Parlamenta baloto en Germanio 2009

La 27-an de septembro 2009 en Germanio okazis baloto por la nacia parlamento Bundestag. Komenciĝis ties 17-a parlamenta periodo. Entute rajtis voĉdoni 62,2 milionoj da germaniaj ŝtatanoj de pli ol 17 jaroj, 30 milionoj da viroj kaj 32,2 milionoj da virinoj.

Rezulte la konservativaj partioj Christlich Demokratische Union Deutschlands ("Kristandemokratia unio de Germanio", ne en Bavario) kaj Christlich-Soziale Union in Bayern ("Kristane socia unio en Bavario", nur en Bavario) kun la liberala Freie Demokratische Partei ("Liberala demokratia partio") atingis stabilan plimulton, kaj Angela Merkel restas federacia kanceliero de Germanio. Malgajnis la Sozialdemokratische Partei Deutschlands ("Socialdemokratia partio de Germanio"), kiu perdas sian parton en la registaro kaj iĝas opozicia partio.

En la baloto kandidatiĝis entute 27 politikaj partioj laŭ listoj en la 16 federaciaj landoj. Iuj partioj kandidatiĝis en ĉiuj federaciaj landoj, aliaj nur en kelkaj aŭ nur en unu.

Rajtis kandidatiĝi partioj, kiuj

• ekde la lasta baloto reprezentiĝis per almenaŭ kvin parlamentanoj en la Bundestag (SPD, CDU, FDP, Linke, Verduloj, CSU),
• ekde la lasta baloto reprezentiĝis per almenaŭ kvin parlamentanoj en almenaŭ unu el la 16 landaj parlamentoj (supre nomitaj partioj kaj NPD, DVU)
• aŭ kiuj per la federacia balota komisiono Bundeswahlausschuss oficiale reklariĝis partoprenrajtaj partioj (supre nomitaj partioj kaj pliaj 19, vidu la suban liston).

Ĝis la 23-a de julio 2009 la partioj rajtis prezenti siajn kandidatiĝojn, kaj akceptiĝis entute 27 partioj. La kiel politika partio akceptita grupiĝo Demokratische Volkspartei Deutschlands (Demokratia Popola Partio de Germanio, DVD) ne prezentis ajnan landan kandidatiĝan liston, kaj la prezentitaj landaj listoj de la partio Freie Union (Libera Unio, FU) ĉiuj malakceptiĝis.

La unuopaj partioj nomumis po unu kandidaton por la posteno de la federacia kanceliero, la ĉefministro de la post la baloto de la novaj parlamentantoj elektenda registaro - tiu kandidato konsideriĝas la ĉefa reprezentanto de sia partio en la baloto. Realisman ŝancon vere iĝi federacia kanceliero laŭ la spertoj de la pasintaj jardekoj tamen fakte nur havas la gvidaj kandidatoj de la du plej grandaj partioj. Kiel unua partio la socialdemokratia SPD la 7-an de septembro 2008 nomumis la kancelieran kandidaton Frank-Walter Steinmeier, nuna federacia ministro pri eksteraj rilatoj. Angela Merkel, la nuna kancelierino, denove kandidatas por tiu posteno nome de la konservativismaj partioj CDU kaj CSU), kaj Guido Westerwelle estas la pinta balota kandidato de la liberala partio FDP. En la ekologia partio Verduloj nomumiĝis la frakciaj gvidantoj Renate Künast kaj Jürgen Trittin. En la maldekstrisma partio Die Linke la partiestro Lothar Bisky jam en 2005 deklaris ne plu kandidatiĝi en la parlamentaj balotoj de 2009. La frakciaj prezidantoj Gregor Gysi kaj Oskar Lafontaine decidis kune gvidi sian partion en la baloto kaj konfirmiĝis en partia kongreso en junio 2009.

 SPD – Sozialdemokratische Partei Deutschlands ("Socialdemokratia partio de Germanio", 16 landaj listoj)

 CDU – Christlich Demokratische Union Deutschlands ("Kristandemokratia unio de Germanio", 15 landaj listoj, ne en Bavario, kie kandidatas la alianca partio CSU)

 FDP – Freie Demokratische Partei ("Liberala demokratia partio", 16 landaj listoj)

 DIE LINKE. – Die Linke ("La maldekstro", 16 landaj listoj)

 GRÜNE – Bündnis 90/Die Grünen ("Alianco 90/La Verduloj", 16 landaj listoj)

 CSU – Christlich-Soziale Union in Bayern ("Kristane socia unio en Bavario", landa listo nur en Bavario)

 NPD – Nationaldemokratische Partei Deutschlands ("Naci[ism]e demokratia partio de Germanio", dekstrisma, 16 landaj listoj)

 DVU – Deutsche Volksunion ("Germania popola unio", dekstrisma, 12 landaj listoj)

 MLPD – Marxistisch-Leninistische Partei Deutschlands ("Marksisme leninisma partio de Germanio", maldekstrisma, 16 landaj listoj)

 PIRATEN – Piratenpartei Deutschland ("Piratopartio Germanio", 15 landaj listoj, ne en Saksio)

 REP – Die Republikaner ("La respublikanoj", dekstrisma, 11 landaj listoj)

 ödp – Ökologisch-Demokratische Partei ("Ekologie demokratia partio", 8 landaj listoj)

 BüSo – Bürgerrechtsbewegung Solidarität ("Movado 'Solidareco' por civitanaj rajtoj", 7 landaj listoj)

 Die Tierschutzpartei – Mensch Umwelt Tierschutz ("La bestoprotekta partio - homo medio bestoprotekto", 6 landaj listoj)

 RRP – Rentnerinnen- und Rentner-Partei ("Partio de gepensiuloj", 5 landaj listoj)

 FAMILIE – Familien-Partei Deutschlands ("Porfamilia partio de Germanio", 4 landaj listoj)

 PBC – Partei Bibeltreuer Christen ("Partio de kristanoj fidelaj al la biblio", 4 landaj listoj)

 DIE VIOLETTEN – Die Violetten – für spirituelle Politik ("La violkoloraj – por spirituala politiko", 3 landaj listoj)

 RENTNER – Rentner-Partei-Deutschland ("Partio de pensiuloj en Germanio", 3 landaj listoj)

 PSG – Partei für Soziale Gleichheit, Sektion der Vierten Internationale ("Partio por socia egaleco, sekcio de la Kvara Internacio", maldekstrisma, landaj listoj en Berlino kaj Nordrejn-Vestfalio)

 Volksabstimmung – Ab jetzt… Bündnis für Deutschland, für Demokratie durch Volksabstimmung ("Plebiscito - ekde nun ... ligo por Germanio, por demokratio per plebiscito[j]", landaj listoj en Baden-Virtembergo kaj Nordrejn-Vestfalio)

 CM – Christliche Mitte – für ein Deutschland nach Gottes Geboten ("Kristana mezo – por Germanio laŭ diaj reguloj", landa listo nur en Bavario)

 BP – Bayernpartei ("Bavaria partio", landa listo nur en Bavario)

 DKP – Deutsche Kommunistische Partei ("Germania komunista partio", landa listo nur en Berlino)

 AdM – Allianz der Mitte ("Alianco de la mezo", landa listo nur en Baden-Virtembergo)

 FWD – Freie Wähler Deutschland ("liberaj voĉdonantoj [en] Germanio", landa listo nur en Brandenburgio)

 ZENTRUM – Deutsche Zentrumspartei – plej malnova partio de Germanio, fondita en 1870 ("Germania centra partio", kristandemokratia, landa listo nur en Nordrejn-Vestfalio)

Partio	Listaj voĉoj	Procentaĵo	Rektaj parlamentaj lokoj	Sumaj parlamentaj lokoj	Proporciaj lokoj *
 CDU	11.824.794	27,3	173	194	21
 SPD	9.988.843	23,0	64	146
 FDP	6.313.023	14,6	0	93
 DIE LINKE.	5.153.884	11,9	16	76
 GRÜNE	4.641.197	10,7	1	68
 CSU	2.830.210	6,5	42	45	3
PIRATEN	845.904	2,0	0	0
NPD	635.437	1,5	0	0
Tierschutzpartei	230.572	0,5	0	0
REP	193.473	0,4	0	0
ödp	132.395	0,3	0	0
Familie	120.716	0,3	0	0
RRP	100.606	0,2	0	0
Rentner	56.515	0,1	0	0
BP	48.284	0,1	0	0
DVU	45.925	0,1	0	0
PBC	40.391	0,1	0	0
BüSo	38.789	0,1	0	0
Die Violetten	32.078	0,1	0	0
MLPD	29.551	0,1	0	0
Volksabstimmung	22.998	0,1	0	0
FWD	11.271	< 0,1	0	0
CM	6.825	< 0,1	0	0
Zentrum	6.093	< 0,1	0	0
PSG	2.970	< 0,1	0	0
AdM	2.895	< 0,1	0	0
DKP	1.903	< 0,1	0	0
Nevalidaj voĉoj	640.091	1,5
Ne balotis	18.134.809

^* lokoj (nomataj Überhangmandate, "pliaj parlamentaj seĝoj") matematike aldonitaj laŭ la proporcia balotsistemo

instituto	dato	CDU/CSU	SPD	Verduloj	FDP	Die Linke	aliaj partioj
Forsa [1]	2009-09-25	33 %	25 %	10 %	14 %	12 %	6 %
INFO GmbH [2]	2009-09-23	34 %	27 %	10 %	12 %	12 %	5 %
Forsa [1]	2009-09-23	35 %	26 %	11 %	13 %	10 %	5 %
instituto por demoskopio Allensbach [1]	2009-09-22	35 %	24 %	11 %	14 %	12 %	5 %
germana esplorgrupo balotoj Forschungsgruppe Wahlen[3]	2009-09-18	36 %	25 %	10 %	13 %	11 %	5 %
GMS [1]	2009-09-18	36 %	25 %	11 %	13 %	11 %	4 %
Infratest dimap [1]	2009-09-17	35 %	26 %	10 %	14 %	11 %	4 %
FORSA [1]	2009-09-16	37 %	24 %	11 %	12 %	10 %	6 %
FORSA [1]	2009-09-11	36 %	23 %	11 %	14 %	11 %	5 %
Infratest dimap [1]	2009-09-10	35 %	23 %	12 %	14 %	12 %	4 %
instituto por demoskopio Allensbach [4]	2009-09-09	35 %	23 %	13 %	13 %	12 %	5 %
Forschungsgruppe Wahlen[3]	2009-09-04	37 %	23 %	11 %	15 %	10 %	4 %
Emnid [1]	2009-09-03	34 %	26 %	11 %	14 %	11 %	4 %
INFO GmbH [2]	2009-09-02	35 %	23 %	12 %	14 %	11 %	4 %
instituto por demoskopio Allensbach [1]	2009-09-01	36 %	23 %	14 %	14 %	10 %	5 %
GMS [1]	2009-08-24	37 %	23 %	13 %	13 %	9 %	5 %

Dum la 17-a balota periodo la germana parlamento havas 598 deputitojn. Ŝanĝon de la balota leĝo la 3-an de julio 2009 malakceptis la parlamento per voĉoj de la konservativismaj (CDU/CSU), socialdemokrataj (SPD) kaj liberalismaj (FDP) deputitoj.

La 4-an de januaro 2009 la federacia prezidento de Germanio fiksis, ke la baloto okazu la 27-an de septembro 2009.

Laŭ paragrafo 39 de la germania konstitucio la baloto devas okazi plej frue 46, plej malfrue 48 monatojn post la ekfunkcio de la antaŭa parlamenta periodo. La 16-a periodo de la parlamento Bundestag komenciĝis la 18-an de oktobro 2005, do la baloto rajtis okazi inter la 19-a de aŭgusto kaj 18-a de oktobro 2009. Laŭ paragrafo 16 de la leĝo pri federaciaj balotoj (Bundeswahlgesetz), krome klaras, ke la baloto okazu dimanĉe aŭ dum ŝtata festotago. Samtage okazos balotoj por la landaj parlamentoj en Ŝlesvigo-Holstinio kaj Brandenburgio.

Per leĝo de la 17-a de marto 2008 nove difiniĝis la limoj de 31 balotaj distriktoj. La federaciaj landoj Saksio-Anhalto kaj Saksio poe perdas unu balotan distrikton, dum la landoj Malsupra Saksio kaj Baden-Virtembergo gajnas po unu.

Unuafoje teamo de 12 observantoj de la Organizaĵo por Sekureco kaj Kunlaboro en Eŭropo (OSKE) inter la mezo de septembro kaj komenco de oktobro kontrolas la baloton.

• retejo de la balota kunordigejo (germane) Arkivigite je 2009-10-11 per la retarkivo Wayback Machine
• konsiloj pri la federacia baloto 2009
• balotaj informoj en ŝtata retejo pri politika eduko Arkivigite je 2019-06-24 per la retarkivo Wayback Machine
• "Andrea Merkel: Tre baldaŭ nova koalicio" artikolo el la retejo "Eventeo" de la 29-a de septembro 2009 post la parlamenta baloto (esperante) Arkivigite je 2016-03-05 per la retarkivo Wayback Machine

• la artikolon pri la teme ligita junulara parlamenta baloto en Germanio 2009