ફેશન

ફેશન એ શૈલી અને જે તે સમયની પ્રચલિત રિવાજ છે. તેના ખૂબ સામાન્ય ઉપયોગમાં જો કે, “ફેશન” લોકપ્રિય કપડાં શૈલીનું વર્ણન કરે છે. પ્રવર્તમાન સમયે ઘણી સંસ્કૃતિઓમાં ઘણી ફેશનો લોકપ્રિય હોય છે. સંપૂર્ણ સંસ્કૃતિ કરતાં વધુ ઝડપથી ડિઝાઇનનો તબક્કો અને ફેશન બદલાશે એ વિચાર મહત્વનો છે. કલાના પહેરવાલાયક ટુકડા તૈયાર કરવાનું લક્ષ્ય ફેશન ડિઝાઇનર્સ ધરાવે છે.

કોઇએ અથવા કંઇ વર્તમાન અથવા ક્યારેક બહુ પ્રવર્તમાન ન હોય, અભિવ્યક્તિની લોકપ્રિય રીત સાથે બંધબેસતુ હોય તે દર્શાવવા માટે “ફેશનેબલ” અને “ અનફેશનેબલ” શબ્દોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. વૈશ્વિક ફેશન કેન્દ્રો અથવા ફેશન કેપીટલ તરીકે ઓળખાતા સંખ્યાબંધ શહેરો છે. આ શહેરોમાં ફેશન વીક્સનું આયોજન કરવામાં આવે છે જ્યાં ફેશન ડિઝાઇનર્સ શ્રોતાઓ સમક્ષ તેમના નવાં કપડાં સગ્રહોનું પ્રદર્શન કરે છે. લંડન, પેરીસ, મિલાન, ન્યુ યોર્ક અને ટોક્યો જેવાં શહેરો મોટી ફેશન કંપનીઓના હેડક્વાર્ટર્સ છે અને વૈશ્વિક ફેશન પર તેમના ગંભીર પ્રભાવ માટે જાણીતા છે.

સામાજિક ચમત્કાર તરીકે ફેશન સામાન્ય છે. નીચેના ક્ષેત્રોમાં ફેશનની ચડતી અને પડતી ખાસ કરીને નોંધવામાં અને તપાસવામાં આવી છેઃ

• જાહેરાત
• સ્થાપત્ય, આંતરીક ડિઝાઇન, અને કુદરતી દેખાવ ડિઝાઇન
• કલા અને હસ્તકલા
• શરીર પ્રકાર, કપડાં અથવા કોસ્ચ્યુમ, સોંદર્યપ્રસાધનો, વ્યક્તિગત માવજત, હેરસ્ટાઇલ, અને વ્યક્તિગત શણગાર
• નૃત્ય અને સંગીત
• સંબોધનના સ્વરૂપો, શબ્દપ્રયોગ, અને બોલીના અન્ય સ્વરૂપો
• અર્થશાસ્ત્ર અને ખર્ચ પસંદગીઓ, વર્તણૂકલક્ષી નાણાંમાં અભ્યાસ તરીકે
• મનોરંજન, રમતો, શોખ, ખેલ અને અન્ય રમતગમતો
• રીતભાત
• ઝડપી ફેશન
• મેનેજમેન્ટ, મેનેજમેન્ટ શૈલીઓ અને વ્યવસ્થાના વિવિધ ઉપાયો
• રાજકારણ અને મીડિયા, ખાસ કરીને મીડિયા દ્વારા પ્રોત્સાહિત વાતચીતના મુદ્દાઓ
• તત્વચિંતન અને ધર્મ: જોકે ધર્મો અને તત્વચિંતનના સિદ્ધાંતો ધીમે સંપૂર્ણ રીતે બદલાય છે, ધર્મ અને તત્વચિંતનના જે ક્ષેત્રો અતિ મહત્વ અને પાલન માટે ખૂબ લાયક અથવા અભ્યાસ તરીકે જોવામાં આવતા હોય ત્યાં ઝડપી ફેરફારો થઇ શકે છે.
• સામાજિક નેટવર્ક અને રજુઆતોની અવ્યવસ્થિતતા અને કાર્યો
• સમાજશાસ્ત્ર અને ઓળખ-ઘડતર માટે પહેરવેશનો અર્થ
• ટેકનોલોજી, જેમ કે કોમ્પ્યુટર પ્રોગ્રામીંગ ટેકનીકો
• આતિથ્ય ઉદ્યોગ, જેમ કે હોટલ, રેસ્ટોરાં, કેસીનો, રીસોર્ટ અથવા કલબ માટે મિલકત અને બ્રાન્ડને રજુ કરે તે અર્થમાં ડિઝાઇનર્સ તેયાર કરે છે.

આ ક્ષેત્રોના, ખાસ કરીને પહેરવેશ “ફેશન” શબ્દ સાથે લોકોમાં ખુબ જોડાઇ ગયો છે કે વધુ સામાન્ય શબ્દ “કોસ્ચ્યુમ” એટલો નિમ્ન થઇ ગયો છે કે તે કોઇ ફેન્સી ડ્રેસ અથવા પહેરવેશનો કરવામાં આવે છે, જ્યારે “ફેશન” શબ્દનો અર્થ સામાન્ય રીતે પહેરવેશ થાય છે, અને તેનો અભ્યાસ થાય છે. ઔદ્યોગિક ક્રાંતિ, નવાં કાપડના ઉપયોગના નવાં ઉપાયો દર્શાવે છે, દરમિયાન તૈયાર થયેલ કહેવાતી ફેશન રીતના કારણે આમ થયું છે. પહેરવેશના વિસ્તૃત વિપરીત-સાંસ્કૃતિક દેખાવ અને સમાજમાં તેના સ્થાન માટે, પહેરવેશ, કોસ્ચ્યુમ અને કાપડના પ્રવેશનો સંદર્ભ આપવા આવે છે. આ લેખના બાકિના ભાગમાં પાશ્ચાત્ય વિશ્વમાં પહેરવેશ ફેશન વિશે માહિતી આપવામાં આવે છે.^[૧]

કેટલાંક ઇતિહાસવિદ્દો નોંધે છે કે વારંવાર બદલાતી પહેરવેશ શૈલીઓ ગ્રામ્ય વસતિમાં વિશિષ્ટ પાશ્ચાત્ય ટેવના કારણે છે.^{[શંકાસ્પદ – ચર્ચા કરો]} આર્થિક અથવા સામાજિક (પ્રાચીન રોમમાં છે તેમ) બદલાવાના સમયે ઘણીવાર કોસ્ચ્યુમમાં ફેરફારો થાય છે, પરંતુ ત્યારબાદ મોટા ફેશફાર વિના લાંબા સમયગાળા સુધી ટકે છે. કોર્ડોબા, સ્પેનમાં 8 મી સદીમાં, ઝિર્યાબે (તે સમયના પ્રખ્યાત સંગીતકાર) તેના જન્મસ્થળ બગદાદમાં અને પોતાની સ્વયંપ્રેરણા વડે મોસમી અને દૈનિક સમય પર આધારીત સુસંસ્કૃત પહેરવેશ શૈલી દાખલ કરી તેવું માનવામાં આવે છે.

યુરોપની ટેવની અવિરત શરૂઆત અને શૈલીમાં ઝડપી થતા ફેરફારો 14 મી સદીની મધ્યમાં યોગ્ય રીતે નોંધી શકાય, જેમાં ઇતિહાસવિદ્દો જેમ્સ લેવર અને ફર્નાન્ડ બ્રોડેલ સહિત પહેરવેશમાં પાશ્ચાત્ય ફેશનની શરૂઆત નોંધે છે.^[૨][૩] પગની પિંડીથી કુલા ઢંકાય ત્યાં સુધી, મોટા દેખાવા માટે ક્યારેક છાતી સુધી જોડેલ, પુરૂષના બાહ્ય-કપડાં અને ઓચિંતા સખત ટૂકાં ખૂબ નાટકીય સ્વરૂપ હતું. આ સ્વરૂપે એક વિશિષ્ટ પાશ્ચાત્ય પુરૂષના પાયજામા પર સીવેલ ઉપરના ભાગ તૈયાર કર્યો.

પછીની સદીમાં ફેરફારની ગતિમાં નોંધપાત્ર વૃદ્ધિ આવી, અને સ્ત્રી અને પુરૂષની ફેશન, અને ખાસ કરીને તેમના કપડાં અને વાળના શણગારમાં, સમાન જટિલ બની અને ફેરફાર થયો. 15 મી સદીના ચિત્રોમાં ઘણીવાર પાંચ વર્ષોમાં, કલા ઇતિહાસવિદ્દો આથી અધિક આત્મવિશ્વાસ અને ચોક્કસાઇ સાથે ચિત્રો નોંધમાં ફેશનનો ઉપયોગ કરી શકે છે. શરૂઆતમાં ફેશનમાં ફેરફારો યુરોપના ઉચ્ચ વર્યોગ વચ્ચે કપડાંમાં પૂર્વેની ખૂબ સમાન શૈલીમાં થોડાં અંશો સ્વરૂપે હતા, અને 17 થી 18 મી સદીઓમાં ખૂબ વિવિધ વિપરીત-ચળવળ લાદવામાં ન આવી ત્યાં સુધી વિશિષ્ટ રાષ્ટ્રિય શૈલીનો વિકાસ સમાન શૈલીમાં હતો ફરી એકવાર, અંતે ફ્રાન્સમાં રાજ્યક્રાન્તિ તરફથી તે હતા.^[૩]:317-24 આમ શ્રીમંત સામાન્ય રીતે ફેશનના પ્રમુખ સ્થાને રહ્યાં, પૂર્વે આધુનિક યુરોપના વધતા પ્રભાવે રૂઢિચુસ્ત સમૂહ અને ગામડિયાને પણ અસર કરી જેથી ચોક્કસ વર્ગો માટે દૂરથી ઘણીવાર પીડાદાયક નજીકતાનું વલણ થયું – આ કારણને બ્રોડેલ ફેશનના ફેરફારના કારણોમાંનું મુખ્ય એક માને છે.^[૩]:313-15 પશ્ચિમની ફેશનો સામાન્ય રીતે પૌરાણિક અથવા વિશ્વની અન્ય વિશાળ સમાજોથી અસમાન હોય છે. પૂર્વ પાશ્ચાત્ય મુસાફરો, પછી ભલે તે પર્સીયા, તુર્કી, જાપાન અથવા ચાઇનાના હોય, ત્યાંની ફેશનમાં ફેરફારોની ગેરહાજરીનો વારંવાર નોંધ લે છે, અને આ બાબતની નોંધ લઇ અન્ય સંસ્કૃતિઓ પાશ્ચાત્ય ફેશનની અદ્રશ્ય ગતિ પર સૂચન કરે છે, જે પાશ્ચાત્ય સંસ્કૃતિમાં અનિશ્ચીતતા અને ક્રમની ખામીનું સૂચન કરે છે. જાપાનીઝ શોગનના સેક્રેટરીએ 1609 માં સ્પેનીશ મુલાકાતીને ગૌરવ લેતા કહ્યું કે જાપાનીઝ પહેરવેશ એક હજાર વર્ષો સુધી બદલાયો નથી (આ સંપૂર્ણ સાચુ નથી).^{[૩]:312-3:323} જો કે મીંગ ચાઇનામાં, ઉદાહરણ તરીકે, ચાઇનીઝ પહેરવેશમાં ઝડપથી બદલાતી ફેશનો માટેના નોંધપાત્ર પુરાવા છે.^[૪]

ત્યારબાદ 16 મી સદી જર્મન અથવા ઇટાલીયન જેન્ટલમેનનું ચિત્ર રજુ કરે છે જે દસ સંપૂર્ણ ટોપી દર્શાવે છે, અને આ સમયે રાષ્ટ્રિય તફાવતો તેની ચરમસીમાએ હતા, જેમ કે આલ્બ્રેચ ડ્યુરરે તેના વાસ્તવિક અથવા મિશ્રિત રીતે નોંધ્યું છે કે 15 મી સદીની નજીક ન્યુરેમ્બર્ગ અને વેનેટીયન ફેશનો વિપરીત હતી (ઇલસ્ટ્રેશન, રાઇટ) . સદીના અંતે “સ્પેનીશ સ્ટાઇલ” ફરીથી ઉચ્ચ-વર્ગના યુરોપિયનો સાથે પરત જવાની શરૂઆત થઇ હતી, અને મધ્ય 17 મી સદીના સંઘર્ષ બાદ, ફ્રેન્ચ શૈલીઓએ નિર્ણયાત્મક રીતે નેતૃત્ત ધારણ કર્યું હતુ, 18 મી સદીમાં આ પ્રક્રિયા સંપૂર્ણ થઇ.^[૩]:317-21આમ કપડાંના રંગો અને રીતો વર્ષ પ્રતિ વર્ષ બદલાતા ગયા,^[૫] જેન્ટલમેનના કોટની કટ અને તેના વેસ્ટકોટની લંબાઇ, અથવા સ્ત્રીના કપડાંની રીત ધીમે ધીમે બદલાઇ. પુરૂષની ફેશનો વિસ્તૃત રીતે લશ્કરી મોડેલોમાં વિકાસ પામી છે, અને યુરોપિયન પુરૂષનું રેખાચિત્ર યુરોપિયન લશ્કરના થિયેટરમાં ઘડાયું, જ્યાં જેન્ટલમેન ઓફિસરો વિદેશ શૈલીઓની નોંધ કરવાની તકો ધરાવતા હતાઃ “સ્ટેનકર્ક” કરવત અથવા નેકટાઇ એ એક ઉદાહરણ છે.

ફ્રેન્ચ કોતરણીના અધિક પ્રકાશનો સાથે 1780 માં પરિવર્તનની લયમાં ગતિ આવી જેણે આધુનિક પેરીસ શૈલીઓ દર્શાવી; 16 મી સદીથી રીતો તરીકે ફ્રાન્સમાંથી ઢીંગલીના કપડાંનું વિતરણ થયુ, અને 1620 થી અબ્રાહમ બોઝે ફેશનની કોતરણી તૈયાર કરી. 1800 થી, તમામ પાશ્ચાત્ય યુરોપિયનો આ મુજબના કપડાં પહેરતા થયા (અથવા તેઓ પહેરતા હતા): સ્થાનિક તફાવત ક્ષેત્રીય સંસ્કૃતિના પ્રથમ લક્ષણ બન્યું, અને ત્યારબાદ પરંપરાગત ખેડૂતોની ઓળખ બની.^[૬]પહેલાં દરજીઓ અને ડ્રેસમેકર્સ ઘણી નવીનતા માટે નિશંકપણે જવાબદાર હતા, અને કપડાં ઉદ્યોગે ઘણાં વલણોનું નેતૃત્વ કર્યું, ફેશન ડિઝાઇનનો ઇતિહાસ સામાન્ય રીતે 1958 થી નોંધવામાં આવ્યો, જ્યારે ઇંગ્લીશ – વંશજ ચાર્લ્સ ફ્રેડરીક વર્થે પેરીસમાં પ્રથમ સાચા હોટ કુટયુઅર હાઉસની શરૂઆત કરી. ત્યારબાદ વ્યવસાયિક ડિઝાઇનર સ્ટ્રીટ ફેશનમાં ઘણી ફેશનોના મૂળને ન ગણકારતા, ક્રમશઃ વધુ પ્રભાવશાળી બન્યાં. આધુનિક પાશ્ચાત્ય લોકોને તેમના કપડાંની પસંદગીમાં વિસ્તૃત પસંદગી ઉપલબ્ધ બની. વ્યક્તિ શું પહેરવાનું પસંદ કરે છે તે બાબત વ્યક્તિના વ્યક્તિત્વ અથવા પસંદગીને રજુ કરી શકે છે. સાંસ્કૃતિક મોભો ધરાવતા લોકો જ્યારે નવાં અથવા અલગ કપડાં પહેરવાનું શરૂ કરે ત્યારે ફેશન પ્રવાહ શરૂ થાય છે. જે લોકો તેમને પસંદ કરે છે અથવા આદર આપે છે તેઓ સમાન શૈલીના કપડાં પહેરવાનું શરૂ કરે છે.

.

સમાજ, વય, સામાજિક વર્ગ, પેઢી, વ્યવસાય, અને ભૂગોળની સાથે સમય મુજબના સમાજમાં ફેશનો નોંધપાત્ર રીતે વિવિધ હોય છે. જો, ઉદાહરણ તરીકે, કોઇ વૃદ્ધ વ્યક્તિ યુવાન લોકોની ફેશન મુજબ કપડાં પહેરે, તો યુવાન અને વૃદ્ધ લોકોની દ્રષ્ટિએ તે અથવા તેણી હાસ્યાસ્પદ બને છે. ફેશનીસ્ટ અથવા ફેશનનો ભોગ શબ્દો કોઇ વ્યક્તિ અજ્ઞાનતાથી વર્તમાન ફેશને અનુસરતા હોય તેનું સૂચન કરે છે. વિવિધ ફેશનોના ખેલની વ્યવસ્થાને કોઇ વ્યક્તિ ફેશન વ્યાકરણનો ઉપયોગ કરી વિવિધ ફેશનનો સમાવેશ કરતા ફેશન ભાષા તરીકે ઓળખાવે છે. (રોનાલ્ડ બાર્થ્સના થોડા કાર્યની સરખામણી કરો.)

ફેશન પત્રકારત્વ એ ફેશનનો મહત્વનો ભાગ છે. સંપાદકીય ટિકા અને સૂચનો મેગેઝીનો, વર્તમાનપત્રો, ટેલીવિઝન, ફેશન વેબસાઇટ, સામાજિક મંડળો અને ફેશન બ્લોગ્સમાં જોવા મળે છે.

20 મી સદીની શરૂઆતમાં, ફેશન મેગેઝીનોએ ફોટોગ્રાફ્સ અથવા (ચિત્રો)નો સમાવેશ કરવાની શરૂઆત કરી અને ભૂતકાળમાં વધુ પ્રભાવશાળી બન્યાં. વિશ્વના શહેરોમાં આ મેગેઝીનો મોટાપાયે વંચાવા લાગ્યાં અને લોકોના રસ પર પ્રભાવશાળી અસર પાડી. પ્રતિભાવાન ચિત્રકારોએ સુંદર ફેશન ચિત્રો પ્રકાશનો માટે તૈયાર કર્યા જેમણે ફેશન અને સુંદરતામાં અતિ આધુનિક વિકાસોનો સમાવેશ કર્યો. 1912 માં લ્યુસન વોગેલ દ્વારા સ્થાપવામાં આવે લા ગેઝેટ ડુ બોન એ આ મેગેઝીનોમાંનું એક ખૂબ પ્રખ્યાત મેગેઝીન હતુ અને 1925 સુધી નિયમિત પ્રકાશિત થયું (યુદ્ધના વર્ષોને બાદ કરતા).

1982 માં યુએસમાં વોગની સ્થાપના કરવામાં આવી, ઘણાં મેગેઝીનો આવ્યાં અને ગયા તેમાં ખૂબ-લાંબુ અને અતિ સફળ આ મેગેઝીન રહ્યું છે. વિશ્વ યુદ્ધ II બાદ પ્રભાવ વધ્યો અને, ખુબ મહત્વની રીતે, 1960 માં સસ્તા રંગીન છાપકામની શોધે વેચાણમાં ખૂબ ઝડપ લાવી, અને 1990 થી પરૂષના મેગેઝીનોના પગલે – મુખ્ય સ્ત્રી મેગેઝીનોમાં ફેશનનો ભારે વ્યાપ થયો. હોટ ક્યુટઅર ડિઝાઇનરોએ પહેરવા-માટે-તૈયાર અને પરફ્યુમ શ્રેણીની, મેગેઝીનોમાં ખૂબ જાહેરાતો કરી, પ્રવાહનું અનુસરણ કર્યું, જેણે તેમના મૂળ ક્યુટઅર વ્યવસાયોને હવે નાનાં બનાવ્યાં. નાનકડી ફેશન વિશિષ્તા સાથે 1950 માં ટેલીવિઝન કવરેજની શરૂઆત થઇ. 1960 અને 1970 માં, વિવિધ મનોરંજનો પર ફેશન વિભાગ વધુ ઝડપી બન્યો, અને 1980 થી, સમર્પિત ફેશન શો જેમ કે ફેશન ટેલીવિઝન દેખાવાના શરૂ થયાં. ટેલીવિઝન અને ઇન્ટરનેટના વધતા વ્યાપને ધ્યાને ન લેતા, ફેશન બ્લોગ, પ્રેસ કવરેજ સહિતના પ્રખ્યાતિના સ્વરૂપો ઉદ્યોગોની દ્રષ્ટિમાં રહ્યાં. ફેશન એડિટર, શેરોન મેક્લાન કહે છે, “ ટીવી, મેગેઝીનો અને બ્લોગ્સ ગ્રાહકોને શું પહેરવું તેનો આદેશ આપે તે ઉદ્યોગમાં ખોટો ખ્યાલ છે. લક્ષ્ય વસતિ સાથે ચર્ચા કર્યા પહેલાં મોટાભાગના પ્રવાહો જાહેરમાં મૂકવામાં આવતા નથી. આથી તમે માધ્યમમાં જે જુઓ છો તે લોકોના પ્રખ્યાત વિચારોના સંશોધનનું પરિણામ છે. આવશ્યક રીતે, ફેશન એ કલાના અન્ય સ્વરૂપની જેમ, એકબીજા સમક્ષ વિચારોની આપલે કરતા લોકોનો સમૂહ છે." ^[૭]

ફેશન ઉદ્યોગની અંદર, ફિલ્મ ઉદ્યોગ અને સંગીત ઉદ્યોગની જેમ બૌદ્ધિક મિલકતની ફરજ પાડવામાં આવતી નથી. પહેરવેશ પ્રવાહો સ્થાપિત કરવાની ફેશન ઉદ્યોગની ક્ષમતા અન્યની ડિઝાઇનમાંથી “પ્રેરણા લેવી” ને આભારી છે. નવો પ્રવાહ સ્થાપવા માટે કપડાં ખરીદવા માટે ગ્રાહકોને લલચાવવા એ, કોઇએ દલીલ કરી છે, ઉદ્યોગની સફળતાનો મુખ્ય ભાગ છે. બૌદ્ધિક મિલકતે સિદ્ધાંત સ્થાપ્યો કે પ્રવાહ-સ્થાપિત કરવાની પ્રક્રિયામાં વિક્ષેપ, આ દ્રષ્ટિએ, ઉત્પાદન-પ્રતિરોધી છે. તેથી વિપરીત, વારંવાર એવી પણ દલીલ કરવામાં આવે છે કે મોટી કંપનીઓ દ્વારા કરવામાં આવતી નવાં વિચારો, શ્રેષ્ઠ ડિઝાઇનો, અને ડિઝાઇન માહિતીની ઉઘાડી ચોરી એ ઘણાં નાની અને સ્વતંત્ર ડિઝાઇન કંપનીઓની નિષ્ફળતાને આભારી છે.

2005 માં, નાનાં અને મધ્યમ વ્યવસાયોના શ્રેષ્ઠ રક્ષણ માટે ફેશન ઉદ્યોગમાં કડક બૌદ્ધિક મિલકત લાગુ કરવા માટે અને કપડાં અને પહેરવેશ ઉદ્યોગોમાં સ્પર્ધાત્મકતાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ધી વર્લ્ડ ઇન્ટેલેક્ચ્યુલ પ્રોપર્ટી ઓર્ગેનાઇઝેશને (WIPO)એક કોન્ફરન્સનું આયોજન કર્યું.

ફેશન શબ્દને વિકિકોશ (મુક્ત શબ્દકોશ)માં જુઓ.

• ફેશન સાધનો
• ફેશન ડિઝાઇનર્સની સૂચિ

• કમીંગ, વલેરીઃ ફેશન ઇતિહાસ , કોસ્ચ્યુમની સમજ અને ફેશન પ્રેસ 2004, ISBN 0-89676-253-X
• મેઇનહોલ્ડ, રોમન (2008) ફેશન કલ્પનામાં મેટા-ગુડ્ઝ. ફેશન કલ્પનામાં તાત્વિક-માનવશાસ્ત્રલક્ષી ગર્ભિતાર્થો. ઇન: પ્રજના વિહારા. તત્વજ્ઞાન અને ધર્મનું સામયિક. બેંગકોક, એઝમ્પ્શન યુનિવર્સિટી. ગ્રંથ 8. નં. 2, જુલાઇ-ડિસેમ્બર 2007. 1-17. ISSN 1513-6442