Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]

Taula periodikoa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
3. lerroa:
[[Fitxategi:Simple Periodic Table Chart-en.svg|frameless|upright=2|eskuinera|350px]]
 
'''Taula periodikoa''' [[Elementu kimikoen zerrenda ikurraren arabera|elementu kimikoen]] antolaketaantkolaketa mota bat da. Taularen forman nabarmen agertzen da antolamendua: bertan, elementu kimikoak beren [[atomo zenbaki]]aren,<ref>{{Erreferentzia | hizkuntza=es | izena=Klein | abizena=Cornelis | izenburua=Manual de mineralogía: basado en la obra de J. Dana | argitaletxea=Reverté|data=[1996]|url=https://www.worldcat.org/oclc/625153590|edizioa=4{487} ed|isbn=9788429146066|pmc=625153590}}</ref> konfigurazio elektronikoaren eta propietate kimikoen arabera daude ordenaturik zazpi errenkada eta hemezortzi zutabetan. Taula antolatzeko modu horrek antzekotasun periodikoak adierazten ditu; adibidez, antzeko portaera duten elementu kimikoak zutabe berean daude kokaturik. [[Theodor Benfey]]ren hitzetan, taula periodikoa «kimikaren bihotza da» eta haren garrantzia «konparagarria da eboluzioaren teoriarekin edo lege fisiko klasikoarekin».<ref>{{en}} Benfey, Theodor (2009). [http://www.scs.illinois.edu/~mainzv/HIST/bulletin_open_access/v34-2/v34-2%20p141-145.pdf «The biography of a periodic spiral: from Chemistry Magazine, via Industry, to a Foucalt Pendulum»]. ''Bull. Hist. Chem.'' '''34''' (2): 141-145. Noiz kontsultatua: 2016-02-08.</ref>
 
Taulan ageri diren errenkadak ''periodo'' hitzaz ezagutzen dira, eta zutabeak, ''talde'' hitzaz. Zenbait taldek izen bereziak dituzte;<ref name = "Atkins 2006">{{Erreferentzia | hizkuntza=es | izena= Peter William | abizena=Atkins | izenburua=Principios de química: los caminos del descubrimiento | argitaletxea=Editorial Médica Panamericana | data=2006 | url=https://www.worldcat.org/oclc/78773725 | edizioa=3 | isbn=9789500600804 | pmc=78773725}}</ref> adibidez: 17. taldeko elementuei ''[[halogeno]]'' deritze, eta 18. taldekoei ''[[gas noble]]''.<ref name = "Atkins 2006" /> Bestetik, lau bloke ezberdinetan banatzen da taula, eta propietate kimikoen<ref>{{Erreferentzia | hizkuntza=es | izena= María Dolores |abizena= de Llata Loyola | izenburua=Química inorgánica | argitaletxea=Progreso | data=2001 | url=https://www.worldcat.org/oclc/651588304 | isbn=9789706413512 | pmc=651588304}}</ref> arabera antolatzen dira taldeak. Elementu guztiak ordena jakin batean kokatzen dira; horregatik, erraz ondoriozta daitezke elementuen propietateen arteko harremanak, eta taula periodikoa tresna baliogarria da elementuen portaera kimikoa aztertzeko. Kimikaren arloan erabiltzeaz gain, beste hainbat zientzietan ere erabiltzen da.