هوا: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
لید/فرهنگستان |
ابرابزار/گسترش مقاله |
||
| (۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{اشتباه نشود|آب و هوا|اقلیم}} |
|||
{{آب‌وهوا}} |
|||
{{هوا}} |
|||
{{دانش‌های جوی}} |
|||
'''هوا'''<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=کاویانی|نام=محمدرضا|نام خانوادگی۲=علیجانی|نام۲=بهلول|کتاب=مبانی آب و هواشناسی| ناشر=سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) |سال=۱۳۸۴ |مکان=تهران |شابک=964-459-389-8}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=محمدی |نام=حسین |کتاب=مفاهیم و اصطلاحات آب و هواشناسی| ناشر=انتشارات دانشگاه تهران |سال=۱۳۸۶ |مکان=تهران |شابک=964-03-5046-X}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=مُر |نام=فرید|نام خانوادگی۲=مدبری |نام۲=سروش |کتاب=فرهنگ جامع علوم زمین | ناشر=[[فرهنگ معاصر]] |سال=۱۳۹۱ |مکان= |شابک=۹۷۸-۶۰۰-۱۰۵-۰۴۰-۴}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=شایان |نام=سیاوش |کتاب=فرهنگ اصطلاحات جغرافیای طبیعی| ناشر=انتشارات مدرسه |سال=۱۳۸۴ |مکان=تهران |شابک=964-353-792-7}}</ref> یا '''وضع هوا'''<ref>{{یادکرد فرهنگستان | مصوب=وضع هوا، هوا | بیگانه=weather | بیگانه در فارسی= | حوزه=علوم جَوّ | دفتر=سوم | بخش=فارسی | سرواژه=وضع هوا}}</ref> {{انگلیسی|Weather}} به وضعیت [[اتمسفر]] گفته میشود که به عنوان مثال درجه گرم یا سرد، مرطوب یا خشک، آرام یا طوفانی، صاف یا [[پوشش ابر|ابری]] بودن آن را توصیف می‌کند.<ref>"[http://www.merriam-webster.com/dictionary/weather Weather.]" ''Merriam-Webster Dictionary''. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170709032002/https://www.merriam-webster.com/dictionary/weather |date=9 July 2017}} Retrieved on 27 June 2008.</ref> بر روی [[زمین]]، بیشتر پدیده‌های وضع هوا در [[تروپوسفر]] رخ می‌دهد که پایین‌ترین لایه [[اتمسفر زمین]] است<ref>{{cite web |website=Glossary of Meteorology |url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&query=hydrosphere&submit=Search |title=Hydrosphere |archive-url=https://web.archive.org/web/20120315161323/http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?p=1&query=hydrosphere&submit=Search |archive-date=15 March 2012 |access-date=27 June 2008}}</ref><ref name=":0">{{Cite web |title=Troposphere|url=http://amsglossary.allenpress.com/glossary/browse?s=t&p=51|archive-url=https://web.archive.org/web/20120928061111/http://amsglossary.allenpress.com/glossary/browse?s=t&p=51|url-status=dead|archive-date=2012-09-28|access-date=2020-10-11|website=Glossary of Meteorology}}</ref> و در زیر لایه [[استراتوسفر]] قرار دارد. هوا به دمای روزانه، [[بارندگی]] و دیگر شرایط جوّی اشاره دارد، درحالی‌که [[اقلیم]] یا آب و هوا اصطلاحی برای بیان میانگین شرایط جوی در دوره‌های زمانی طولانی‌تر است.<ref>{{cite encyclopedia | title = Climate | encyclopedia = Glossary of Meteorology | publisher = [[American Meteorological Society]] | url = http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?id=climate1 | access-date = 14 May 2008 | archive-date = 7 July 2011 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110707113544/http://amsglossary.allenpress.com/glossary/search?id=climate1 | url-status = dead}}</ref> |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
'''هوا'''<ref>{{یادکرد فرهنگستان | مصوب=وضع هوا، هوا | بیگانه=weather | بیگانه در فارسی= | حوزه=علوم جَوّ | دفتر=سوم | بخش=فارسی | سرواژه=وضع هوا}}</ref> یا '''وای'''<ref>پیش از تاختنِ تازیان, این را میگفتند</ref><ref>{{یادکرد وب|نام خانوادگی=Saleminejad|نام=Hossein|کد زبان=en|وبگاه=www.vajehyab.com|نشانی=https://www.vajehyab.com/dehkhoda/وای-4|عنوان=معنی وای {{!}} لغت‌نامه دهخدا|بازبینی=2018-07-19}}</ref> یا '''نوده'''{{مدرک}} {{به عربی|هواء}} به مجموعه گازهای محیط پیرامون ما گفته میشود. |
|||
| ⚫ | هوا عبارت از آثار و شرایط و عوارض طبیعی در یک [[جو (هواشناسی)|جو]] (هوا کره یا [[اتمسفر]]) معین و در یک دوره زمانی ثابت است. این [[اصطلاح عامیانه|اصطلاح]] معمولاً در مورد فعالیت شرایط و اوضاع عوارض طبیعی در یک دوره کوتاه مدت (چند [[ساعت]] یا چند [[روز]]) به کار می‌رود. برای بیان شرایط بلندمدت، اصطلاحاتی مانند [[آب و هوا]] یا [[اقلیم]] به کار می‌رود. |
||
| ⚫ | |||
== عوامل == |
|||
| ⚫ | هوا عبارت از آثار و شرایط و عوارض طبیعی در یک [[جو (هواشناسی)|جو]] (هوا کره یا [[اتمسفر]]) معین و در یک دوره زمانی ثابت است. این [[اصطلاح عامیانه|اصطلاح]] معمولاً در مورد فعالیت شرایط و اوضاع عوارض طبیعی در یک دوره کوتاه مدت (چند [[ساعت]] یا چند [[روز]]) به کار می‌رود. برای بیان شرایط بلندمدت، اصطلاحاتی مانند [[آب |
||
[[File:Stormclouds.jpg|thumb|250px|[[ابر کومولونیمبوس]] احاطه‌شده توسط [[ابر پوشن‌کومه‌ای]].]] |
|||
پدیده‌های معمول وضع هوای زمین شامل باد، [[ابر]]، باران، برف، [[مه (ابر)|مه]] و [[طوفان شن|طوفان گرد و غبار]] است. حوادث کمتر رایج وضع هوا شامل [[بلایای طبیعی]] مانند [[پیچند]]، [[توفند]]، [[تیفون]] و [[توفان زمستانی]] است. تقریباً تمام پدیده‌های هوایی آشنا در تروپوسفر (قسمت پایین جوّ) رخ می‌دهند.<ref name=":0"/> پدیده‌های وضع هوا در استراتوسفر نیز رخ می‌دهد و می‌تواند بر هوای لایه پایین‌تر در تروپوسفر تأثیر بگذارد، اما سازوکارهای دقیق آن به خوبی مشخص نیست.<ref>{{cite web|url=http://www.gsfc.nasa.gov/topstory/20011018windsurface.html |title=Weather Forecasters May Look Sky-high For Answers |last=O'Carroll |first=Cynthia M. |publisher=[[مرکز پروازهای فضایی گادرد]] (NASA) |date=18 October 2001 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090712090309/http://www.gsfc.nasa.gov/topstory/20011018windsurface.html |archive-date=12 July 2009}}</ref> |
|||
== شکل‌دادن به سیاره زمین == |
|||
{{اصلی|هوازدگی}} |
|||
هوا یکی از فرایندهای اساسی شکل‌دهنده زمین است. فرایند [[هوازدگی]] سنگ‌ها و خاک‌ها را به قطعات کوچک‌تر و سپس به مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها تجزیه می‌کند.<ref>[[ناسا]]. [http://www.nasa.gov/mission_pages/odyssey/odyssey-20080320.html NASA Mission Finds New Clues to Guide Search for Life on Mars.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080611112222/http://www.nasa.gov/mission_pages/odyssey/odyssey-20080320.html |date=11 June 2008}} Retrieved on 28 June 2008.</ref> در هنگام بارش باران، قطرات آب [[کربن دی‌اکسید]] هوای اطراف را جذب و حل می‌کند. این کار باعث میشود تا آب باران کمی اسیدی شود که به خواص فرسایشی آب کمک می‌کند. سپس رسوبات آزاد شده و مواد شیمیایی می‌توانند در برخی واکنش‌های [[ماده شیمیایی|شیمیایی]] که می‌تواند سطح را بیشتر تحت تأثیر قرار دهد (مانند [[باران اسیدی]]) شرکت کنند و یون‌های سدیم و کلرید ([[نمک دریایی|نمک]]) در دریاها/اقیانوس‌ها نهشته می‌شوند. رسوبات ممکن است به مرور زمان و توسط نیروهای زمین‌شناسی به سنگ‌ها و خاک‌های دیگر تبدیل شوند. به این ترتیب، هوا نقش عمده ای در [[فرسایش]] سطح دارد.<ref>West Gulf River Forecast Center. [http://www.srh.noaa.gov/wgrfc/resources/glossary/e.html Glossary of Hydrologic Terms: E] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090116022913/http://www.srh.noaa.gov/wgrfc/resources/glossary/e.html |date=16 January 2009}} Retrieved on 28 June 2008.</ref> |
|||
== پیش‌بینی == |
|||
{{اصلی|پیش‌بینی وضع هوا}} |
|||
| ⚫ | |||
پیش‌بینی وضع هوا کاربرد علم و فناوری برای پیش‌بینی وضعیت جوّی زمین برای زمان آینده و مکان معین است. انسان‌ها برای هزاران سال و به‌طور رسمی حداقل از قرن نوزدهم تلاش کرده‌اند تا وضع هوا را به‌طور غیررسمی پیش‌بینی کنند.<ref>Eric D. Craft. [http://eh.net/encyclopedia/article/craft.weather.forcasting.history ''An Economic History of Weather Forecasting''.] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070503193324/http://eh.net/encyclopedia/article/craft.weather.forcasting.history |date=3 May 2007}} Retrieved on 15 April 2007.</ref> پیش‌بینی وضع هوا با جمع‌آوری [[پژوهش کمی|داده‌های کمّی]]در مورد وضعیت فعلی جوّ و با استفاده از درک علمی فرایندهای جوّی ([[هواشناسی]]) برای پیش‌بینی چگونگی تکامل جوّ انجام میشود.<ref>[[NASA]]. [http://earthobservatory.nasa.gov/Library/WxForecasting/wx2.html Weather Forecasting Through the Ages.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050910210732/http://earthobservatory.nasa.gov/Library/WxForecasting/wx2.html |date=10 September 2005}} Retrieved on 25 May 2008.</ref> |
|||
پیش‌بینی وضع هوا زمانی یک تلاش تماماً انسانی بود که عمدتاً بر اساس تغییرات [[فشار اتمسفری]]، شرایط وضع هوای فعلی و وضعیت آسمان بود. امروزه از [[پیش‌بینی عددی وضع هوا|مدل‌های پیش‌بینی]] برای تعیین شرایط آینده وضع هوا استفاده میشود. از سوی دیگر، هنوز برای انتخاب بهترین مدل پیش‌بینی ممکن برای پیش‌بینی وضع هوا، که شامل رشته‌های بسیاری است، به ورودی انسانی مانند مهارت‌های تشخیص الگو، ارتباطات از راه دور، دانش عملکرد مدل و دانش سوگیری‌های مدل نیاز است. |
|||
== نگارخانه == |
== نگارخانه == |
||
| خط ۱۹: | خط ۳۲: | ||
== جستارهای وابسته == |
== جستارهای وابسته == |
||
{{جعبه درگاه|علوم جوی|علوم زمین}} |
{{جعبه درگاه|علوم جوی|علوم زمین}} |
||
* [[پیش‌بینی وضع هوا]] |
* [[پیش‌بینی وضع هوا]] |
||
* [[اقلیم]] |
* [[اقلیم]] |
||
* [[ایستگاه هواشناسی]] |
|||
* [[باد]] |
|||
* [[زیست‌کره]] |
|||
* [[هوای فشرده]] |
|||
* [[پیمان کیوتو]] |
|||
== منابع == |
== منابع == |
||
{{پانویس}} |
{{پانویس|۲}} |
||
== پیوند به بیرون == |
== پیوند به بیرون == |
||
| خط ۳۴: | خط ۴۳: | ||
* [https://earth.nullschool.net/ Interactive global map of current atmospheric and ocean surface conditions.] |
* [https://earth.nullschool.net/ Interactive global map of current atmospheric and ocean surface conditions.] |
||
| ⚫ | |||
{{زمین}} |
|||
{{اتمسفرها}} |
|||
{{طبیعت}} |
{{طبیعت}} |
||
| ⚫ | |||
{{منابع طبیعی}} |
|||
{{داده‌های کتابخانه‌ای}} |
{{داده‌های کتابخانه‌ای}} |
||
[[رده: |
[[رده:هوا| ]] |
||
[[رده:ترمودینامیک جوی]] |
|||
[[رده:گازهای تنفسی]] |
|||
[[رده:محیط زیست‌ها]] |
|||
[[رده:مقاله‌های دارای ویدئو]] |
|||
[[رده:اقلیم]] |
|||
[[رده:هوا]] |
|||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۲۲:۰۴
| بخشی از نوشتارها درباره |
| هوا |
|---|
 |
 درگاه هوا |
هوا[۱][۲][۳][۴] یا وضع هوا[۵] (به انگلیسی: Weather) به وضعیت اتمسفر گفته میشود که به عنوان مثال درجه گرم یا سرد، مرطوب یا خشک، آرام یا طوفانی، صاف یا ابری بودن آن را توصیف می‌کند.[۶] بر روی زمین، بیشتر پدیده‌های وضع هوا در تروپوسفر رخ می‌دهد که پایین‌ترین لایه اتمسفر زمین است[۷][۸] و در زیر لایه استراتوسفر قرار دارد. هوا به دمای روزانه، بارندگی و دیگر شرایط جوّی اشاره دارد، درحالی‌که اقلیم یا آب و هوا اصطلاحی برای بیان میانگین شرایط جوی در دوره‌های زمانی طولانی‌تر است.[۹]
هوایی که ما تنفس میکنیم مخلوطی از گازهایی از جمله نیتروژن (۷۸٪)، اکسیژن (۲۱٪)، آرگون (۰٫۹٪) و کربن دی‌اکسید (۰٫۰۳٪) است. به حرکت هوا نسیم یا باد گفته میشود. وجود هوا برای زیست جانداران هوازی (از حیوانات تا گیاهان و میکروبها) ضروری است.
هوا عبارت از آثار و شرایط و عوارض طبیعی در یک جو (هوا کره یا اتمسفر) معین و در یک دوره زمانی ثابت است. این اصطلاح معمولاً در مورد فعالیت شرایط و اوضاع عوارض طبیعی در یک دوره کوتاه مدت (چند ساعت یا چند روز) به کار می‌رود. برای بیان شرایط بلندمدت، اصطلاحاتی مانند آب و هوا یا اقلیم به کار می‌رود.
عوامل
[ویرایش]
پدیده‌های معمول وضع هوای زمین شامل باد، ابر، باران، برف، مه و طوفان گرد و غبار است. حوادث کمتر رایج وضع هوا شامل بلایای طبیعی مانند پیچند، توفند، تیفون و توفان زمستانی است. تقریباً تمام پدیده‌های هوایی آشنا در تروپوسفر (قسمت پایین جوّ) رخ می‌دهند.[۸] پدیده‌های وضع هوا در استراتوسفر نیز رخ می‌دهد و می‌تواند بر هوای لایه پایین‌تر در تروپوسفر تأثیر بگذارد، اما سازوکارهای دقیق آن به خوبی مشخص نیست.[۱۰]
شکل‌دادن به سیاره زمین
[ویرایش]هوا یکی از فرایندهای اساسی شکل‌دهنده زمین است. فرایند هوازدگی سنگ‌ها و خاک‌ها را به قطعات کوچک‌تر و سپس به مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها تجزیه می‌کند.[۱۱] در هنگام بارش باران، قطرات آب کربن دی‌اکسید هوای اطراف را جذب و حل می‌کند. این کار باعث میشود تا آب باران کمی اسیدی شود که به خواص فرسایشی آب کمک می‌کند. سپس رسوبات آزاد شده و مواد شیمیایی می‌توانند در برخی واکنش‌های شیمیایی که می‌تواند سطح را بیشتر تحت تأثیر قرار دهد (مانند باران اسیدی) شرکت کنند و یون‌های سدیم و کلرید (نمک) در دریاها/اقیانوس‌ها نهشته می‌شوند. رسوبات ممکن است به مرور زمان و توسط نیروهای زمین‌شناسی به سنگ‌ها و خاک‌های دیگر تبدیل شوند. به این ترتیب، هوا نقش عمده ای در فرسایش سطح دارد.[۱۲]
پیش‌بینی
[ویرایش]
پیش‌بینی وضع هوا کاربرد علم و فناوری برای پیش‌بینی وضعیت جوّی زمین برای زمان آینده و مکان معین است. انسان‌ها برای هزاران سال و به‌طور رسمی حداقل از قرن نوزدهم تلاش کرده‌اند تا وضع هوا را به‌طور غیررسمی پیش‌بینی کنند.[۱۳] پیش‌بینی وضع هوا با جمع‌آوری داده‌های کمّیدر مورد وضعیت فعلی جوّ و با استفاده از درک علمی فرایندهای جوّی (هواشناسی) برای پیش‌بینی چگونگی تکامل جوّ انجام میشود.[۱۴]
پیش‌بینی وضع هوا زمانی یک تلاش تماماً انسانی بود که عمدتاً بر اساس تغییرات فشار اتمسفری، شرایط وضع هوای فعلی و وضعیت آسمان بود. امروزه از مدل‌های پیش‌بینی برای تعیین شرایط آینده وضع هوا استفاده میشود. از سوی دیگر، هنوز برای انتخاب بهترین مدل پیش‌بینی ممکن برای پیش‌بینی وضع هوا، که شامل رشته‌های بسیاری است، به ورودی انسانی مانند مهارت‌های تشخیص الگو، ارتباطات از راه دور، دانش عملکرد مدل و دانش سوگیری‌های مدل نیاز است.
نگارخانه
[ویرایش]-
پراکندگی رایلی عامل آبی بودن رنگ آسمان از سطح زمین است. (عکس توسط ایستگاه فضایی بین‌المللی)
-
رنگ‌ها تقریباً لایه‌های جو زمین را نشان می‌دهند. (عکس به هنگام غروب آفتاب در اقیانوس هند گرفته‌شده توسط ایستگاه فضایی بین‌المللی)
-
بخش نارنجی رنگ نگاره، تروپوسفر است. تروپوسفر در تروپوپاز (مرز میان نارنجی و آبی) به پایان می‌رسد.
-
جستارهای وابسته
[ویرایش]
منابع
[ویرایش]- ↑ کاویانی، محمدرضا؛ علیجانی، بهلول (۱۳۸۴). مبانی آب و هواشناسی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). شابک ۹۶۴-۴۵۹-۳۸۹-۸.
- ↑ محمدی، حسین (۱۳۸۶). مفاهیم و اصطلاحات آب و هواشناسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. شابک ۹۶۴-۰۳-۵۰۴۶-X.
- ↑ مُر، فرید؛ مدبری، سروش (۱۳۹۱). فرهنگ جامع علوم زمین. فرهنگ معاصر. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۱۰۵-۰۴۰-۴.
- ↑ شایان، سیاوش (۱۳۸۴). فرهنگ اصطلاحات جغرافیای طبیعی. تهران: انتشارات مدرسه. شابک ۹۶۴-۳۵۳-۷۹۲-۷.
- ↑ «وضع هوا، هوا» [علوم جَوّ] هم‌ارزِ «weather»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر سوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۵۰-۸ (ذیل سرواژهٔ وضع هوا)
- ↑ "Weather." Merriam-Webster Dictionary. بایگانی‌شده در ۹ ژوئیه ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine Retrieved on 27 June 2008.
- ↑ "Hydrosphere". Glossary of Meteorology. Archived from the original on 15 March 2012. Retrieved 27 June 2008.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ "Troposphere". Glossary of Meteorology. Archived from the original on 2012-09-28. Retrieved 2020-10-11.
- ↑ "Climate". Glossary of Meteorology. American Meteorological Society. Archived from the original on 7 July 2011. Retrieved 14 May 2008.
- ↑ O'Carroll, Cynthia M. (18 October 2001). "Weather Forecasters May Look Sky-high For Answers". مرکز پروازهای فضایی گادرد (NASA). Archived from the original on 12 July 2009.
- ↑ ناسا. NASA Mission Finds New Clues to Guide Search for Life on Mars. بایگانی‌شده در ۱۱ ژوئن ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine Retrieved on 28 June 2008.
- ↑ West Gulf River Forecast Center. Glossary of Hydrologic Terms: E بایگانی‌شده در ۱۶ ژانویه ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine Retrieved on 28 June 2008.
- ↑ Eric D. Craft. An Economic History of Weather Forecasting. بایگانی‌شده در ۳ مه ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine Retrieved on 15 April 2007.
- ↑ NASA. Weather Forecasting Through the Ages. بایگانی‌شده در ۱۰ سپتامبر ۲۰۰۵ توسط Wayback Machine Retrieved on 25 May 2008.
پیوند به بیرون
[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ هوا موجود است.
| کتابخانه‌های ملی | |
|---|---|
| سایر | |
