Թ

Թ, թ
Տեսակ	Հայկական այբուբենի տառ
Մեծատառ	Թ
Փոքրատառ	թ
Մասն է	Հայոց գրեր
Այբուբեն(ներ)	Հայերեն այբուբեն
Տեղը այբուբենում	9-րդ

Թ, թ (անվանում՝ թո), հայկական այբուբենի 9-րդ տառը։ Թվային արժեքը՝ «9»։ Ստեղծել է Մեսրոպ Մաշտոցը 405 - 406 թվականներին։ Միջնադարում օգտագործվել են «երկաթագիր», «գրչագիր», «նոտրգիր», «շղագիր» տառատեսակները։

Յունիկոդում ներկայացված է՝

մեծատառ՝ «Թ». U+0539
փոքրատառ՝ «թ». U+0569

Ստեղծումը և կազմությունը

Ստեղծել է Մեսրոպ Մաշտոցը 405 թվականին իր հորինած այբուբենի բոլոր տառերի հետ միասին։ Կազմվել է երեք ուղղաձիգ՝ երկու երկար և դրանց միջև ստորին մասում գտնվող լայն տարրերից։ Այս կարգի տառախումբը կոչվում է կրկնահար։ Հորիզոնական նուբով երկարներն իրար են միանում վերին ծայրերից, իսկ լայնը իր երկու ծայրերից երկու փոքրիկ նուբերով միանում է աջ երկարին՝ «Թ»։ Ունի բոլոր տառատեսակները։

Արտասանությունը

«Թ» տառը նշանագրում է հայերեն առաջնալեզվային լեզվաատամնային շփական շնչեղ խուլ բաղաձայն հնչյունը (հնչույթը)։ Գրաբարում, միջին հայերենում և ժամանակակից հայերենում «Թ»-ն միշտ պահպանում է իր հնչյունական արժեքը։ Որոշ բարբառներում շնչեղ խուլ «Թ»-ի փոխարեն հանդիպում ենք ապաշնչացած տ (թուղթ>թուղտ, թաթախել>թատախէլ)։

Հայերենի այբուբենի դ տառը նույնպես հաճախ արտասանվում է թ (տե՛ս Դ)։

Թվային արժեքը

Որպես այբուբենի իններորդ տառ նշանակել է ինը և իններորդ, բյուրի նշանով (Թ¯)` իննսուն հազար։ Արաբական թվանշանների ընդունումից հետո էլ գործածվել է որպես քանակական ու դասական թվական։ Այժմ օգտագործվում է միայն որպես դասական թվական (Թ դար = իններորդ դար, գլուխ Թ = Գլուխ իններորդ)։

Բրայլով ներկայացումը


Արլ.	Արմ.
^Dots 345	^Dots 2345

Կրկնակ բաղաձայններով բառեր

Հայերենի կրկնակ թ-ով գոյականներից են`

թթու

թթվածին

թթվայնություն

թթենի

Կրկնակ թ-ով տեղանուններ՝

Թթուջուր` Արագածոտնի և Գեղարքունիքի մարզերում գտնվող գյուղերի անուն։

Կրկնակ թ-ով բայ՝

փթթալ

Չորսական թ պարունակող գոյականներ

Չորս հատ թ տառ պարունակող գոյականներ՝

թրթնջկաթթու

հարթաթաթություն

Տես նաև

Գրականություն

Նոր բառգիրք Հայկազեան լեզուի - Վենետիկ 1836
Ի. Հարությունյան, Հայոց գիրը - Թիֆլիս 1892
Հ. Տաշյան, Ակնարկ մը հայ հնագրության վրա - Վենետիկ 1898
Կ. Ղաքադարյան, Հայկական գրի սկզբնական տեսակները - Երևան 1939
Ա. Աբրահամյան, Հայկական պալեոգրաֆիա Երևան - 1948
Հ. Աճառյան Հայոց գրերը - Երևան 1968
Գ. Ջահուկյան, Հայ բարբառագիտության ներածություն - Երևան 1972

Արտաքին հղումներ

Հայերեն այբուբեն

Հայերենի այբուբեն
Ա ա	Ծ ծ	Ջ ջ
Բ բ	Կ կ	Ռ ռ
Գ գ	Հ հ	Ս ս
Դ դ	Ձ ձ	Վ վ
Ե ե	Ղ ղ	Տ տ
Զ զ	Ճ ճ	Ր ր
Է է	Մ մ	Ց ց
Ը ը	Յ յ	Ւ ւ
Թ թ	Ն ն	Փ փ
Ժ ժ	Շ շ	Ք ք
Ի ի	Ո ո	և
Լ լ	Չ չ	Օ օ
Խ խ	Պ պ	Ֆ ֆ