Templo Mahabodhi
| Lugar a Tawid ti Lubong ti UNESCO | |
|---|---|
 Templo Mahabodhi | |
| Lokasion | Bodh Gaya, Bihar, India |
| Kriteria | Kultural: i, ii, iii, iv, vi |
| Nagibasaran | 1056 |
| Inskripsion | 2002 (maika-26 a Sesion) |
| Kalawa | 4.86 ha |
| Nagsasabtan | 24°41′46″N 84°59′29″E / 24.6960°N 84.9913°ENagsasabtan: 24°41′46″N 84°59′29″E / 24.6960°N 84.9913°E |
  Lokason ti templo   Templo Mahabodhi (India) | |
Ti Templo Mahabodhi (महाबोधि मंदिर) (Literal: "Templo ti Nalatak nga Iririing"), ti Lugar a Tawid ti Lubong ti UNESCO, ket maysa a Budista a templo idiay Bodh Gaya, daytoy ti lokasion a mangmarka ti naibagbaga a nakaalaan ti pannakapalpalawag ni Siddhartha Gautama, ti Buddha, . Ti Bodh Gaya (mabirukan idiay Distrito ti Gaya) ket mabirukan iti agarup a 96 km (60 mi) manipud idiay estado ti Patna, Bihar, India.
Iti asideg ti templo, iti akin-laud a bangirna, ket ayan ti nasantuan a kayo ti Bodhi. Iti Pali Canon, daytoy a lugar ket tinawtawagan ti Bodhimanda,[1] ken ti monetario ti Bodhimanda Vihara. Ti katayagan a torre ket 55 metro (180 ft) iti katayag.
Ti Buda
[urnosen | urnosen ti taudan]
Dagiti tradisonal a pannakalagip ket nangibagbaga, nga idi agarup a 530 SK, ni Siddhartha Gautama, ti ubing a prinsipe a nakakitkita ti panagsagsagaba iti lubong ken kinayatna patinggaan, ket naabotna ti kabakiran nga igid ti Karayan Falgu, idiay asideg ti siudad ti Gaya, India. Isu idiay ti nagtugawanna a nagmeditasion iti sirok ti kayo ti peepul (Ficus religiosa wenno Sagrado nga Igos), a kanungpalan daytoy a nagablin iti kayo ti Bodhi. SEgun kadagiti Budista nga eskritura, kalpasan ti tallo nga aldaw ken rabii, ni Siddharta ket nakagun-od ti pannakapalpalawag ken dagiti saludsod a binirbirukna. Iti dayta a lokasion, ti Templo Mahabodhi ket binangon babaen ni Emperador Ashoka idi agarup a 260 SKE.[2]
Ti Buda ket naggigiyan kadagiti nasasaruno a pito a kadagiti nadumaduma a lugar iti arubayanna a nagmeditasion ken nangikedkeddeng iti sinanayna. ADda met dagiti nadumaduma a lugar iti agdama a Templo Mahabodhi a manginaig kadagiti tradision a maipanggep kadagitoy a pito a lawas:[2]
- Ti immuna a lawas ket naggigiyan idi iti sirok ti kayo ti Bodhi.
- Idi las-ud ti maikadua a lawas, t Buda ket nagtaltalinaay a sitatakder ken nagmulmulagat, di nasalingbat, idiay kayo ti Bodhi. Daytoy a lugar ket namarkaan babaen ti Estupa Animeshlocha, isu daytoy ti di agkirkirem nga estupa wenno altar, daytoy ket mabirukan idiay amianan a daya ti Templo Mahabodhi. Idiay ti pagtaktakderan ti estatua ni Buda a mulmulenglenganna ti kayo ti Bodhi.
- Ni Buda ket naibagbaga a nagsublisubli a nagnagna iti baetan ti lokasion ti Estupa Animeshlocha ken ti kayo ti Bodhi. Segun ti sarsarita, dagiti sabong ti sukaw ket nagtubtuboda iti daytoy a dalan, it ken tinawtawagan itan ti Ratnachakarma wenno gameng a dalan.
- Naggigiyan idiay asideg ti Ratnagar Chaitya iti maikapat a lawas, mabirukan daytoy idiay asideg ti amianan-daya a bangir.
- Idi las-ud ti maikalima a lawas, ni Buda nasayaat a nangsunbat kadagiti saludsod ni Brahmins idiay sirok ti kayo ti Ajapala Nigodh, a namarkaan itan ti maysa nga adigi.
- Isu ket naggigiyan iti maikanem a lawas idiay alog ti Sukaw.
- Isu ket naggigiyan iti maikapito a lawas iti sirok ti kayo ti Rajyatna.[2]
Tradisional a Nasantuan a Lugar
[urnosen | urnosen ti taudan]
Ti kayo ti Bodhi idiay Bodhigaya ketdagus a naikapet iti biag ti naipakasaritaan a Buda, ni Siddhartha Gautama (566—486 BCE), nga isu ket nakagun-od ti pannakapalpalawag wenno puro a panirigan idi isu ket nagmedmeditasion iti sirok ti maysa a tinaudan iti daytoy a kayo ti Pipal.[2] Ti templo ket dagus a nabangon idiay daya ti kayo ti Bodhi nga isu ti sirokna a naggigiyanan ti Buda iti immuna a lawasna kalpasan ti pannakagun-odna ti pannakapalpalawag (wenno ti dagus a tinaudan iti maysa a linia nga agtultuloy ita nga aldaw).[2]
Segun ti Budista a mitolohia, no awan ti kayo ti Bodhi nga agtubo ditoy, ti daga iti lawlaw ti kayo ti Bodhi ket awanto kadagiti amin a mula iti maysa a kaadayo ti naarian a karīsa ken awan ti makabanniaga iti tangatang iti dagus a ngatona, urayno ni Sakka.[3]
SEgun kadagiti Jataka, ti puseg ti ti Daga ket mabirukan iti daytoy a lugar,[4] ken awan ti aniaman a lugar a makasuporta ti kadagsen ti pannakagun-od ni Buda.[5] Ti sabali pay a tradison ti Budista ket mangtunton nga intono madadael ti lubong iti gibus ti kalpa, ti Bodhimanda ket isonto ti maudi a lugar a mapukaw, ken isonto ti umuna nga agparang intono rumsua manen ti lubong. Ti tradision ket mangtunton pay a ti maysa a sukaw ket agtubonto idiay, ken no ti maysa a Buda ket maipasngay iti las-ud ti baro a kalpa, agsabongto ti sukaw segun ti bilang dagiti Buda a maparsua.[6] Segun ti sarsarita, iti kaso ni Gautama Buddha, ti karo ti Bodhi ket nagtubo iti aldaw a pannakaipasngayna.[7]
Dagiti nagibasaran
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ Idiay Pali, ti panagusar kadagiti diakritiko a marka ti Romano, ti balikas ket nailetra ti bodhimaṇḍa. Daytoy a panangibaga ket mabirukan iti amin a Buddhavamsa ken, iti maysa pay a lugar, idiay Jataka (Ja iv.238). Ni Horner (2000) ket inpatarusna ti bodhimaṇḍa a kas ti "ti dais ti Kayo iti Iririing" (e.g., pp. 15 v. 65, 25 v. 183, passim).
- ^ a b c d e "Ti Templo Mahabodhi Complex idiay Bodh Gaya". UNESCO. Naala idi 7 Hulio 2013.
- ^ J.iv.232f
- ^ J.iv.233 (puthuvinābhi)
- ^ J.iv.229
- ^ DA.ii.412
- ^ DA.ii.425; BuA.248
Dagiti taudan
[urnosen | urnosen ti taudan]- Isaline Blew Horner (patarus) (1975; reprenta 2000). Dagiti Bassit nga Antolohia ti Pali Canon (Paset III): 'Kroniko dagiti Buda ' (Buddhavamsa) ket 'Kuribot ti Kababalin' (Cariyapitaka). Oxford: Pali Text Society. ISBN 0-86013-072-X.
Dagiti akinruar a silpo
[urnosen | urnosen ti taudan]Dagiti midia a mainaig iti Templo Mahabodhi iti Wikimedia Commons
- Daga ti Pannakapalpalawag ti Buda
- Damdamag ti Bodhgaya Naiyarkibo 2008-03-23 iti Wayback Machine
- Tawidan ti Lubong ti UNESCO
- Templo idiay Bihar Naiyarkibo 2013-07-09 iti Wayback Machine
- Ti kontrobersia ti templo Bodh Gaya Naiyarkibo 2007-09-30 iti Wayback Machine
