Umorea

Umorea beste pertsona batzuengan irribarrea edo barrea eragiteko jendearen gaitasuna edo kualitatea da, hitz, keinu, objektu edo bestelako egoeren bidez. Alaitasuna sortzen duen giza komunikazio mota bat da.

Umore eragileak umorista izena hartzen du.

Txisteak, imitazioa, gauzak puztea edo handitzea eta bestelako txantxak barre eragiteko teknika batzuk dira. Halaber, abestien eta musikaren bidez lor daiteke.

Komedia antzerki, literatura eta zinemarekin lotutako umore generoa da, eta arlo honetan ibilitako aktoreek komiko abizena hartzen dute.

Topikoa da euskaldunak serioak direla. Uxoa Anduagaren ustez XIX. mendean sortu zen ideia hori. Horren aurrean Kike Amonarrizek gezurra dela adierazi zuen:

"Erdaldunek ez dute euskarazko umorearen berririk, eta duela bi mende euskaldun askok ez zekien erdaraz. Beraz, Amerikako indioekin gertatu zen bezala, mutuak eta, gure kasuan, serioak ginen".

Bestetik, Espainiako eraikuntza ideologikoaren barruan andaluziarrak umoretsuenak izatearen topikoa,

"Hor eraikuntza ideologiko garbia dago."^[1]

Umore mota asko daude. Hemen adibide batzuk:

• Umore absurdoa
• Umore zuria
• Umore grafikoa
• Umore beltza
• Umore hackerra

• Charles Chaplin
• Buster Keaton
• Laurel eta Hardy
• Marx anaiak
• Louis de Funès
• Cantinflas
• Monty Python" taldea
• Mister Bean (Britania Handia)
• Les Luthiers (Argentina)
• Faemino y Cansado (Espainia)

Bakoitza bere esparruan, hauek aipa ditzakegu umoregile garaikideen artean:

• Ramon Agirre
• Anjel Alkain
• Karra Elejalde
• Oscar Terol
• Andoni Agirregomezkorta
• Kike Amonarriz
• Virginia Imaz
• Antton Olariaga
• Zaldieroa

Umore aldizkarien artean, "El Jueves" eta "TMEO" ditugu gaztelaniazkoen artean. Euskaraz, "Ostiela!" aipatzekoa da.

• Pailazo
• Komiki

• Umoreari buruzko erreportajea ARGIA aldizkarian
• Umorearen iturriaren bila... alferrik bideoa