Arngrímur Brandsson

Arngrímur Brandsson (d. 13. október 1361) var prestur í Odda á Rangárvöllum frá því fyrir 1334. Árið 1350 varð hann ábóti í Þingeyraklaustri eftir lát Stefáns Gunnlaugssonar. Hann var fræðimaður, skáld og tónlistarmaður og smíðaði fyrsta orgel sem heimildir eru um á Íslandi.

Arngrímur var sunnlenskur og kann að hafa verið sonur Brands skógs Eyjólfssonar í Skógum undir Eyjafjöllum. Hann var í þjónustu Jóns Halldórssonar Skálholtsbiskups og fór á vegum hans sendiför til Noregs vegna Möðruvallamála árið 1329. Samkvæmt því sem segir í Lárentíusar sögu biskups sinnti hann þó ekki því erindi sem hann var settur til, heldur gekk hann „daglega til eins organmeistara, er var í Þrándheimi, ok lét hann svo kenna sér að gera organum, en aldri flutti hann fyrir erkibiskupi um Möðruvallamál.“ Arngrímur kom svo til landsins með organum sem hann hafði smíðað sjálfur og er það fyrsta orgelið sem sögur fara af á Íslandi.

Líklega hefur Arngrímur notað tækifærið og fengið veitingu erkibiskups fyrir Oddastað og þar var hann prestur í nokkur ár en hverfur þá úr sögunni um tíma, nema hann hafi gegnið í klaustur og sé sá Arngrímur kanúki í Þykkvabæ sem barði á Þorláki ábóta ásamt Eysteini Ásgrímssyni og Magnúsi kanúka, en fyrir það voru þeir Eysteinn og Arngrímur settir í járn haustið 1341.

Hvort sem Arngrímur var í Þykkvabæjarklaustri eða ekki var hann nokkru síðar kominn norður til Þingeyra og varð þar ábóti 1350. Ormur Ásláksson biskup vígði hann á Lárentíusarmessu, 10. ágúst 1351. Ormur biskup var óvinsæll og átti í deilum við Norðlendinga en virðist hafa haft dálæti á Arngrími og þegar Ormur fór úr landi haustið 1354 gerði hann Arngrím að staðgengli sínum eða officialis. Prestar neituðu þó að hlýða honum „því hann var borinn ljótum málum,“ segir í Lögmannsannál 1356 en ekki greinir þó nánar frá ljótu málunum. Var hann settur bæði úr officialis-embætti og ábótadæmi og hafði hann þá fyrirhugað að ganga í prédikaraklaustur í Björgvin. Áður en af því varð settu þó Eysteinn Ásgrímsson og Eyjólfur Brandsson, sem hér voru sem erindrekar erkibiskups, Arngrím þó aftur í ábótastöðuna árið 1357 og gegndi hann henni til dauðadags, 13. október 1361. Eftirmaður hans var Gunnsteinn nokkur.

Arngrímur var fræðimaður og rithöfundur og skrifaði meðal annars sögu Guðmundar Arasonar biskups og orti um hann drápu. Hann var sagður söngmaður góður og vegna kunnáttu hans í organsmíði er líklegt að hann hafi átt hljóðfæri til að nota við messur á Þingeyrum.