Kurugu Suurili

Kurugu Suurili

surah

Pahi la	Alikuraan
Zuliya wuhibu	الحديد
Japan zuliya (yuli kana) sabbu ni	てつ
Siɣili-lana yuli	kurugu
Be lɛbigili zuliya nima ni	57. Iron, Q31204721
Tuma ŋɔ maa zaa bɛla URL maa ni	https://quran.com/57
Nahingbaŋ	Medinan surah
Stack Exchange tag	https://islam.stackexchange.com/tags/surat-al-hadid

Kurugu Suurili (Al-Hadeed ٱلْحَدِيد)^[1]

Suurili ŋɔ maa wuhirila Adiini tobu tuhibu daanfaani, ni di ni tu kamaata ni ninsalinim’ zaŋ bɛ daarzichi n-dihi domin Naawuni Daadiini kpiɣibu zuɣu shεm, dindee yi shiri niŋ ka daadam ti Naawuni mini O tumo yεlimaŋli.

Aaya nima:^[2]

• 1. Binshɛɣu din be sagbana ni tiŋgbani ni niŋdila Naawuni kasi. Yaha! Ŋuna nnyɛ Nyɛŋda, Yεmgoliŋga lana.
• 2. Ŋuna n-su sagbana mini tiŋgbani yiko, O neeri mi ka kura. Yaha! Ŋuna nnyɛ Toora binshɛɣu kam zuɣu.
• 3. Ŋuna n-nyɛ Pilgu ni Bahigu, ka nyɛ Ŋun be polo ni ni O dalirinima, ka nyɛŊun sɔɣi. Yaha! O nyɛla Ŋun mi binshɛɣu kam.
• 4. Ŋuna n-nyɛ Ŋun nam sagbana mini tiŋgbani dabsa ayobu puuni, din nyaaŋa, ka Oniŋ dede Al’arshi zuɣu, O mila binshɛɣu din kpεri tiŋgbani ni, ni din yiri di puuni na, ka mi din sheeri zuɣusaa na, ni binshɛɣu din duri di puuni. Yaha! O mini ya m-be luɣulikam yi ni be. Yaha! Naawuni nyɛla Ŋun nyari yi tuuntumsa.
• 5. Ŋuna n-su sagbana mini tiŋgbani yiko. Yaha! Naawuni sani ka bɛ labsiri yεllikam.
• 6. Ozaŋdila yuŋ kpεhiri wuntaŋ’ ni, ka zaŋdi wuntaŋ’ kpεhiri yuŋ puuni. Yaha! O nyɛla Ŋun mi din be suhiri ni.
• 7. Tim ya Naawuni mini O tumo (Annabi Muhammadu) yεlimaŋli. Yaha! Dihimi ya O (Naawuni) ni zaŋ shɛli n-dalim ya puuni. Dinzuɣu, ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli yi puuni, ka dihi (ni bɛ daarzichi), tɔ!Bɛ mali laara din galsi.
• 8. Yaha! Bo n-leei mali ya ka yi bi tiri Naawuni yεlimaŋli, ka Naawuni tumo (Annabi Muhammadu) boondi ya ni yi ti ti yi Duuma yεlimaŋli. Yaha! O daa gbaai ya alikauli ni achiika, yi yi nyɛla ban ti Naawuni yεlimaŋli.
• 9. Yaha! Ŋuna n-nyɛŊun siɣisiri aayanim’ na polo ni n-ti tiri O dabli (Annabi Muhammadu), domin o yihi ya zimsim puuni labsi neesim ni. Yaha! Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun balgiri tiri O daba, Zaadali Nambɔzobonaa.
• 10. Yaha! Bo n-leei mali ya ka yi ku dihi Naawuni soli zuɣu. Yaha! Sagbana ni tiŋgbani fali nyɛla Naawuni dini, yi puuni ninvuɣu shεba ban dihi ni bɛ daarzichi ka tuhi tobu pɔi ka adiini nyɛ nasara ku niŋ yim ni ninvuɣu shεba ban di bɛ daarzichi ka tuhi di (nasara maa) nyaaŋa, bana n-nyɛ ban darza gari. Bɛ zaɣiyino kam, Naawuni gbaai bala alikauli zaɣivɛlli. Yaha! Naawuni mi din sɔɣi yi tuuntumsa puuni.
• 11. Ŋuni n-leei yɛn paŋ Naawuni paŋdi suŋ, ka O (Naawuni) nabgi li n-zaŋ ti o. Yaha! O mali laara din galsi.
• 12. Dabsi’ shεli ani yɛn ti nya ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli dobba ni paɣaba, ka bɛ neesim chani gindi bɛ tooni mini bɛ nudirgu zuɣu. (ka bɛ yεli ba): “Zuŋɔ, deemi ya suhupiεlli lahibali ni Alizanda yili shεŋa kulibɔnani zɔri gindi di lɔŋ ni ŋɔ,” ka bɛ nyɛla ban yɛn kpalim di puuni, dina n-nyɛ tarli din galsi.”
• 13. Dabsi’ shεli munaafichinim’ dobba ni paɣabani yɛn ti yεli ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli: “Guhimi ya ti, ka ti gba mooi binshɛɣu yi neesim ŋɔ maa puuni, ka bɛ (Malaaikanim’) yεli ba: “Labmi ya yi nyaaŋa ti bo neesim shεli na.” Kabɛ zaŋ gooni niŋ bɛ sunsuuni, ka di (lala gooni maa) mali dindo’ shεli din puuni nyɛ Naawuni nambɔzɔbo, ka di nyaaŋa nyɛ azaaba.
• 14. Ka bɛ (munaafichinim’ maa) naan boondi ba (ka yεra): “Ka ti mini ya n-daa be (Dunia) la? Ka bɛ yεli: “Di paliya,” amaa! Yinima n-daa niŋ yi maŋ’ fitina, ka ʒiya guhira (ni mushiiba shεli paai ti), ka kɔrsi yɔhim ya hali ka Naawuni zaligu (kum) daa ti kan ya na, ka yɔhimlana (shintaŋ)yɔhim ya ka chɛ Naawuni dolibu.”
• 15. Dinzuɣu zuŋɔ,bɛ ku deei maŋ’ zuɣu yɔbu yi (munaafichinim’) sani, lala n-nyɛ ninvuɣu shɛba ban niŋ chɛfuritali maa sani. Yi labbu shee nnyɛ buɣum, dina n-nyɛ din simdi ya. Yaha! Di labbu shee maa nyɛla din be.
• 16. Di ni bɔŋɔ, saha bi kana ni ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli suhiri balgi ni Naawuni yɛla teebu, ni din siɣi na ni yɛlimaŋli (Alkur’aani)? Yaha! Bɛ miri ka bɛ leei kamani bɛ ni ti shεba litaafi poi ni bana, ka ʒɛmana daa niŋ waɣilim n-tiba (ka Naawuni bi lahi tim tumo na), dinzuɣu ka bɛ suhiri kuui, ka bɛ puuni pam nyɛla ban kpeeri yira.
• 17. Baŋmi ya kadama Naawuni neeri la tiŋgbani di kpibu nyaaŋa. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) kahigila dalirinim’ n-tin ya, domin achiika! Yi nyɛla ban yɛn niŋ haŋkali.
• 18. Achiika! Ninvuɣu shεba ban tiri sara dobba ni paɣaba, ka paŋ Naawuni paŋdi suŋ,tɔ! (Naawuni) ni nabgi li n-ti ba, ka bɛ lahi mali laara din galsi.
• 19. Yaha! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni mini O tuumba tuumba yεlimaŋli, tɔ! Bana n-nyɛ yɛlimaŋli nima, ni ban kpi adiini zuɣubɛ Duuma (Naawuni) sani. Bɛ mali bɛ laara, n-ti pahi bɛ neesim. Amaa! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali, ka labsi Ti (Tinim’ Naawuni) aayanim’ ʒiri, bana n-nyɛʒehiimi buɣum bihi.
• 20. Baŋmi ya ni Achiika! Dunia biεhigu nyɛla dɛma mini kpɛrigu, ni nichinsi mini fuhibu yi sunsuunni, ni kpaɣibu liɣiri mini bihi puuni, ka di ŋmani sakurli (din sheei puu ni) ka di bimbira niŋdi pukpariba suhupiɛlli. Din nyaaŋa, ka (sapooli ti chɛ ka) di kuui, ka a nyari li ka di kuli mooi, ka kabsi kabsi. Lala ka azaaba kpeeni ti yɛn be Chiyaama, ka chɛ m-paŋ ni yɛdda be Naawuni sani. Yaha! Dunia biεhigu pa shεli naɣila nyεɣisim din nyɛ yɔhim.
• 21. Niŋmiya daŋadaŋa n-zan chaŋ gaafara bobu yi Duuma (Naawuni) sani, ni Alizanda shɛli din yεlim ŋmani sagbana mini tiŋgbani yεlim, ka bɛ kpaɣisi li zali ban ti Naawuni mini O tuumba yεlimaŋli. Di nyɛla Naawuni pini, ka O tiri li O ni bɔri so. Yaha! Naawuni nyɛla Pintitali lana.
• 22. Yɛlibiɛɣu na ʒin nya tiŋgbani yaaŋa zuɣu, bee yi mammaŋ’ puuni, naɣila di pun sabimi be litaafi (Lauhul Mahfuzu) puuni, poi ka Ti (Tinim’ Naawuni) naan nam li. Achiika! Lala maa nyɛla soochi Naawuni sani.
• 23. Domin yi di niŋ suhusaɣiŋgu ni din faai ka chεn ya, ka di lahi fuhi niO ni tinyashɛli. Yaha! Naawuni bi bɔri ŋun kam chana n-gamda, fuhibu lana.
• 24. Ninvuɣu shεba ban niŋdi biεm, ka puhiri ninsalinim’ biεm niŋbu. Yaha! Ŋun lԑbi biri, tɔ! Achiika! Naawuni nnyɛ Bundana, Duuma paɣirigu.
• 25. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) timla Ti tuumba na ni dalirinim’ din be polo ni. Yaha! Ka Ti siɣisi litaafinim’ na, ni binzahindigu, domin ninsalinim’ zaŋ aadalsi tum tuma. Yaha! Ka Ti siɣisi kurugu na, ka di puuni mali yaa pam (tobu ni), ka mali anfaani n-ti ninsalinima.Yaha! Domin Naawuni baŋŋun sɔŋdi O mini O tuumba ni sɔɣisinli ni. Achiika! Naawuni nyɛla Kpεŋlana, Nyεŋda.
• 26. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) timla Annabi Nuhu mini Annabi Ibrahima na. Yaha! Ka Ti zaŋ Annabitali mini litaafinim’ niŋ bɛ zuliyanim’ puuni. Dinzuɣu, bɛ puuni shεba beni n-dolsi, ka bɛ puuni pam nyɛ ban kpeeri yira.
• 27. Din nyaaŋa, ka Tizaŋ Ti tuumba dolsi bɛ nyaaŋa, ka zaŋ Issa Mariam bia n-dolsi. Ka Ti ti o Injiila, ka zaŋ yurlim ni nambɔzɔbo niŋ ninvuɣu shεba ban doli o suhiri ni, amaa! Faaratali shɛli bɛ ni kpiri ŋɔ, Ti (Tinim’ Naawuni) bi puhi ba li, (amaa! Bɛ pili li mi) domin bɛ zaŋ li m-bo Naawuni yɛda, ka mi bi gu li ni di ni tu kamaata ni shɛm, ka Ti ti ban ti Naawuni yɛlimaŋli bɛ puuni bɛ sanyoo, ka bɛ puuni pam nyɛ ban kpeeri yira.
• 28. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yɛlimaŋli! Zom ya Naawuni, ka tin ya O tumo yɛlimaŋli, O ni tin ya tarli buyi O nambɔzɔbo puuni, ka tin ya neesim shɛli yi ni yɛn mali li n-chana, ka O lahi chɛ m-paŋ ya. Yaha! Naawuni nyɛla Chɛmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.
• 29. Domin ninvuɣu shεba bɛ ni ti litaafi maa (Yahuudu mini nashaaranim’) baŋ ni bɛ ka shɛli kam yiko Naawuni pini puuni, ka lahi baŋ ni pini bela Naawuni sani, ka O tiri li O ni bɔri so. Yaha! Naawuni nyɛla Ŋun tiri pini din galsi.

1. ↑ Bachigahinda Din Be Dagbanli Kur'aani Puuni. The Noble Qur'an: Translation of the Meanings (Dagbani language).
2. ↑ Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation, by Muhammad Baba Gutubu.