Uwon
Uwon / uwoma (alijunaiki: sombrero) Tü uwonkalü eesü ama'anawaa süpula e'iyataa napülain naa eekana ama'ana, a'atünusü süpüla nnojolüinjanain ka'ipalain naya otta müsia nnojolüinjanain akuruluin naya. Eesü nama'ana wayuu tooloyuu otta jieyuu; wanee sümüin tü na'ataka naa tooloyuukana otta tü na'ataka naa jieyuukana. Ainjünüsü natuma tooloyuu eesüsa'aya eekai jieyuu atüjaain aainjaa tü uwonkalü.
Sainjia uwon
anaataaTü uwounka ainjünüsü süka maküi, asaajünüsü uucho'ujee, juchikejee awajünüsü, ajüjünüsü süpüla anainjatüin tü sünaka. Eesü eekai uwon manain, eesü eekai piamain süna otta müsia eekai maimain süna. maau'lu yaa eesü eekai kanüliain, eekai kanain otta müsia eeshi eekai na'itain sünain wanee e'inushi; eesü eekai kanuliain, eesü eekai kanain.
Sukua'ipa atumawa uwon
anaataaTü wounka ma'aulu yaa oikunusü, keejiasü namüin na alijunakana, oikünüsü atumawaa süpüla a'yalajaa wanee kasa ma'aka sa'in eküülü, she'in otta wanee kasa eekai che'ujaain nümüin chi ainjushikai otta namüin naa nüpüshikana.