«Մեզիրե»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
|||
| (4 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Արևմտյան Հայաստանի բնակավայրեր |
{{Արևմտյան Հայաստանի բնակավայրեր |
||
|հայերեն անվանում = |
|||
|բնագիր անվանում = Մեզիրե |
|բնագիր անվանում = Մեզիրե |
||
|ենթարկում = |
|||
|երկիր = Արևմտյան Հայաստան |
|երկիր = Արևմտյան Հայաստան |
||
|պատկեր = |
|||
|զինանշան = |
|||
|զինանշանի լայնություն = |
|||
|զինանշանի նկարագրում = |
|||
|դրոշ = |
|||
|դրոշի լայնություն = |
|||
|դրոշի նկարագրում = |
|||
|lat_dir = |lat_deg= |lat_min= |lat_sec= |
|||
|lon_dir = |lon_deg= |lon_min= |lon_sec= |
|||
|CoordAddon = |
|||
|CoordScale = |
|||
| երկրի քարտեզի չափ = |
|||
| երկրամասի քարտեզի չափ = |
|||
| շրջանի քարտեզի չափ = |
|||
| երկրամասի տեսակ = Վիլայեթ |
| երկրամասի տեսակ = Վիլայեթ |
||
| երկրամաս = Խարբերդի վիլայեթ |
| երկրամաս = Խարբերդի վիլայեթ |
||
| երկրամասը աղյուսակում = |
|||
| շրջանի տեսակ = Գավառ |
| շրջանի տեսակ = Գավառ |
||
| շրջան = Խարբերդի գավառ |
| շրջան = Խարբերդի գավառ |
||
|շրջանը աղյուսակում = |
|||
|համայնքի տեսակ = |
|||
|համայնք = |
|||
|համայնքը աղյուսակում = |
|||
|երկրի քարտեզ = |
|||
|երկրամասի քարտեզ = |
|||
|շրջանի քարտեզ = |
|||
|ներքին բաժանում = |
|||
|ղեկավարի տեսակ = |
|||
|ղեկավար = |
|||
|հիմնադրման թվական = |
|||
|առաջին հիշատակում = |
|||
|այլ անվանումներ = Աղավաթ-Մազասար, Էլ Ազիզ, Էլյազըգ, Էլյազըկ, Էլյազըղ, Խարբերդ Նոր |
|այլ անվանումներ = Աղավաթ-Մազասար, Էլ Ազիզ, Էլյազըգ, Էլյազըկ, Էլյազըղ, Խարբերդ Նոր |
||
|կարգավիճակ = քաղաք |
|կարգավիճակ = քաղաք |
||
|տարածք = |
|||
|բարձրության տեսակ = |
|||
|կենտրոնի բարձրություն = |
|||
|կլիմա = |
|||
|պաշտոնական լեզու = Հայերեն |
|պաշտոնական լեզու = Հայերեն |
||
|բնակչություն = |
|||
|մարդահամարի թվական = |
|||
|խտություն = |
|||
|ագլոմերացիա = |
|||
|ազգային կազմ = Հայեր (մինչև [[Մեծ եղեռն]]ը) |
|ազգային կազմ = Հայեր (մինչև [[Մեծ եղեռն]]ը) |
||
|կրոնական կազմ = |
|||
|էթնոհորոնիմ = |
|||
|ժամային գոտի = +3 |
|ժամային գոտի = +3 |
||
|DST = |
|||
|հեռախոսային կոդ = |
|||
|փոստային ինդեքս = |
|||
|փոստային ինդեքսներ = |
|||
|ավտոմոբիլային կոդ = |
|||
|իդենտիֆիկատորի տեսակ = |
|||
|թվային իդենտիֆիկատոր = |
|||
|կատեգորիան Վիքիպահեստում = |
|||
|կայք = |
|||
|կայքի լեզու = |
|||
}} |
}} |
||
'''Մեզիրե''', քաղաք (անցյալում ավան, գյուղ) [[Արևմտյան Հայաստան]]ում, պատմական [[Խարբերդի վիլայեթ]]ի [[Խարբերդի գավառ]]ում<ref name=western_armenia>{{ |
'''Մեզիրե''', քաղաք (անցյալում ավան, գյուղ) [[Արևմտյան Հայաստան]]ում, պատմական [[Խարբերդի վիլայեթ]]ի [[Խարբերդի գավառ]]ում<ref name=western_armenia>{{Cite web |title=Խարբերդի նահանգի Խարբերդի գավառ |url=http://akunq.net/am/?p=973 |accessdate=2015 ապրիլի 14}}</ref>։ Գտնվում էր [[Խարբերդ]] քաղաքից 5 կմ հարավ-արևմուտք։ Այժմ կոչվում է '''Էլյազըղ''' ({{Lang-tr|Elâzığ}}), [[Թուրքիա]]յի [[Էլազըղի մարզ]]ի վարչական կենտրոնն է։ |
||
== Անվան ստուգաբանություն == |
== Անվան ստուգաբանություն == |
||
| Տող 92. | Տող 43. | ||
Մեզիրեում է ծնվել [[Վահան Թոթովենց]]ը<ref name=texanunneri_bararan>«Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 3, էջ 754</ref>։ |
Մեզիրեում է ծնվել [[Վահան Թոթովենց]]ը<ref name=texanunneri_bararan>«Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 3, էջ 754</ref>։ |
||
Քաղաքի հյուսիսում գտնվում է Ալոճիձոր ձորը։ Ըստ հիշատակությունների այստեղ առատորեն աճում են սզնու (ալոճի) թփեր<ref>{{Գիրք:ՏԲ|100}}</ref>։ |
|||
== Աղբյուրներ == |
|||
* «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն |
|||
* [http://www.arevmdahaiastan.net/am/ Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն] |
|||
== Տես նաև == |
|||
* [[Խարբերդի նահանգի հայաբնակ բնակավայրեր]] |
|||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
||
{{ծանցանկ}} |
{{ծանցանկ}} |
||
{{Արտաքին հղումներ}} |
|||
{{Խարբերդի գավառ}} |
{{Խարբերդի գավառ}} |
||
Ընթացիկ տարբերակը 05:25, 4 Օգոստոսի 2024-ի դրությամբ
| Քաղաք | ||
|---|---|---|
| Մեզիրե | ||
| Մեզիրե | ||
| ||
| Վարչական տարածք | Արևմտյան Հայաստան | |
| Վիլայեթ | Խարբերդի վիլայեթ | |
| Գավառ | Խարբերդի գավառ | |
| Այլ անվանումներ | Աղավաթ-Մազասար, Էլ Ազիզ, Էլյազըգ, Էլյազըկ, Էլյազըղ, Խարբերդ Նոր | |
| Մակերես | 2221 կմ² | |
| ԲԾՄ | 1067±1 մետր | |
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | |
| Բնակչություն | ▲421 726 մարդ (2018) | |
| Ազգային կազմ | Հայեր (մինչև Մեծ եղեռնը) | |
| Ժամային գոտի | UTC+3 | |
| Հեռախոսային կոդ | 0424 | |
| Փոստային ինդեքսներ | 23000 | |
| Պաշտոնական կայք | elazig.bel.tr(թուրքերեն) | |
| ||
Մեզիրե, քաղաք (անցյալում ավան, գյուղ) Արևմտյան Հայաստանում, պատմական Խարբերդի վիլայեթի Խարբերդի գավառում[1]։ Գտնվում էր Խարբերդ քաղաքից 5 կմ հարավ-արևմուտք։ Այժմ կոչվում է Էլյազըղ (թուրքերեն՝ Elâzığ), Թուրքիայի Էլազըղի մարզի վարչական կենտրոնն է։
Անվան ստուգաբանություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ըստ Ն. Ադոնցի բնակավայրի անվանումը ծագում է արաբերեն մեզրե բառից, որը նշանակում է արտ։ Հ. Հյուբշմանը անվանումը կապում է հին Մազարա անվան հետ։
Անվանումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բնակավայրն ունեցել է հետևյալ անվանումները. Աղավաթ-Մազասար, Էլ Ազիզ, Էլյազըգ, Էլյազըկ, Էլյազըղ, Խարբերդ Նոր, Մամուրեթյուլ Ազիզ, Մամուրեթ ուլ Ազիզ, Մարմուրաթ յուլ Ազիզ, Մամուրեթ յուլ Ազիզ, Մեզերե, Մեզիրա, Մեզրաա, Մեզրե, Մեմուրեթյուլազիգ, Մոմուրեթ ուլ Ազիզ, Միզիրա, Նոր քաղաք։ Ներկայիս անվանումը ստացել է 1937 թվականին։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բնակավայրը հիմնադրվել է 1617 թվականին Խարբերդից տեղափոխված հայերի կողմից և ստացել է Նոր Խարբերդ անվանումը։ Խարբերդի բերդից մինչև Մեզիրե կար ստորգետնյա ճանապարհ։ Մեզիրեի կառավարական շենքերը կառուցվել էին Խարբերդի բերդի քարերով։
1878 թվականից Մեզիրեն հանդիսանում էր Խարբերդ նահանգի վարչական կենտրոն։ 1866 թվականից քաղաքի պաշտոնական անվանումը Մամուրեթյուլ Ազիզ էր, որն արաբերեն նշանակում է «Ազիզի կողմից բարգավաճ դարձված»։
Հայ բնակիչները բռնությամբ տեղահանվել են 1915 թվականի Մեծ եղեռնի ժամանակ։
Բնակչություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1800-1830-ական թվականներին քաղաքն ուներ 3000 բնակիչ, որից 2000-ը՝ հայեր, 1850-ական թվականներին՝ 2000 բնակիչ, որից 1000-ը՝ հայեր, իսկ 1914 թվականին՝ 16 000 բնակիչ, որից կեսը՝ հայեր։ 1888 թվականին Մեզիրեի Քեսիրիկ, Եղեգի և Սուրսուրու արվարձաններում բնակվում էին 9546 բնակիչ, որից 7620-ը՝ հայեր, իսկ 1926-ը՝ թուրքեր։
Տնտեսություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1969 թվականին Գրիգոր Իփեկճյանը քաղաքում հիմնադրել է մետաքսի գործարան, որի արտադրանքն արտահանվել է Մերձավոր Արևելքի շատ քաղաքներ։
Պատմամշակութային կառույցներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մեզիրեն ուներ Ս. Սարգիս (1832 թ.), Ս. Աստվածածին (1870 թ.), հայ բողոքականների (1887 թ.) և հայ կաթոլիկների (1889 թ.) եկեղեցիներ։
Կրթություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Քաղաքում գործում էր Ազգային Կեդրոնական վարժարան (հիմնադրված 1892 թ.), աղջկանց վարժարան, հայկական ճեմարան (1911 թ.), ֆրանսիական (1911 թ.), գերմանական (1897 թ.) քոլեջներ, նախակրթարաններ, մանկապարտեզներ։
Անվանի մարդիկ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մեզիրեում է ծնվել Վահան Թոթովենցը[2]։
Քաղաքի հյուսիսում գտնվում է Ալոճիձոր ձորը։ Ըստ հիշատակությունների այստեղ առատորեն աճում են սզնու (ալոճի) թփեր[3]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Խարբերդի նահանգի Խարբերդի գավառ». Վերցված է 2015 ապրիլի 14-ին.
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 3, էջ 754
- ↑ Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 1 [Ա-Գ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի համալսարանի հրատարակչություն», 1986, էջ 100 — 992 էջ։
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մեզիրե» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||||
