsjersk Lavra.
Tengt efni
- Kænugarðstorg, torg sem var nefnt 2022 í Reykjavík til samstöðu við Úkraínu.
Heimildir
- ↑ Hvaðan er heitið Kænugarður upprunnið?. visindavefur.is. 2020
- ↑ Gautreks saga. snerpa.is. 2020
- ↑ Carl Rikard Unger, Guðbrandur Vigfússon. Flateyjarbok, Vol. 2. Oslo: P.T. Malling. 1862. 701 p.: pp. 120-121
- ↑ 4,0 4,1 Nokkur blöð úr Hauksbók og brot úr Guðmundarsögu. Prentsmiðja Íslands, 1865 55 p.: 11)
- ↑ Ásgeir Blöndal Magnússon „Kænugarður“. Íslensk orðsifjabók 1989. Sjá hér (Ýtið á „Eldra mál“ til að sjá greinina úr Orðsifjabókinni).