«Մեզիրե»–ի խմբագրումների տարբերություն

Քաղաք
Մեզիրե
Վարչական տարածք	Արևմտյան Հայաստան
Վիլայեթ	Խարբերդի վիլայեթԽարբերդի վիլայեթ
Գավառ	Խարբերդի գավառ
Այլ անվանումներ	Աղավաթ-Մազասար, Էլ Ազիզ, Էլյազըգ, Էլյազըկ, Էլյազըղ, Խարբերդ Նոր
Մակերես	2221 կմ²
ԲԾՄ	1067±1 մետր
Պաշտոնական լեզու	Հայերեն
Բնակչություն	▲421 726 մարդ (2018)
Ազգային կազմ	Հայեր (մինչև Մեծ եղեռնը)
Ժամային գոտի	UTC+3
Հեռախոսային կոդ	0424
Փոստային ինդեքսներ	23000
Պաշտոնական կայք	elazig.bel.tr​(թուրքերեն)
Մեզիրե Վիքիպահեստում

Մեզիրե, քաղաք (ավան, գյուղ) Արևմտյան Հայաստանում, Խարբերդի վիլայեթի Խարբերդի գավառում^[1]: Գտնվում էր Խարբերդ քաղաքից 5 կմ հարավ-արևմուտք:

Ըստ Ն. Ադոնցի բնակավայրի անվանումը ծագում է արաբերեն մեզրե բառից, որը նշանակում է արտ: Հ. Հյուբշմանը անվանումը կապում է հին Մազարա անվան հետ:

Բնակավայրն ունեցել է հետևյալ անվանումները. Աղավաթ-Մազասար, Էլ Ազիզ, Էլյազըգ, Էլյազըկ, Էլյազըղ, Խարբերդ Նոր, Մամուրեթյուլ Ազիզ, Մամուրեթ ուլ Ազիզ, Մարմուրաթ յուլ Ազիզ, Մամուրեթ յուլ Ազիզ, Մեզերե, Մեզիրա, Մեզրաա, Մեզրե, Մեմուրեթյուլազիգ, Մոմուրեթ ուլ Ազիզ, Միզիրա, Նոր քաղաք:

Բնակավայրը հիմնադրվել է 1617 թվականին Խարբերդից տեղափոխված հայերի կողմից և ստացել է Նոր Խարբերդ անվանումը: Խարբերդի բերդից մինչև Մեզիրե կար ստորգետնյա ճանապարհ: Մեզիրեի կառավարական շենքերը կառուցվել էին Խարբերդի այդ բերդի քարերով:

1878 թվականից Մեզիրեն հանդիսանում էր Խարբերդ նահանգի վարչական կենտրոն: Թուրքերեն բնակավայրը կոչվում էր Էյլազըգ:

Հայ բնակիչները բռնությամբ տեղահանվել են 1915 թվականի Մեծ եղեռնի ժամանակ։

1800-1830-ական թվականներին քաղաքն ուներ 3000 բնակիչ, որից 2000-ը՝ հայեր, 1850-ական թվականներին՝ 2000 բնակիչ, որից 1000-ը՝ հայեր, իսկ 1914 թվականին՝ 16 000 բնակիչ, որից կեսը՝ հայեր: 1888 թվականին Մեզիրեի Քեսիրիկ, Եղեգի և Սուրսուրու արվարձաններում բնակվում էին 9546 բնակիչ, որից 7620-ը՝ հայեր, իսկ 1926-ը՝ թուրքեր:

1969 թվականին Գրիգոր Իփեկճյանը քաղաքում հիմնադրել է մետաքսի գործարան, որի արտադրանքն արտահանվել է Մերձավոր Արևելքի շատ քաղաքներ:

Մեզիրեն ուներ Ս. Սարգիս (1832 թ.), Ս. Աստվածածին (1870 թ.), հայ բողոքականների (1887 թ.) և հայ կաթոլիկների (1889 թ.) եկեղեցիներ:

Քաղաքում գործում էր Ազգային Կեդրոնական վարժարան (հիմնադրված 1892 թ.), աղջկանց վարժարան, հայկական ճեմարան (1911 թ.), ֆրանսիական (1911 թ.), գերմանական (1897 թ.) քոլեջներ, նախակրթարաններ, մանկապարտեզներ:

Մեզիրեում է ծնվել Վահան Թոթովենցը^[2]:

• «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
• Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն

• Խարբերդի նահանգի հայաբնակ բնակավայրեր