Kriptologio

La termino ĉifriko (de la Greko kryptós, "latenta", kaj gráphein, "skribi") ofte uziĝas por nomi la kampon entute, same kiel kryptologio ("la studo de sekretoj"). La studo de ĉifrika uzo nomiĝas ĉifranalitiko aŭ, lakse, rompado de ĉifroj.

Klasike, "ĉifriko" signifis preskaŭ ekskluzive ĉifradon (iam ankaŭ nomita enĉifrigo aŭ kodigo), la procezo de konvertanta ordinara informo (fonta teksto) en nelegeblan ĉifritan tekston (iam kodoteksto). Malĉifrado (denove, iam nomita malkodigo), estas la dorsflanka procezo, reakiranta la fontan tekston reen de la ĉifrita teksto. La termino cifero estas iam uzita anstataŭ ĉifro, kaj simile enĉifrigi ĉifroteksto, kaj tiel plu, kvankam tiu uzado jam iĝas malofta en teknika literaturo en la lastaj du jardekoj.

Ĉifro estas aro de algoritmoj por ĉifrado kaj malĉifrado. La ĝusta operacio de ĉifro estas normale regita per ĉifroŝlosilo — sekreta peco de informo, kiu grave uzatas dum kiam la ĉifra algoritmo laboras. La termino ĉifrosistemo estas ofte uzata por nomi ĉifron, kune kun maniero por generi la ĉifroŝlosilon, aparte por publik-ŝlosilajn teknikojn (vidi pli sube).

En ordinara parolado, (sekreto) "kodo" estas ofte uzita sinonime kun "ĉifro". En ĉifriko, tamen, la termino havas specifan signifon. "Kodo" estas metodo kiu engaĝas anstataŭigi unuon de fonta teksto, tipe signifaj vortoj aŭ frazoj kun koda vorto (ekzemple, "poma torto" anstataŭas la frazeron "ataki je krepusko"). Kodoj estas ne plu uzataj en serioza ĉifrosistemoj ĉar la plej bonaj ĉifroj estas pli praktikaj kaj fiksaj, sed kodoj estas gravaj en la moderna studo de la eraro-korektado.

 

Historie, ĉifriko estis koncernata nur kun ĉifrado; tio estas, metodo konverti informon de ĝia normala, komprenebla formo en nekompreneblan aranĝon, bildigante ĝin nelegebla sen sekreta scio. Ĉifrado estis uzita unuavice por certiĝi sekretecon en gravaj komunikadoj, kiel tiuj de spionoj, armeaj estroj, kaj diplomatoj. En ĵusaj jardekoj, la kampo elvolvis preter sekretecon por inkluzivi teknikojn por atesto, (signumoj), interagaj pruvoj, fiksi kalkulado, steganografio, kaj aliaj.

Ĉifriko havas longan kaj buntan historion. Ĝenerale, la plej fruaj formoj de sekreta skribado (nun kolektive terminita klasika ĉifriko) apenaŭ postulis pli ol (plumon (skribilo), grifelo) kaj papero. La du ĉefaj kategorioj de klasikaj ĉifroj estas transponaj ciferoj, kiu reordigas la ordon de literoj en mesaĝo, kaj anstataŭo (ĉifroj), kiu sisteme anstataŭigas literojn aŭ grupojn de literoj per aliaj literoj aŭ grupoj de literoj. Unu el la plej fruaj kaj plej simplaj anstataŭoj (ĉifroj) estis la Cezara ĉifro, uzita fare de Julio Cezaro dum lia armea kampanjoj. Ĉifriko estis uzita unuavice por armea komunikadoj, sed ankaŭ havis religiajn aplikojn. Fruaj Kristanoj uzis ĉifrikon por helpi gardi siajn religiajn skribaĵojn por konfiti ilin en la vizaĝo de persekutado. Ĉifriko estas ankaŭ advokatita en la Kama Sutro kiel maniero por amanto komuniki sen esti esplorita. Aldone al ĉifrado, steganografio estis ankaŭ ellaborita en la antikvaj tempoj. Dum ĉifrado provas fari mesaĝon nelegebla, steganografio provas fari mesaĝon nerimarkebla. Unu ekzemplo de tia tekniko, de Herodoto, estis skribi mesaĝon kiel tatuo sur sklava kapo, kaj ĝin kaŝi per rekreskinta hararo.

Ĉifritajn tekstojn produktitajn per tiuj klasikaj ĉifroj rivelas statistikan informon pri la fonta teksto, kiu estas utiligebla por ilin rompi. Post la araba malkovro de frekvenca analitiko (ĉ. 1000), proksime ĉiuj tiaj ĉifroj iĝis plimalpli facile legebla por informita atakanto. Klasikaj ĉifroj ankoraŭ ĝuas popularecon hodiaŭ, kvankam plejparte kiel enigmojn (vidu kriptogramo). Ĉifroj restis neimunaj al ĉifranalitiko per tiu tekniko ĝis la invento de la plurlitera ĉifro fare de Leon Battista Alberti, en 1467, en kiu malsamaj partoj de la mesaĝo devus esti ĉifrita malsame. En la plurlitera ĉifro de Vigenère, ekzemple, ĉifrado estas plenumita per uzado de ŝlosila vorto, kaj malsamaj literoj estas koditaj malsame depende de tio sur kiu litero de la ŝlosila vorta ĝi kune laŭliniiĝas. Malgraŭ tiu plibonigo, plurliteraj ĉifroj estis ankoraŭ parte neimunaj al frekvencaj analitikaj teknikoj.

Kvankam frekvenca analitiko estis tre potenca tekniko, ĉifriko estis ankoraŭ efika en praktiko, kiel en multaj okazoj, la ĝirato de enĉifrita mesaĝo devus ne scii la teknikon uzitan por ĝin krei. Kvankam povas funkcii, estis agnoskita en la 19-a jarcento, ke ĉi tiu estis ne la ideala aferstato: principe, bona ĉifro devus ankoraŭ esti forta se la antagonisto scias la ĉifron mem; la ĉifroŝlosilo devus prezenti ĉiun informon nekonatan al la antagonisto. Tio nomiĝas kiel la leĝo de Kerchoff.

 

Diversaj fizikaj aparatoj kaj helpiloj jam estas uzataj en ĉifrado por asisti en la kalkulado de la ĉifroj. Unu el la plej fruaj eble estis scytale, vergo uzita en antikva Grekio kiel helpilo por transpona ĉifero. En mezepokaj tempoj, aliaj helpoj iĝis inventitaj kiel la krado de Cardan por steganografio. Kun la invento de plurliteraj ĉifroj venis pli malnaivaj helpiloj kiel la ĉifra disko de Alberti kaj la tabula recta de Johannes Trithemius. En komenco de la 20-a jarcento, kelkaj mekanikaj aparatoj estis inventitaj por plenumi ĉifradon, inkluzivante rotorajn maŝinojn — plej fame la enigma maŝino uzita de Germanio dum la Dua mondmilito. La ĉifroj realigita per ĉi tiuj aparatoj donis gravan pligrandiĝon malfacilado de ili rompado.

Kun la advento de ciferecaj komputiloj kaj elektroniko, multe pli komplikaj ĉifroj povis esti realigitaj. Karakterizo de komputilaj ĉifroj estas, ke ili operacias per duumaj kodoj, malsimile al klasikaj kaj mekanikaj sistemoj, kiuj uzas pli tradiciajn alfabetojn. Tamen, kun ĉi tiuj avantaĝoj venis certaj malavantaĝoj, ĉar komputiloj povis ankaŭ esti uzitaj por ĉifranalitiko. Tamen, modernaj ĉifroj restas antaŭ de ĉifranalitiko: estas kutime la okazo, ke uzi ĉifro estas tre kompetenta, kaj rompi ĝin prenas eksponentan penon.

Multampleksa akademia esploro en moderna ĉifriko estas relative ĵusa — ĝi komenciĝis en la malfermita komunumo nur en la 1970-aj jaroj kun la publikigo de malfermita specifilo por la DES algoritmo kaj la invento de RSA. Ekde tiam, ĉifriko iĝas larĝe-uzatan ilon en komunikadoj, komputilaj retoj, kaj komputika sekureco ĝenerale. La sekureco de multaj modernaj ĉifrikaj teknikoj baziĝas sur la malmoleco de certaj komputaj problemoj, kiel la problemo de entjera faktorigo aŭ la problemo de diskreta logaritmo. En multaj okazoj, estas pruvoj, ke ĉifrikaj teknikoj estas firmaj se certa komputa problemo ne povas esti solvita kompetente. Tiamaniere, la sekureco de multaj modernaj ĉifrikaj teknikoj estas ligitaj al la problemo P=NP.

Kaj ankaŭ notante lecionoj de ĝia historio, ĉifranalitikistoj devas ankaŭ singarde konsideri la estonton. La leĝo de Moore estas normale konsiderata kiam oni precizigas ŝlosilan longon, kaj la potencialaj efikoj de kvantuma komputado estas jam konsiderataj fare de bonaj ĉifrikaj sistemo-dizajnistoj.

La moderna kampo de ĉifriko povas esti difektiĝinta en kelkajn areojn de studado. Jeno estas la ĉefaj aĵoj, sed ili estas ne la nuraj aĵoj.

Simetria-ŝlosila ĉifriko signifas ĉifradajn manierojn en kiuj kaj la adresanto kaj ricevilo havas la saman ĉifroŝlosilon (aŭ en kiu iliaj ĉifroŝlosiloj estas malsamaj, sed rilatantaj en facile komputebla maniero). Alia terminoj estas sekreto-ĉifroŝlosilo, privata-ĉifroŝlosilo, unu-ĉifroŝlosilo kaj sola-ĉifroŝlosilo ĉifriko. Tio estis la sola speco de ĉifrado sciata de ĉiuj dum skribita historio ĝis 1976.

 

La studo de moderna simetria-ŝlosila ĉifriko rilatas ĉefe al la studo de blokaj ĉifroj kaj rojo-ĉifroj kaj iliaj aplikoj. Bloko-ĉifro estas la moderna formo de plurlitera ĉifro: bloko-ĉifroj prenas blokon de fonta teksto datumoj kaj ĉifroŝlosilo, kaj eligas blokon de ĉifritaj tekstaj datumoj de la sama amplekso. Bloko-ĉifroj estas ne firmaj ĉifrosistemoj sin (per modernaj normoj, estas neakcepteble por la ĉifrado de sola fonta teksto al ĉiam esti la sama), sed povas esti uzataj en reĝimo de operacio kiel reĝimo CBC realigas firman ĉifrado. DES kaj AES estas bloko-ĉifroj akceptitaj kiel ĉifrikaj normoj, sed multaj aliaj jam estas proponitaj.

Rojo-ĉifroj, kontraste, uzas ĉifroŝlosilon, sed ne fonta teksto enigon, kaj produktas pseŭdohazardan eligan rojon. Ĉifri kun roja ĉifro, la eligo estas kombinita kun la fonta teksto, kiel en la iama vati. RC4 estas ekzemplo de konata roja ĉifro; vidu .

Simetria-ŝlosila ĉifriko ampleksas problemojn, escepte ĉifrado, ĉefe tiuj, kiuj povas esti atingitaj per bloko-ĉifroj. Ekzemple:

• Ĉifrikaj kradaj funkcioj prenas longan enigon (ofte mesaĝo) kaj eligas mallongan kradon de tiu. Malgraŭ tio, ke senfine multa krado-kolizioj devas ekzisti (paroj de enigoj, kiuj kondukas al la sama eligo), ili devus esti malfacile troveblaj por (ĉiu, iu) kompetenta algoritmo. MD5 kaj SHA-1 estas konataj ekzemploj de ĉifrikaj kradaj funkcioj; vidu .

• Mesaĝaj atesto-kodoj ("MAC"-oj) estas multe similaj al ĉifrikaj kradaj funkcioj, krom tio, ke sekreta ĉifroŝlosilo estas bezonata por komputi la valoron. Kiel la nomo sugestas, "MAC"-oj povas esti uzataj por mesaĝa atesto.

Simetria-ĉifroŝlosilo (ĉifrosistemoj) ĉu uzi la saman ĉifroŝlosilon por ĉifrado kaj malĉifro, ĉu la ĉifroŝlosilo uzita por malĉifro estas facile kalkulita de la ĉifroŝlosilo uzita por ĉifrado. La ĉefa malavantaĝo de simetriaj ĉifroj estas, ke la du komunikantoj festas devas (komunigi, parto) sekreta ĉifroŝlosilo: povas esti malfacile (komence, fonte) fondi la sekreton. En inventiga papero de 1976, Whitfield Diffie kaj Martin Hellman proponis la nocion de publik-ŝlosila ĉifriko en kiu du malsamaj sed rilatantaj ĉifroŝlosiloj estas uzataj: unu por ĉifrado kaj unu por malĉifro (publik-ŝlosila ĉifriko estas ankaŭ nomita malsimetria-ĉifroŝlosilo ĉifriko pro la diferenco inter la ĉifroŝlosiloj). En publik-ŝlosila ĉifrosistemo, la ĉifrada ĉifroŝlosilo povas esti libere distribuata, tiel longe kiel la malĉifra ĉifroŝlosilo restas sekreto, de ĉi tie, la ĉifrada ĉifroŝlosilo estas la publika ĉifroŝlosilo kaj la malĉifra ĉifroŝlosilo estas la privata aŭ sekreta ĉifroŝlosilo. Diffie kaj Hellman montris, ke publik-ŝlosila ĉifriko estas ebla per (surscenigo, enscenigo, prezento) la Diffie-Hellman ĉifroŝlosilo interŝanĝ-protokolo. En 1978, Ronald Rivest, Adi Shamir, kaj Len Adleman inventis RSA-on, la unuan publik-ŝlosilan ĉifron. Tamen, en 1997, iĝis sciate, ke malsimetria ĉifriko estis unue inventita sekrete je GCHQ, Brita inteligenteca (spionada) organizo, en la fruaj 1970-aj jaroj, kaj, ke kaj Diffie-Hellman kaj RSA jam estis antaŭe esploritaj en sekreto (fare de Malcolm Williamson kaj Clifford Cranes, respektive).

RSA, aldone al tio esti la unua sciata ekzemplo de publik-ŝlosila ĉifrosistemo, estas ankaŭ unu el la plej popularaj. Alia populara publik-ŝlosilaj ĉifrosistemoj inkluzivas la Cramer-Shoup ĉifrosistemo kaj diversaj elipsaj kurbaj teknikoj.

Aldone al ĉifrado, publik-ŝlosila ĉifriko inkluzivas ciferecaj signumoj. Cifereca signumo estas intencita esti cifereca versio de signumo, kiu devus esti facila por la ĝusta uzanto produkti, sed malfacila por ĉiu alia al forĝi. Tamen, ciferecaj signumoj superatutas tiu nocio per enkorpigo de la mesaĝo signota en la kalkulado de signumo: tial, ciferecaj signumoj ne povas simple esti movitaj de unu dokumento al alia. En cifereca signuma projekto, estas du algoritmoj: unu por (signanta, signumanta, parecanta), en kiu la sekreta ĉifroŝlosilo estas kombinita kun la mesaĝo, kaj unu por kontrolo, en kiu la publiki ĉifroŝlosilo estas uzita al kompari la ciferecan signumon al la mesaĝo. RSA povas ankaŭ esti uzita por ciferecaj signumoj, kaj iuj (skemoj, projektoj) kiel DSA kaj ElGamal signumoj estas (dizajnita, desegnita) aparte por signumoj. Ciferecaj signumoj estas centraj al la operacio de publik-ŝlosila bazo kaj multaj ret-sekurecaj (skemoj, projektoj) (ekz., Kerberos, plej VPN-oj, ktp).

publik-ŝlosilaj algoritmoj estas plej ofte bazitaj sur la komputa komplekseco de nombroteorio-problemoj. Pro tio, plejo da publik-ŝlosilaj algoritmoj engaĝi operaciojn kiaj modula multipliko kaj potencigo, kiuj estas multa pli multekostaj ol la teknikoj kutime kreitaj bloko-ĉifroj. Kiel tia, publik-ĉifroŝlosilo ĉifrosistemoj estas kutime uzitaj en hibridaj sistemoj, en kiuj rapida simetria ĉifro estas uzita por la amplekso de la mesaĝo, dum la simetria ĉifroŝlosilo uzita estas sendita kun la mesaĝo, ĉifrita uzante la publik-ŝlosilan ĉifron. Simile, hibrida signumo (skemoj, projektoj) estas ofte uzitaj, en kiuj ĉifrika krada funkcio estas komputita, kaj nur la rezultanta krado estas (ciferece, cifere) (signita, subskribita).

La celo de ĉifranalitiko estas trovi iujn malfortecojn aŭ malsekureco en ĉifrika projekto. Ĉifranalitikon povus uzi malamika atakanto, provante subfosi sistemon, aŭ sistemo-dizajnisto (aŭ aliaj) ke deziras pritaksi ĉu sistemo estas sekura. En moderna praktiko, tamen, ĉifrikaj teknikoj kutime venas kun pruvoj (ke, kiuj) fondi sekureco de la sistemo (almenaŭ, sub klara kaj espereble modera supozoj).

Estas komuna eraro, pensi ke ĉiu ĉifrada metodo povas esti rompita per iu, eĉ se ni inkluzivas inteligenteco agentejoj kiel la NSA. Ekzemple, Claude Shannon pruvis, ke la iama vati ĉifro estas nerompebla, provizita la ŝlosila materialo estas vere hazarda, neniam reuzita, konservita sekreto de ĉiuj eblaj atakantoj, kaj de egala aŭ pli granda longo ol la mesaĝo. Krom la iama vati, plej ĉifrado povas esti rompita kun sufiĉa komputa peno, sed la kvanto de peno bezonata por rompi ĉifron povas esti eksponenta funkcio komparita al la kvanto de peno bezonata por uzi la ĉifron. En tiaj kazoj, sekureco povas ankoraŭ esti atingita se la parametroj (kiel ŝlosila longo) estas sufiĉe grandaj, ke la eksponenta funkcia peno estas preter la taksita povo de la antagonisto.

Estas larĝa diverseco de ĉifranalitikaj atakoj, kaj ili povas esti klasifikitaj en kelkaj manieroj. Unu distingo koncernas kia atakanto povas scii kaj fari por lerni sekretan informon. En ĉifrita teksto-nuraj atakoj, la ĉifranalitikisto havas atingo nur al la ĉifrita teksto (modernaj ĉifrosistemoj estas kutime imunaj al ĉifrita teksto-nuraj atakoj). En sciata-fonta-tekstaj atakoj, la ĉifranalitikisto havas atingo al ĉifrita teksto kaj ĝia respektiva fonta (neĉifrita) teksto (aŭ al multaj ĉi tiaj paroj). En elektita-fonta-teksta atako, la ĉifranalitikisto povas elekti fontan tekston kaj studi ĝian respektivan ĉifritan tekston (eble multajn fojojn). Fine, en elektita-ĉifrita-tekstaj atakoj, la ĉifranalitikisto povas elekti ĉifritajn tekstojn kaj studi iliajn respektivajn fontajn tekstojn.

Ĉifranalitiko de simetria-ŝlosilaj teknikoj tipe engaĝas rigardi por atakoj kontraŭ bloko-ĉifroj aŭ rojo-ĉifroj, kiuj estas pli bonaj ol devus ekzisti por perfekta ĉifro. Ekzemple, brut-forta atako kontraŭ DES devus preni unu sciatan fontan tekston kaj 2⁵⁵ operaciojn, por provi proksimume duonon de la eblaj ŝlosiloj. Tamen, unu atako kontraŭ DES postulas 2⁵⁰ sciatajn fontajn tekstojn kaj 2⁵⁰ operaciojn por eltrovi la sekretan ŝlosilon. Diferenciala ĉifranalitiko kaj lineara ĉifranalitiko estas iuj ĵusaj gravaj teknikoj en la ĉifranalitiko de bloko-ĉifroj.

publik-ŝlosilaj teknikoj estas ĉiuj bazitaj sur la malfacilaĵo de diversaj komputaj problemoj. La plej fama el tiuj estas la problemo de entjera faktorigo (la RSA ĉifrosistemo estas bazita sur problemo rilatanta al la faktorigo), sed la problemo diskreta logaritma estas ankaŭ aparte grava. Multe el la grava publik-ŝlosila ĉifranalitikisto koncernas ciferecajn algoritmoj por solvi tiujn komputajn problemojn kompetente. Ekzemple, la plej bonaj algoritmoj por solvi la elipsan kurban bazitan version de diskreta logaritmo estas multe pli malbona ol la plej bonaj sciataj algoritmoj por faktorigo. Pro tio, por atingi ekvivalentan fortecon, faktoranta-bazitaj teknikoj necesas uzi pli grandajn ŝlosilojn ol elipsaj kurbaj teknikoj. Por tiu kaŭzo, publik-ŝlosilaj ĉifrosistemoj bazitaj sur elipsaj kurboj iĝis popularaj en la lasta 15 jaroj.

Dum pura ĉifranalitiko uzas malfortecoj en la algoritmoj mem, aliaj atakoj estas bazitaj sur la konstato, nomata flanko-kanalo atakoj. Se ĉifranalitikisto jam atingas, diru, la kvanton de tempo la algoritmo prenita por ĉifri nombro de fontaaj tekstoj, li povas kapabli uzi tempantan atakon por rompi ĉifro kiu estas alie rezista al analitiko. Atakanto ankaŭ povus konsideri studi la ŝablonon kaj longon de mesaĝoj por derivi karan informon; tiu estas nomata kiel trafika analitiko.

Pro ĝia potencialo al ŝtatprotektistaro inteligentaĵkolektanta kaj leĝ'obe'igado, kaj pro ĝia influo sur privateco, jam estas historio de kontraŭa juraj aferoj ĉirkaŭbarantaj ĉifrikon depost la alveno de komputiloj.

Unu aparte grava eligo jam estas la eksporto de ĉifriko kaj ĉifrika programaro kaj aparataro. Pro la graveco de ĉifranalitiko en Dua mondmilito, multaj okcidentaj registaroj severe reguligas la eksporton de ĉifriko pro nacia sekureco. Ekzemple, post Dua mondmilito en Usono, estis mallaŭregule vendi aŭ libere distribui ĉifradan teknologion transmaren; fakte, ĉifrado estis klasifikita "municio", parto de armiloj. Ĝis la advento de la persona komputilo kaj la interreto, tio estis ne aparte problema. Tamen, dum la interreto kreskiĝis, plej normaj ĉifradaj teknikoj iĝis konataj tutmonde, kaj eksportaj limigoj iĝis malhelpaĵo al esplorado.

Kriptografio aŭ ĉifrado estas scienco pri metodoj de sekretigado de senco de informoj per transmisio en aspekton, kiu estas legebla nur per specialaj konoj. La vorto kriptografio devenas el la greka - kryptós estas kaŝita kaj gráphein signifas skribi. Iam la nocio estas pli ĝenerale uzata por scienco pri io ajn kunigita kun ĉifroj kiel alternativo al la nocio kriptologio. La kriptologio ensumigas kriptografion kaj kriptoanalizon, aŭ solvadon de ĉifritaj informoj.

• Marmeladoj Gannon, Ŝtelanta Sekretojn, (Telanta, Diranta) Mensogojn: Kiel (Spionoj, Spionas) kaj Codebreakers Helpis Formo la Dudeka Jarcento, Vaŝingtono, Brassey's, 2001, ISBN 1-57488-367-4.
• David Kahn, La Codebreakers, 1967, ISBN 0-684-83130-9.
• A. J. Menezes, P. C. kamioneto Oorschot, kaj S. A. Vanstone, Gvidlibro de Aplikis Ĉifriko Arkivigite je 2006-05-22 per la retarkivo Wayback Machine ISBN 0-8493-8523-7.
• Bruce Schneier, Aplikis Ĉifriko, 2-a redakcio, _Wiley_, 1996, ISBN 0-471-11709-9.
• H.X. Mel kaj Doris Bakisto, Ĉifriko Malĉifris, Addison-a Wesley, 2001, ISBN 0-201-61647-5.
• Simon Singh, La Koda Libro - La Sekreta Historio de (Kodoj, Kodas, Moruoj) kaj Kodo-Rompanta, 1-a Redakcio, Wiley, 2000, ISBN 1-85702-889-9.
• Steven Levy, Crypto: Kiel la Kodo Ribelas (Pulso, Bati) la Registaro (Konservanta, Savanta) Privateco en la Cifereca Aĝo, 2001, ISBN 0-670-85950-8

• Temoj en ĉifriko — analitika listo de artikoloj kaj termoj, kondiĉoj, terminoj.
• Libroj pri ĉifriko — prinotis listo de sugestitaj legaĵoj.
• Listo de kriptologoj — prinotis listo de kriptologoj.
• Grava eldonoj pri ĉifriko — iuj ĉifrikaj paperoj en komputiko.
• Malfermitaj problemoj en ĉifriko.
• Eksporto de ĉifriko
• Historio de ĉifriko
• Internacia Asocio por Kriptologia Esploro
• Ĉifrado
• Enigma
• Kodo
• Sekurado de informacioj

• Ĉifrika enkonduko, kun kelkaj (ekzemploj, ekzemplas)
• Internacia Asocio por _Cryptologic_ Esplori
• Helger Lipmaa's ĉifriko (nadloj, nadlas) Arkivigite je 2005-06-09 per la retarkivo Wayback Machine
• RSA (Laboratorioj, Laboratorias)' FAQ Pri hodiaŭ's ĉifriko Arkivigite je 2004-04-01 per la retarkivo Wayback Machine esence rudimenta _coverage_
• sci.kripto mini-FAQ (pli ĵusa) Arkivigite je 2004-04-23 per la retarkivo Wayback Machine
• Savard's glosaro (mult)ampleksa kaj detalis vido de ĉifrika historio kun emfazo sur _crypto_ (aranĝaĵoj, aranĝaĵas, disponaĵoj, disponaĵas, aparatoj, aparatas)
• Malfermita kodo (projekcii, projekto) CrypTool - Elblova kleriga ilo pri ĉifriko kaj ĉifranalitiko, _freeware_.
• Ĉifrika Mondo - A tre baza gvidi al ĉifriko kaj ŝlosila regado.
• Handbook of Applied Cryptography (EN) - Gvidlibro pri kriptografio (libere elŝutebla kiel .pdf dosiero)
• _Techworld_ Rudimenta Aboco: Kio estas Ĉifrado?
• (Ligoj, Ligas) por pasvorto-bazita ĉifriko
• Kodo (Krakeno, Kodrompisto, Biskvito) Arkivigite je 2005-09-24 per la retarkivo Wayback Machine Surlinia ilo al (Klaki, Kraki) multa klasika ĉifrado (kodoj, kodas, moruoj) (supren al la _XIX_ jarcento)
• _Crypto_ Leĝa Katastro Arkivigite je 2010-01-06 per la retarkivo Wayback Machine (mult)ampleksa katastro de ekzistanta kaj proponis leĝoj kaj (preskriboj, reguloj) sur ĉifriko per jura kompetentula D-ro Bert-Jaap Koops (Tilburg Universitato)
• NSA's CryptoKids Arkivigite je 2006-03-05 per la retarkivo Wayback Machine
• Komencantoj' Gvidi al Ĉifriko Arkivigite je 2006-02-07 per la retarkivo Wayback Machine
• An Ĝenerala priskribo de Ĉifriko
• An Enkonduko al la Uzi de Ĉifrado