Edith Wharton

 

Ganed Edith Newbold Jones yn Ninas Efrog Newydd ar 24 Ionawr 1862; George Frederic Jones a Lucretia Stevens Rhinelander oedd ei rhieni. Dywedir fod y dywediad Saesneg "keeping up with the Joneses" yn wreiddiol yn cyfeirio at deulu ei thad.^[2][3]

Ganed a maged Wharton yn ystod y Rhyfel Cartref America (1861–1865); er nad yw Wharton ei hun, tra'n disgrifio bywyd ei theulu, nid yw'n crybwyll y Rhyfel - ac eithrio bod eu teithiau i Ewrop ar ôl y Rhyfel yn ganlyniad i ddibrisio arian cyfred America. O 1866 i 1872, ymwelodd y teulu Jones â Ffrainc, yr Eidal, yr Almaen a Sbaen. Yn ystod ei theithiau, daeth yr Edith ifanc yn rhugl mewn Ffrangeg, Almaeneg ac Eidaleg. Pan oedd yn naw oed, dioddefodd o dwymyn y teiffoid, a fu bron â'i lladd hi.

Bu farw yn Saint-Brice-sous-Forêt o strôc ac fe'i claddwyd yn Cimetière des Gonards.^{[4][5][6][7][8][9]}

Yn 15 oed, ymddangosodd cyhoeddodd gyfieithiad o gerdd Almaeneg "Was die Steine Erzählen" ("Yr Hyn a Ddywed y Cerrig") gan Heinrich Karl Brugsch, y talwyd iddi $50. Nid oedd ei theulu am i'w henw ymddangos mewn print gyda'r gerdd, gan nad oedd ysgrifennu yn cael ei ystyried yn alwedigaeth briodol i fenyw o gymdeithas ei chyfnod.

Ymhlith y gwaith pwysig a nodedig yr ysgrifennodd y mae: The Mount, The Age of Innocence, The Touchstone, The House of Mirth, The Reef, The Custom of the Country, Summer, Roman Fever, The Decoration of Houses, The Greater Inclination, Crucial Instances a Old New York.

Bu'n aelod o Academi Celfyddydau a Llythyrau America am rai blynyddoedd. ^[10][11]

• Dros y blynyddoedd, derbyniodd nifer o anrhydeddau, gan gynnwys: Chevalier de la Légion d'Honneur, 'Hall of Fame' Cendlaethol Menywod (1996), Gwobr Pulitzer am Ffuglen (1921)^[12][13] .

Ffynhonnell: Campbell, Donna M. "Works by Edith Wharton". Washington State University. Cyrchwyd 22 Ionawr 2018.