Kaselo
Kaselo (germane Kassel, Cassel ĝis 1926) estas urbo en la nordo de la federacia lando Hesio de Germanio. Ĝi havas areon de 107 km², kaj fine de decembro 2022 ĝi havis loĝantojn. La urbo estas administra sidejo de samnoma distrikto kaj distriktaro. Oficiale tamen ĝi mem ne apartenas al la distrikto, kiu preskaŭ komplete ĉirkaŭas ĝin, sed estas eksterdistrikta urbo (al la distriktaro ĝi jes ja apartenas). En la urbo okazas ĉiun kvinan jaron la ekspozicio Documenta.
| Kaselo | |||||||
| |||||||
| |||||||
| urbego • rezidejo • ĉefregioncentro • urba komunumo de Germanio • urban district of Hesse • ĉefurbo de distrikto en Germanio | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Administrado | |||||||
| Federacia lando | Hesio | ||||||
| Distrikto | eksterdistrikta urbo | ||||||
| Urborajtoj | Urbo (Stadt) | ||||||
| Telefona antaŭkodo | 0561 | ||||||
| Poŝtkodo | 34001–34134 | ||||||
| Aŭtomobila kodo | KS | ||||||
| Oficiala Municipokodo | 06611000 | ||||||
| NUTS | DE731 | ||||||
| Subdivido | 23 distriktoj (Ortsbezirke) | ||||||
| Politiko | |||||||
| Komunumestro | Bertram Hilgen | ||||||
| Partio de komunumestro | SPD | ||||||
| Adreso de la administrejo | Obere Königsstraße 8 34117 Kassel | ||||||
| Demografio | |||||||
| Loĝantaro | 204202 (stato 2022-12-31) [fonto: landa statistika oficejo] | ||||||
| Geografio | |||||||
| Geografia situo | 51° 19′ N, 9° 30′ O (mapo)51.3157777777789.4979166666667Koordinatoj: 51° 19′ N, 9° 30′ O (mapo) | ||||||
| Alto super la marnivelo | 166 m | ||||||
| Areo | 106 km² | ||||||
| Oficiala retejo | https://www.kassel.de/ | ||||||
Geografio
redakti- Situo: 51° 19' norde, 09°30' oriente
- Horzono: GMT+1h (+2h de aprilo ĝis oktobro)
Historio
redaktiLa Bombardado de Kaselo estis serio de strategia bombatakoj fare de Aliancanoj kontraŭ Kaselo, kiu okazis el februaro 1942 al marto 1945 dum la Dua Mondmilito. En unusola plej mortiga aeratako en la 22a–23a de oktobro 1943, 150,000 loĝantoj estis bombarditaj, almenaŭ 10,000 mortis, kaj la plej vasta majoritato de la urbocentro estis detruita, kaj la incendio pro la plej akra aeratako brulis dum sep tagoj. La Usona Unua Armeo konkeris Kaselon la 3an de aprilo 1945, kiam nur 50,000 loĝantoj restis, el ĉirkaŭ 236,000 kiuj loĝis tie en 1939.
Vidindaĵoj
redaktiInstruado kaj servoj
redaktiTrafiko
redaktiKaselo situas ĉe la germanaj aŭtovojoj A7, A44 kaj A49. La fervoja Ĉefstacidomo Kaselo estas kapostacio en la urbocentro. Ĉar tia stacio ne permesas rapidan traveturon de altrapidaj trajnoj, urborande konstruiĝis aldona dua stacio, nomata stacidomo Kassel-Wilhelmshöhe: tie nun haltas la rapidaj ICE-trajnoj de la rapidtrajna fervoja linio Hanovro-Würzburg, kaj la urbocentra stacidomo perdis superregionan signifon.
Florenco, Italio, ekde 1952
urbodistrikto Mitte de Berlino Germanio ekde 1962 (komence kun la urbodistrikta parto Tiergarten, iniciatita dum la tempo de geografia izoliĝo de okcidenta Berlino)
Mulhouse, Francio, ekde 1965
Västerås, Svedio, ekde 1972
Rovaniemi, Finnlando, ekde 1972
Jaroslavl, Rusio, ekde 1988
Arnstadt de la federacia lando Turingio, Germanio ekde 1989 (iniciatita dum la komenca fazo de unuiĝo inter okcidenta kaj orienta Germanio)
Ramat Gan, Israelo, ekde 1990
İzmit, Turkio, ekde 1999
Montana, Bulgario, ekde 2007
Esperanto en Kaselo
redaktiDe multaj jardekoj en Kaselo ekzistas Esperanto-grupo. Inter pluraj eventoj, dum la 11-a ĝis 15-a de aŭgusto de 1923 en Kaselo okazis la tria kongreso de SAT, kun 2250 partoprenantoj el 18 landoj. Honora prezidanto estis prof. Einstein. Propono pri komunistigo de SAT farita de SEU-anoj estas reprenata. Tiam la urbo havis 171000 loĝantojn. (EdE-C)
Ekde la 27-a de decembro 1998 ĝis la 3-a de januaro 1999 la 42-a Internacia Seminario de Germana Esperanto-Junularo okazis en la urbo kaj pritraktis la temon "Dependeco - faktoj, sekvoj, solvoj". Jam antaŭe tiu aranĝo plurajn fojojn situis nur malmultajn kilometrojn for de la urbo, en edukejo nomata Sensenstein.
Esperantisto el Kaselo estas Horst Vogt nun loĝanta en Schwäbisch Hall.
Homoj kun gravaj rilatoj al Kaselo
redakti- Brigitte Zypries
- Carl Nordmann
- Christine Brückner
- Denis Papin
- Elisabeth Selbert
- Ernst Benary
- Franz Treller
- Friedrich Wilhelm Murnau
- Hans Eichel
- Heinrich Hoffmann
- Heinrich Schütz
- Herman Grimm
- Jacob Grimm
- Jan Decker
- János Mátyás Matskó
- Johannes Hartmann
- Jost Bürgi
- Julius von Haynau
- Ludwig Schuncke
- Paul du Ry
- Paul Julius Reuter
- Philipp Scheidemann
- Reinhardt Ferdinand Albert Has
- Roland Freisler
- Valerius Cordus
- Werner von Fichte
- Wilhelm Grimm
Vidu ankaŭ
redaktiEksteraj ligiloj
redakti-
panoramo de la monumento Herkules -
la "Reĝa Placo" -
la palaco "Oranĝejo" -
vintra rigardo