Iriseoireacht

Is ionann iriseoireacht agus ceird ina ndéantar tuairisciú, scríbhneoireacht, eagarthóireacht nó grianghrafadóireacht ar nuacht, ar mhaithe le craobhscaoileadh. Is gnách go ndéantar í mar ghnó tráchtála.^[1] Tugtar iriseoir ar dhuine a bhíonn ag plé leis an gceird seo.^[2]

Ar an 2 Samhain gach bliain, ceiliúrtar an Lá Idirnáisiúnta um Dheireadh leis an tSaoirse ó Phionós i gcás Coireanna in aghaidh Iriseoirí.

Obair

Níl an iriseoireacht furasta mar obair. Mar shampla, b’fhearr lena lán léitheoirí go minic altanna a léiríonn cinnteacht agus atá ag teacht lena réamhchlaonta fhéin faoi ábhar, seachas alt a léiríonn go bhfuil castacht agus éiginnteacht ag baint leis an scéal. Ach is annamh a ndéantar scagadh tomhaiste ar an bhfianaise a thacaíonn le téis áirithe agus ar an bhfianaise a bhréagnaíonn é. Tosaíonn iriseoirí uaireanta le freagra na ceiste agus ansin téann siad ag lorg na fianaise chun é a chruthú (nó níos measa, ag lorg fianaise chun téis nó réamhchlaonadh áirithe a chruthú).^[3]

Iriseoirí a maraíodh

Is obair chontúirteach í amanna.^[4] Mar shampla sna 1990idí, bhí Veronica Guerin ag obair mar iriseoir imscrúdaitheach dúnmharaíodh Veronica Guerin i mBÁC ach rinne mangairí drugaí slad uirthi sa bhliain 1996.

Gaeilge

'Iriseoireacht na Gaeilge : Cad é an Scéal?', clár de chuid Raidió na Life, 2011.^[5]

Léitheoireacht

Breandán Delap : Scéal Scéil, Rúndiamhra na Meán (Cois Life)
Breandán Delap : Ar an Taifead: Fís, Fuaim, Focal (Cois Life)^[2]
Antain Mac Lochlainn : In Ord is in Eagar (Cois Life)
Antain Mac Lochlainn : Cruinneas (Cois Life)
Philip Cummings (Eag.): Ár Nuachtán laethúil: Fiche Bliain De Lá (Coiscéim)
"An tIriseoir Fánach: Comhairle d'ógánaigh", Sarah de Búrca, 12 Meán Fómhair 2016^[6]

Tagairtí

↑ Cúla4 (Iúil 2020). "iriseoireacht le Méabh Ní Thuathaláin ó @tuairiscnuacht". Twitter. Dáta rochtana: 2022-05-17.
↑ ^2.0 ^2.1 Breandán Delap (2012). "Ar an taifead (Cois Life)". Dáta rochtana: 2022-04-22.
↑ Fachtna Ó Drisceoil (14 Aibreán 2023). "An cogadh san Úcráin agus ceist chigilteach na bhfoinsí eolais" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-04-14.
↑ "Reporters without Borders | RSF" (en). rsf.org. Dáta rochtana: 2023-04-14.
↑ Raidió na Life (2011). "Iriseoireacht na Gaeilge : Cad é an Scéal?". Dáta rochtana: 2024.
↑ "An tIriseoir Fánach: Comhairle d'ógánaigh < Meon Eile". www.meoneile.ie. Dáta rochtana: 2022-05-12.

[1] Cúla4 (Iúil 2020). "iriseoireacht le Méabh Ní Thuathaláin ó @tuairiscnuacht". Twitter. Dáta rochtana: 2022-05-17.

[:0-2] 2.0 ^2.1 Breandán Delap (2012). "Ar an taifead (Cois Life)". Dáta rochtana: 2022-04-22.

[3] Fachtna Ó Drisceoil (14 Aibreán 2023). "An cogadh san Úcráin agus ceist chigilteach na bhfoinsí eolais" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2023-04-14.

[4] "Reporters without Borders | RSF" (en). rsf.org. Dáta rochtana: 2023-04-14.

[5] Raidió na Life (2011). "Iriseoireacht na Gaeilge : Cad é an Scéal?". Dáta rochtana: 2024.

[6] "An tIriseoir Fánach: Comhairle d'ógánaigh < Meon Eile". www.meoneile.ie. Dáta rochtana: 2022-05-12.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]