Peptidoglikano

 

Karbohidratoek kateak eratzen dituzte eta beraien artean β-(1,4) lotura glikosidikoen bidez daude lotuta. Txandakatutako bi azukre desberdintzen dira: N-azetilmuramikoa (NAM) eta N-azetilglukosamina (NAG).

Kateek aminoazidoak dituzte zintzilik eta aminoazido hauek beraien artean lotuta daude. NAMri lotuta tetrapeptido bat (4 aminoazidotako peptido bat) agertzen da. Honen sekuentzia L-alanina, D-glutamikoa, L-diaminoazidoa eta D-alanina izaten da.

Gram positiboen kasuan hirugarren aminoazidoa lisina da beti eta aminoazido kateak elkartuz sekuentzia aldakorreko pentapeptido bat egoten da. Gram negatiboetan aldiz, hirugarrren aminoazidoa diaminopimelikoa da eta aminoazido kateak zuzenean lotzen dira, bitartekarien beharrik gabe.

• Zelulari forma eman eta trinkoa denez, mantendu egiten du. Zelularen mugimendua ere baimentzen du.
• Presio osmotikoari aurre egiten dio. Zelula barruan kanpoan baino solutu kontzentrazio handiagoa behar baita, horrela ez bada zelula hil egiten da. Honela, peptidoglikanoak zelulara sartzeko joera duen ura geldiarazten du.
• Peptidoglikanoa proteinentzat aingura modukoa da. Gram negatiboek lipoproteinak dituzte eta hauek arazoak sortzen dizkigute endotoxinak direlako.

Lisozima gure organismoan dagoen entzima bat da, esaterako malkoetan. Honek β-(1,4) lotura glikosidikoa hidrolizatzen du, hau da, NAM eta NAG artekoa, peptidoglikanoa puskatuz.

Medio isotonikoan dagoen bakterio batean, hots, barneko eta kanpoko presio osmotikoak berdinak direnean, lisi osmotikoa eragiten du lisozimak. Peptidoglikanoa deformatu egiten da eta bakterio zelula itxuraz aldatuko da. Lisozimak eragiten jarraitzen badu, peptidoglikanoa desagertu egingo da bakterio zelula babesik gabe utziz.

Baina normalean ez da horrelakorik gertatzen, bakterioak ez baitira ingurune isotonikoan aurkitzen eta gainera, beren defentsak dituzte.

Bakterioaren hazkuntza emateko, zelula hormaren hazkuntza eman behar da, horretarako peptidoglikano berria eratu behar da. Prozesu hau transpeptidazioa bezala ezagutzen da.

Transpeptidazioan zelula barnean eratutako peptidoglikanoa kanporatu egiten da zelula horman integratzeko. Bertan transpeptidasa entzimak parte hartzen du peptidoglikanoa hormara garraiatzen. Penizilina eta zefalosporinen (antibiotiko betalaktamikoak) ekintza mekanismoa, transpeptidasa hau inhibitzean oinarritzen da.

Horma osorik badago, ez da osagai berriak gehitzeko lekurik egongo eta beraz, bakterioa ezingo da hazi. Horregatik, hormari zuloak egingo dizkion autolisina bat askatzen du bakterioak. Momentu honetan penizilina edo zefalosporina gehituz gero, horma ez da osatuko eta bakterio zelulara ura sartuko da, zelula handitu eta lehertuz. Lisi osmotikoa gertatuko da.

• Zelula horma
• Betalaktamikoak
• Penizilina
• Zefalosporina