Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]

Jump to content

robić

From Wiktionary, the free dictionary
See also: robic

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *orbiti. First attested in the 14th century.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /rɔbit͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /rɔbit͡ɕ/

Verb

[edit]

robić impf

  1. (attested in Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, Masovia, Lesser Poland) to work, to labor
    • 1930 [c. 1455], “Jos”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[1], section 24,13:
      Dalem wam zemyø, w nyeyzescye nye robili (in qua non laborastis), y myasta, gichzescye nye dzalali
      [Dałem wam ziemię, w niejżeście nie robili (in qua non laborastis), i miasta, jichżeście nie działali]
    • 1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole[2], Łęczyca, Poznań, line 31:
      A pelnø miszø nadroby, yako on, czszo motykø roby
      [A pełną misę nadrobi jako on, cso motyką robi]
    • 1950 [1436], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 480, Warsaw:
      Jacom ya nye robil na Janowich konyech silø... Canimir nye robil na Janowich konyech silø
      [Jakom ja nie robił na Janowych koniech siłą... Kanimir nie robił na Janowych koniech siłą]
    • 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI[3], Krakow, page 712:
      Syosthry... brzemyenne... nye mayą robiczi cziązko roboth thych czyelesthnych (ab exactione qualibet corporali... potuerint... abstinere)
      [Siostry... brzemienne... nie mają robić ciężko robot tych cielestnych (ab exactione qualibet corporali... potuerint... abstinere)]
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[4], page 118:
      Po drodze ydączy, Marya barzo vyelye robyla (laboravit), a rzatko kyedy vszyadla na osla, aby sobye odpoczynela
      [Po drodze idęcy Maryja barzo wiele robiła (laboravit) a rzadko kiedy wsiadła na osła, aby sobie odpoczynęła]
    1. (attested in Masovia) to work as a serf
      • 1920 [1411], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 1609, Płońsk:
        Yaco v mne ne robyl Thomek sznopa ratayskego
        [Jako u mnie nie robił Tomek snopa ratajskiego]
      • 1879 [1430], Jan Tadeusz Lubomirski, editor, Księga ziemi czerskiej 1404-1425. Liber terrae Cernensis[5], Masovia, page LXXXI:
        Jaco ia o tha krywda oth *pyskupa *wstol, esz my kaszal wyszey szecz dny robic, nysze bil wynowath y robilem ge
        [Jako ja o tę krzywdę ot biskupa wstał, eż mi kazał wyszey szeć dni robić, niże był winowat i robiłem je]
    2. (attested in Masovia) to be employed somewhere
      • 1921 [1434], Kazimierz Tymieniecki, editor, Wolność kmieca na Mazowszu w wieku XV[6], Masovia, page 76:
        Sed te mea uxor [mea] covenerit precio vlg. hwstanowyla do thego dna s mytha robycz
        [Sed te mea uxor covenerit precio vlg. hustanowiła do tego dnia s myta robić]
      • 1959 [1491], “Teksty polskie z końca XV w.”, in Rafał Leszczyński, editor, Rozprawy Komisji Językowej[7], volume VII, page 58:
        Zadny thowarzis aby nye sromoczil swego mystrza, v kthorego 'roby
        [Żadny towarzysz aby nie sromocił swego mistrza, u ktorego robi]
  2. to do
    • 1895 [1419], Archiwum Komisji Prawniczej. Collectanea ex Archivo Collegii Iuridici[8], volume VIIIa, page 45:
      Ktore stoli Pabian robil *Stanislaowi, thi sø przi Pabyiane
      [Ktore stoły Pabijan robił Stanisła(w)owi, ty są przy Pabijanie]
  3. (attested in Greater Poland) to make
    • 1888 [1399], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV[9], Greater Poland, page 96:
      Iaco prave Iaracz ne mal g themu situ niczs ani na ne robil, nisli ('ale') Stachni czeczy
      [Jako prawie Jaracz nie miał k temu żytu niczs ani na nie robił, niżli (a. niźli, 'ale') Stachny dzieci]
  4. (attested in Greater Poland) to order (to request some product or service)
    • 1959 [1428], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1297, Poznań:
      Ten dlug [] , o ktorisz Marczin (sc. aurifaber) s Posznanya byl poszwal paną Mycolaya... temu szą trzi lata mynaly, a potem v nyego pąn Mycolay nycz nye robyl po trzech leczech
      [Ten dług [] , o ktoryż Marcin (sc. aurifaber) s Poznania był pozwał pana Mikołaja... temu są trzy lata minęły; a potem u niego pan Mikołaj nic nie robił po trzech leciech]
  5. to act, to behave
    • 1876-1929 [1411], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie[10], volume VI, page 213:
      Jako czszo yest Barthlomey robil, tho sz Yanowø wolø robil, szwe zytho woszø sz Wochowa
      [Jako cso jest Bartłomiej robił, to z Janową wolą robił, swe żyto wożę z Wochowa]
  6. to handle money
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[11], page 407:
      Robczye temy pyenyądzmy, asczy szye vrocze (negotiamini, dum venio Luc 19, 13)
      [Robcie temi pieniędzmi, ażci sie wrocę (negotiamini, dum venio Luc 19, 13)]
  7. (sometimes reflexive with się, attested in Lesser Poland, Masovia) to try, to attempt
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[12], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 48, 8:
      Y robicz bødze (laborabit, Puł: vszylowacz będze) na weky
      [I robić będzie (laborabit, Puł: usiłować będze) na wieki]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 38:
      Nalazvyą szą nyegini, gisz okrasamy vymyslonymy myarthwe a dokonane rzeczi robyą szą wsdrvszycz (molliuntur refricare
      [Nalazują się niejeni, jiż okrasami wymyślonymi miartwe a dokonane rzeczy robią się wzdruszyć (molliuntur refricare)]

Derived terms

[edit]
nouns
verbs
[edit]
adjectives
nouns
verb

Descendants

[edit]
  • Polish: robić
  • Silesian: robić

References

[edit]
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “robić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish robić.

Pronunciation

[edit]
 
  • Audio 1; robić:(file)
  • Audio 2; robić się:(file)
  • Rhymes: -ɔbit͡ɕ
  • Syllabification: ro‧bić

Verb

[edit]

robić impf (perfective zrobić)

  1. (transitive) to make (to cause the existence of)
    Robię im śniadanie.I'm making them breakfast.
  2. (transitive) to do (to perform; to execute)
    Synonym: wykonywać
    Co robisz?What are you doing?
  3. (transitive) to make; to cause (to effect or produce by means of some action)
    Synonym: urządzać
  4. (transitive) to throw (to organize; to cause something to happen)
  5. (transitive) to make (to cause someone to take on traits of something, to become something) [with z (+ genitive) ‘out of what’]
  6. (transitive) to make (to unfairly assign traits of something to someone or something) [with z (+ genitive) ‘out of what’]
  7. (intransitive) used as a generic verb, sometimes to replace another; to do
  8. (intransitive, anaphora) used anaphorically instead of repeating a previous verb; to do
  9. (intransitive) to act, to behave
    Synonyms: postępować, zachowywać się
  10. (reflexive with się) to come about, to arise
    Synonyms: nastawać, czynić się
  11. (reflexive with się) to get, to become [with z (+ genitive) ‘out of what’]
    Robi się późno.It's getting late.
  12. (reflexive with się, impersonal) to start to feel [with dative ‘who’]
  13. (reflexive with się, colloquial) to dress to kill [with na (+ accusative)]
  14. (reflexive with się) to be done; to be made

Conjugation

[edit]
Conjugation of robić impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive robić
present tense 1st robię robimy
2nd robisz robicie
3rd robi robią
impersonal robi się
past tense 1st robiłem,
-(e)m robił
robiłam,
-(e)m robiła
robiłom,
-(e)m robiło
robiliśmy,
-(e)śmy robili
robiłyśmy,
-(e)śmy robiły
2nd robiłeś,
-(e)ś robił
robiłaś,
-(e)ś robiła
robiłoś,
-(e)ś robiło
robiliście,
-(e)ście robili
robiłyście,
-(e)ście robiły
3rd robił robiła robiło robili robiły
impersonal robiono
future tense 1st będę robił,
będę robić
będę robiła,
będę robić
będę robiło,
będę robić
będziemy robili,
będziemy robić
będziemy robiły,
będziemy robić
2nd będziesz robił,
będziesz robić
będziesz robiła,
będziesz robić
będziesz robiło,
będziesz robić
będziecie robili,
będziecie robić
będziecie robiły,
będziecie robić
3rd będzie robił,
będzie robić
będzie robiła,
będzie robić
będzie robiło,
będzie robić
będą robili,
będą robić
będą robiły,
będą robić
impersonal będzie robić się
conditional 1st robiłbym,
bym robił
robiłabym,
bym robiła
robiłobym,
bym robiło
robilibyśmy,
byśmy robili
robiłybyśmy,
byśmy robiły
2nd robiłbyś,
byś robił
robiłabyś,
byś robiła
robiłobyś,
byś robiło
robilibyście,
byście robili
robiłybyście,
byście robiły
3rd robiłby,
by robił
robiłaby,
by robiła
robiłoby,
by robiło
robiliby,
by robili
robiłyby,
by robiły
impersonal robiono by
imperative 1st niech robię róbmy
2nd rób róbcie
3rd niech robi niech robią
active adjectival participle robiący robiąca robiące robiący robiące
passive adjectival participle robiony robiona robione robieni robione
contemporary adverbial participle robiąc
verbal noun robienie

Verb

[edit]

robić impf

  1. (intransitive, colloquial) to toil
    Synonym: pracować
    Robię trzy godziny dziennie.I work three hours a day.
  2. (transitive, Middle Polish) to use, to apply
    Synonyms: posługiwać się, stosować, używać, wykorzystywać
  3. (transitive, Middle Polish) to move (to cause to change location)
    Synonym: poruszać
  4. (intransitive, Middle Polish, of wine) to ferment
    Synonym: fermentować
  5. (transitive, colloquial) to act, to substitute [with za (+ accusative) ‘as what’]

Conjugation

[edit]
Conjugation of robić impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive robić
present tense 1st robię robimy
2nd robisz robicie
3rd robi robią
impersonal robi się
past tense 1st robiłem,
-(e)m robił
robiłam,
-(e)m robiła
robiłom,
-(e)m robiło
robiliśmy,
-(e)śmy robili
robiłyśmy,
-(e)śmy robiły
2nd robiłeś,
-(e)ś robił
robiłaś,
-(e)ś robiła
robiłoś,
-(e)ś robiło
robiliście,
-(e)ście robili
robiłyście,
-(e)ście robiły
3rd robił robiła robiło robili robiły
impersonal robiono
future tense 1st będę robił,
będę robić
będę robiła,
będę robić
będę robiło,
będę robić
będziemy robili,
będziemy robić
będziemy robiły,
będziemy robić
2nd będziesz robił,
będziesz robić
będziesz robiła,
będziesz robić
będziesz robiło,
będziesz robić
będziecie robili,
będziecie robić
będziecie robiły,
będziecie robić
3rd będzie robił,
będzie robić
będzie robiła,
będzie robić
będzie robiło,
będzie robić
będą robili,
będą robić
będą robiły,
będą robić
impersonal będzie robić się
conditional 1st robiłbym,
bym robił
robiłabym,
bym robiła
robiłobym,
bym robiło
robilibyśmy,
byśmy robili
robiłybyśmy,
byśmy robiły
2nd robiłbyś,
byś robił
robiłabyś,
byś robiła
robiłobyś,
byś robiło
robilibyście,
byście robili
robiłybyście,
byście robiły
3rd robiłby,
by robił
robiłaby,
by robiła
robiłoby,
by robiło
robiliby,
by robili
robiłyby,
by robiły
impersonal robiono by
imperative 1st niech robię róbmy
2nd rób róbcie
3rd niech robi niech robią
active adjectival participle robiący robiąca robiące robiący robiące
passive adjectival participle robiony robiona robione robieni robione
contemporary adverbial participle robiąc
verbal noun robienie

Derived terms

[edit]
interjections
verbs
verbs
[edit]
adjectives
nouns

Trivia

[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), robić is one of the most used words in Polish, appearing 6 times in scientific texts, 4 times in news, 20 times in essays, 87 times in fiction, and 148 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 265 times, making it the 196th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

[edit]
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “robić”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 493

Further reading

[edit]
  • robić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • robić in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “robić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Wiesław Morawski (25.08.2022) “ROBIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “robić”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “robić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “robić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 538

Silesian

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish robić.

Pronunciation

[edit]

Verb

[edit]

robić impf

  1. (transitive) to make
    Synonyms: (colloquial) ônaczyć, produkować, rychtować, tworzić, wykōnować
  2. (transitive) to do
    Synonyms: czynić, działać, (colloquial) ônaczyć, postympować, sprawiać, wykōnować
  3. (intransitive) to behave
    Synonyms: czynić, postympować, zachowować sie
  4. (intransitive) to work
    Synonym: pracować
  5. (reflexive with sie) to act, to behave
    Synonym: zaczynać sie
  6. (reflexive with sie) to get, to become
    Synonym: stŏwać sie
  7. (reflexive with sie) to be done, to be carried out

Conjugation

[edit]
Conjugation of robić impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive robić
present tense 1st robiã robiymy
2nd robisz robicie
3rd robi robiōm
past tense 1st robiōłch,
robiōłech,
robiōł żech
robiyłach
robiyła żech
robiyłoch1)
robiyło żech
1)
robiylimy,
robiylichmy
robiyłymy,
robiyłychmy
2nd robiōłś,
robiōłeś,
robiōł żeś
robiyłaś
robiyła żeś
robiyłoś1)
robiyło żeś
1)
robiyliście,
robiyli żeście
robiyłyście,
robiyły żeście
3rd robiōł robiyła robiyło robiyli robiyły
future tense 1st bydã robiōł,
bydã robić
bydã robiyła,
bydã robić
bydã robiyło,1)
bydã robić
bydymy robiyli,
bydymy robić
bydymy robiyły,
bydymy robić
2nd bydziesz robiōł,
bydziesz robić
bydziesz robiyła,
bydziesz robić
bydziesz robiyło,1)
bydziesz robić
bydziecie robiyli,
bydziecie robić
bydziecie robiyły,
bydziecie robić
3rd bydzie robiōł,
bydzie robić
bydzie robiyła,
bydzie robić
bydzie robiyło,
bydzie robić
bydōm robiyli,
bydōm robić
bydōm robiyły,
bydōm robić
pluperfect tense2)
1st bōłch robiōł,
bōłech robiōł,
bōł żech robiōł
byłach robiyła
była żech robiyła
byłoch robiyło1)
było żech robiyło
1)
byli my robiyli,
bylichmy robiyli
były my robiyły,
byłychmy robiyły
2nd bōłś robiōł,
bōłeś robiōł,
bōł żeś robiōł
byłaś robiyła
była żeś robiyła
byłoś robiyło1)
było żeś robiyło
1)
byliście robiyli,
byli żeście robiyli
byłyście robiyły,
były żeście robiyły
3rd bōł robiōł była robiyła było robiyło1)
były my robiyli,
byłychmy robiyli
były robiyły
conditional 1st bych robiōł bych robiyła byście robiyli by my robiyły,
bychmy robiyły
2nd byś robiōł byś robiyła byście robiyli byście robiyły
3rd by robiōł by robiyła by robiyło by robiyli by robiyły
imperative 1st niych robiã rōbmy
2nd rōb rōbcie
3rd niych robi niych robiōm
active adjectival participle robiōncy robiōncŏ robiōnce robiōncy robiōnce
passive adjectival participle robiōny robiōnŏ robiōne robiyni robiōne
verbal noun robiynie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms.
2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Derived terms

[edit]
verbs

Further reading

[edit]