آپارتاید

آپارتاید (به انگلیسی: Apartheid) یا جدانژادی^[۱] که واژه‌ای به زبان هلندی است یکی از اشکال تبعیض نژادی را بیان می‌کند و در اصل عبارت است از سیاست تبعیضی که نژادپرستان کشور جمهوری آفریقای جنوبی علیه اکثریت سیاهپوست بومی و بومیان آن کشور اعمال می‌کردند.جداسازی نژادی از ۱۹۴۸ تا ۱۹۹۴ ادامه داشت.سفید پوستان،که فقط ۱۴ درصد جمعیت را تشکیل می دادند،از دادن حق رأی به سیاهان یا آسیایی ها خودداری کردند.این مردم از حقوق پایه ی خود محروم می شدند و اجازه ی آمیختن با سفیدها را نداشتند.

از نظر لغوی به معنای مجزا و جدا نگهداشتن است. آپارتاید یعنی جدا نگه داشتن افراد متعلق به نژادهای غیرسفید، مجبور کردن آن‌ها به اقامت در محلات و استان‌های خاص، محروم کردن آن‌ها از کلیه حقوق سیاسی و امکان تحصیل و پیشرفت. در دوران آپارتاید در مناطقی که سیاهپوستان مجبور به اقامت در آن می‌شدند و حق خروج از آن را نداشتند حداقل امکانات زندگی نیز موجود نبود. کنگرهٔ ملی آفریقا با درخواست ایجاد جامعهٔ آزاد چندقومی، جنگی علیه نظام آپارتاید به راه انداخت. طرفداران لغو آپارتاید، تظاهرات آرامی در شپرویل و تسوتو به راه انداختند، که با مقاومت مخالفان روبه‌رو شد. راهپیمایان سیاه‌پوست شلاق خوردند، و حتی در ۲۱ مارس ۱۹۶۰، حدود ۶۹ آفریقایی کشته شدند.^[۲] دوتن از مخالفان اصلی آپارتاید، استیو بایکو و نلسون ماندلا بودند. استیو بایکو به حکومت سیاهان اعتقاد داشت، در حالی که ماندلا به حقوقی مساوی برای تمامی اهالی آفریقای جنوبی معتقد بود. در سال ۱۹۶۲، ماندلا دستگیر شد و پس از محاکمه به حبس ابد محکوم گردید. در سال ۱۹۹۰، ماندلا در سن ۷۲ سالگی آزاد شد و مبارزه برای حقوق انسانی اهالی آفریقای جنوبی را از سر گرفت. سرانجام اف. دبلیو. کلرک رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی با او وارد مذاکره شد. یک سال بعد، کنگره ملّی آفریقای جنوبی پیروز شد و ماندلا به ریاست جمهوری رسید و رژیم آپارتاید در مورد سیاهپوستان، لغو گردید.

برخی از چهره‌های مهم مرتبط با آپارتاید عبارتند از:

• استیو بایکو
• دزموند توتو
• هلن سوزمن
• والتر سیسولو
• اف. دبلیو. کلرک
• نلسون ماندلا
• پی دبلیو بوتا

• تحریم ورزشی آفریقای جنوبی در دوران آپارتاید
• مقاومت داخلی علیه آپارتاید
• اسرائیل و آپارتاید
• اتحادیه راگبی و آپارتاید
• مذاکرات برای پایان دادن به آپارتاید در آفریقای جنوبی

• ویکی‌پدیای انگلیسی

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ آپارتاید موجود است.