Rúa da Oliva (Pontevedra)

A rúa denomínase da Oliva pola presenza dunha oliveira no lugar nos orixes da rúa.^[3][4]

Despois de ser designada capital provincial en 1833, a mediados do século XIX melloráronse as conexións xerais de Pontevedra con outras poboacións de Galicia e entre 1847 e 1851 trazouse a rúa da Oliva e a actual rúa Rosalía de Castro cuxa prolongación como estrada comunicaba a cidade con Marín a través de Mollavao.^[5][6]

O proxecto de 1854 xa recollía como tradicional o nome de rúa da Oliva.^[3] Os comerciantes empezaron a instalarse pronto na rúa e a Oliva converteuse en pouco tempo nunha rúa comercial. Uns anos despois da súa apertura na rúa Michelena en 1856 a coñecida Xoiería-Reloxería Suárez trasladouse en 1861 á esquina da rúa da Oliva coa praza da Peregrina.^[7]

O 25 de xullo de 1888 a rúa da Oliva converteuse na primeira de toda Galicia (xunto coa veciña rúa Michelena) en ter alumamento público, grazas á instalación de arcos voltaicos e lámpadas de incandescencia. Esta primeira rede eléctrica galega foi obra do marqués de Riestra, que construíu na praza da Verdura a primeira fábrica de electricidade de todo o noroeste peninsular e que adquirira en 1887 unha patente sobre un procedemento de axuste de dínamos.^[8]

Entre 1889 e 1890 a escritora Concepción Arenal viviu no primeiro piso do número 27 da rúa da Oliva, onde organizaba un faladoiro para intelectuais.^[9][10]

En 1895 a rúa denominouse Elduayen e o trazado era desde a praza da Peregrina ata Mollavao. En 1901 a rúa recuperou o seu tradicional nome da Oliva.^[3]

Nas primeiras décadas do século XX estaban situadas na rúa coñecidas imprentas, librerías e tendas de xoguetes: a librería Francisco Viñas no número 6, a librería e imprenta Julio Antúnez contigua á anterior ou o Bazar Melero no número 13.^[11][12]

En 1915 empezouse a construír na rúa da Oliva o novo edificio central de Correos na cidade, que se terminou en 1929.^[13][14]

En 1927 cando os reis Afonso XIII e Vitoria Uxía visitaron Pontevedra, a rúa da Oliva xa era unha arteria central da cidade.^[15]

Na década de 1940, a rúa converteuse no principal lugar de paseo da mocidade pontevedresa. Na década de 1950, a rúa experimentou un importante desenvolvemento comercial e presentou unha imaxe urbana diferenciada.^[16]

En 1961 inaugurouse o primeiro tramo das Galerías comerciais da Oliva e en 1965 inaugurouse un segundo tramo das Galerías que permitiu a conexión da rúa da Oliva coa rúa Xeneral Gutiérrez Mellado.^[17][18] Estas galerías comerciais fixéronse segundo o proxecto do arquitecto Enrique Barreiro para aglutinar a diversos comerciantes e modernizar e dinamizar o comercio e tiveron unha gran relevancia na época.^[19]

En 1981 a rúa da Oliva sufriu a súa reforma máis profunda e o 23 de decembro converteuse no seu primeiro tramo na primeira rúa peonil do centro da cidade.^[20]

En 2001 o tramo peonil da rúa reformouse de novo e en 2002 instalouse unha oliveira como a que deu nome á rúa diante do edificio central de Correos.^[21]

En 2018 coa inauguración dun supermercado Gadis de 1700 metros cadrados no número 27 da rúa onde vivira Concepción Arenal recuperouse a fachada tradicional do edificio.^[22]

É unha rúa en pleno centro da cidade cun trazado de 175 metros en liña recta e predominantemente chaira. Ten unha anchura media de 8 metros.

É unha rúa céntrica no primeiro ensanche da cidade, peonil entre a praza da Peregrina na beira do centro histórico de Pontevedra e a rúa García Camba^[20] e cun carril de circulación e dúas beirarrúas desde a rúa García Camba ata a praza de San Xosé.

No seu trazado conflúen varias rúas, de norte a sur: Galerías da Oliva, García Camba^[23] e Marqués de Riestra. É unha das rúas principais do centro da cidade onde se atopan múltiples comercios.

Un dos extremos da rúa Oliva coincide coa praza de San Xosé e na esquina entre a praza e a rúa atópanse os restos do pazo barroco dos Gago de Mendoza e dos Montenegro que na actualidade consta de dous andares. Destacan na parte superior as súas ameas apuntadas adornadas no centro con estrelas de seis puntas inscritas nun círculo.^[24]

Na metade da rúa da Oliva situáse facendo esquina coa rúa García Camba o histórico edificio central de Correos na cidade, sede da xefatura provincial de Correos. O edificio pertence ao estilo modernista que imperaba nos primeiros anos do século XX. A entrada principal preséntase no canto a xeito de chafrán con arcos repousando en columnas clásicas e escaleiras de pedra que dan acceso a un ástrago de entrada elevado. Consta de decoración de figuras xeométricas de pedra na fachada especialmente no nivel do faio con lucarnas, e xanelas xeométricas en cada un dos niveis. Coroando o nivel superior por riba da entrada principal atópase o escudo en pedra da cidade.^[25] No interior o edificio está artellado ao redor dun atrio central de operacións sobre un vestíbulo público, salientando o uso de materiais como o vidro, a madeira e a escaiola, así como a bóveda acristalada en cores.^[26]

Na rúa hai varias casas de pedra de finais do século XIX como a do número 33, con planta baixa comercial e un ou dous andares para vivenda, o primeiro con balcóns e o segundo con galerías, esquema que se repetía no século XIX nas rúas do primeiro ensanche da cidade.^[27]

No número 30 da rúa da Oliva na esquina coa rúa Marqués de Riestra atópase un edificio racionalista do arquitecto Emilio Salgado Urtiaga.^[28]

•  
  Rúa da Oliva en 2023
•  
  Tramo peonil da rúa Oliva
•  
  Oliveira da rúa da Oliva
•  
  Restos do pazo ameado dos Gago de Mendoza no fondo à esquerda na esquina coa rúa Oliva
•  
  Edificio de Correos na rúa coa oliveira diante

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Rúa da Oliva

• Durán Villa, Francisco (2000). Provincia de Pontevedra (en castelán). Madrid: Mediterráneo. p. 90. ISBN 8471563371. 
• Fontoira Surís, Rafael (2009). Pontevedra monumental. Pontevedra: Deputación de Pontevedra. p. 342;431;445-446. ISBN 9788484573272. 
• Fortes Bouzán, Xosé (2011). Pontevedra. Burgo, villa, capital (en castelán). Brión: Guiverny. p. 386. ISBN 978-84-939449-1-9. 

• Ensanche-Centro cidade
• Praza da Peregrina
• Casa de Correos e Telégrafos de Pontevedra
• Praza de San Xosé
• Rúa García Camba

• A rúa da Oliva na web Calles de Pontevedra