Baróc: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Baróc
Enghraifft o'r canlynol	mudiad diwylliannol, symudiad celf, arddull, cyfnod o hanes, arddull pensaernïol
Dechreuwyd	16 g
Daeth i ben	1750s
Rhagflaenwyd gan	Darddulliaeth, y Dadeni Dysg
Lleoliad	Ewrop, Rwsia, Y Byd Newydd
Yn cynnwys	Baroque literature, celf Faróc, High Baroque, Late Baroque, Early Baroque
	Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Pori'r hanes yn rhyngweithiol

← Cymharer â'r fersiwn gynt

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

GweledolCystrawen wici

Mewn-lein

Golygiad diweddaraf yn ôl 18:30, 16 Awst 2021

Arddull arbennig mewn pensaernïaeth, cerddoriaeth a'r celfyddydau a fu'n boblogaidd rhwng diwedd yr 17g a chanol y 18g, yn enwedig yng ngwledydd Catholig Ewrop, yw Baróc (benthyciad o'r gair Saesneg Baroque sydd yn ei dro yn fenthyciad o'r gair Ffrangeg baroque o'r gair Sbaeneg barrueco). Mae'r term yn cael ei ddefnyddio weithiau i ddisgrifio unrhyw arddull anghyffredin yn y celfyddydau. Gellid ystyried yr arddull Baróc fel adwaith yn erbyn Clasuriaeth y Dadeni. Dechreuodd yn yr Eidal.

Abaty Melk, Awstria: enghraifft enwog o bensaernïaeth faróc

Fe'i nodweddir mewn pensaernïaeth ac arlunio gan ddefnydd llinellau ystwyth neu doredig, arddurnwaith blodeuog a goreuraidd (a arweiniodd at yr arddull Rococo) ac effeithiau gofodol dramatig. Ymhlith yr artistiaid baroc pwysicaf gellid crybwyll Bernini, Borromini, Caravaggio a Rubens.

Mewn cerddoriaeth gelwir cyfansoddiadau gan gyfansoddwyr fel Johann Sebastian Bach a Monteverdi yn gerddoriaeth faróc. Dyma'r cyfnod a welodd ddatblygiad yr opera, yr oratorio, y trio sonata a'r concerto grosso (gweler Arcangelo Corelli, er enghraifft).

Mewn llenyddiaeth mae Baróc yn derm llai pendant a diffiniedig. Gellid ystyried nofelau picaresg y cyfnod yn enghraifft. Roedd yn ddylanwad pwysig ar lenyddiaeth y cyfnod yn ogystal, yn enwedig yn Ffrainc, yr Eidal, de'r Almaen a Sbaen.

Rhai cyfansoddwyr Baróc

Claudio Monteverdi (1567–1643) Vespers (1610)
Heinrich Schütz (1585–1672), Symphoniae Sacrae (1629, 1647, 1650)
Jean-Baptiste Lully (1632–1687) Armide (1686)
Johann Pachelbel (1653–1706), Canon in D (1680)
Arcangelo Corelli (1653–1713), 12 concerti grossi
Henry Purcell (1659–1695) Dido and Aeneas (1687)
Tomaso Albinoni (1671–1751), Sonata a sei con tromba
Antonio Vivaldi (1678–1741), Il Quattri Stagioni)
Jean-Philippe Rameau (1683–1764) Dardanus (1739)
George Frideric Handel (1685–1759), Water Music Suite (1717)
Domenico Scarlatti (1685–1757)
Johann Sebastian Bach (1685–1750), Brandenburg concertos (1721)
Georg Philipp Telemann (1681–1767), Der Tag des Gerichts (1762)
Giovanni Battista Pergolesi (1710–1734), Stabat Mater (1736)

Gweler hefyd

Rococo

@@ Llinell 1: / Llinell 1: @@
+{{Pethau| fetchwikidata=ALL | suppressfields= gwladwriaeth}}
-Arddull arbennig mewn [[pensaernïaeth]], [[cerddoriaeth]] a'r [[celfyddydau]] a fu'n boblogaidd rhwng diwedd yr [[17eg ganrif]] a chanol y [[18fed ganrif]], yn enwedig yng ngwledydd [[Catholig]] [[Ewrop]], yw '''Baroc''' (benthyciad o'r gair [[Saesneg]] ''Baroque'' sydd yn ei dro yn fenthyciad o'r gair [[Ffrangeg]] ''baroque'' o'r gair [[Sbaeneg]] ''barrueco''). Mae'r term yn cael ei ddefnyddio weithiau i ddisgrifio unrhyw arddull anghyffredin yn y celfyddydau a.y.y.b. yn ogystal. Gellid ystyried yr arddull Baroc fel adwaith yn erbyn [[Clasuriaeth]] y [[Dadeni]]. Dechreuodd yn yr [[Eidal]].
+Arddull arbennig mewn [[pensaernïaeth]], [[cerddoriaeth]] a'r [[celfyddydau]] a fu'n boblogaidd rhwng diwedd yr [[17g]] a chanol y [[18g]], yn enwedig yng ngwledydd [[Catholig]] [[Ewrop]], yw '''Baróc''' (benthyciad o'r gair [[Saesneg]] ''Baroque'' sydd yn ei dro yn fenthyciad o'r gair [[Ffrangeg]] ''baroque'' o'r gair [[Sbaeneg]] ''barrueco''). Mae'r term yn cael ei ddefnyddio weithiau i ddisgrifio unrhyw arddull anghyffredin yn y celfyddydau. Gellid ystyried yr arddull Baróc fel adwaith yn erbyn [[Clasuriaeth]] y [[Dadeni]]. Dechreuodd yn yr [[Eidal]].
-[[Image:Stift melk 001 2004.jpg|250px|bawd|[[Abaty Melk]], [[Awstria]]: enghraifft enwog o bensaernïaeth faroc]]
-Fe'i nodweddir mewn pensaernïaeth ac arlunio gan y defnydd o linellau ystwyth neu dorredig, arddurnwaith blodeuog a goreuraidd (a arweiniodd at yr arddull [[Rococo]]) ac effeithiau gofodol dramatig. Ymhlith yr artistiaid baroc pwysicaf gellid crybwyll [[Bernini]], [[Borromini]], [[Caravaggio]] a [[Rubens]].
+[[Delwedd:Stift melk 001 2004.jpg|250px|bawd|[[Abaty Melk]], [[Awstria]]: enghraifft enwog o bensaernïaeth faróc]]
-Mewn cerddoriaeth gelwir cyfansoddiadau gan gyfansofddwyr fel [[Johann Sebastian Bach]] a [[Monteverdi]] yn [[Cerddoriaeth Faroc|gerddoriaeth Faroc]]. Dyma'r cyfnod a welai ddatblygiad yr [[opera]], yr [[oratorio]], y ''trio [[sonata]]'' a'r ''[[concerto grosso]]'' (gweler [[Arcangelo Corelli]], er enghraifft).
+Fe'i nodweddir mewn pensaernïaeth ac arlunio gan ddefnydd llinellau ystwyth neu doredig, arddurnwaith blodeuog a goreuraidd (a arweiniodd at yr arddull [[Rococo]]) ac effeithiau gofodol dramatig. Ymhlith yr artistiaid baroc pwysicaf gellid crybwyll [[Bernini]], [[Borromini]], [[Caravaggio]] a [[Rubens]].
+Mewn cerddoriaeth gelwir cyfansoddiadau gan gyfansoddwyr fel [[Johann Sebastian Bach]] a [[Monteverdi]] yn [[cerddoriaeth faróc|gerddoriaeth faróc]]. Dyma'r cyfnod a welodd ddatblygiad yr [[opera]], yr [[oratorio]], y ''trio [[sonata]]'' a'r ''[[concerto grosso]]'' (gweler [[Arcangelo Corelli]], er enghraifft).
-Mewn llenyddiaeth mae Baroc yn derm llai pendant a diffiniedig. Gellid ystyried [[nofel]]au [[picaresg]] y cyfnod yn enghraifft. Roedd yn ddylanwad pwysig ar lenyddiaeth y cyfnod yn ogystal, yn enwedig yn [[Ffrainc]], yr [[Eidal]], de'r [[Almaen]] a [[Sbaen]].
+Mewn llenyddiaeth mae Baróc yn derm llai pendant a diffiniedig. Gellid ystyried [[nofel]]au [[picaresg]] y cyfnod yn enghraifft. Roedd yn ddylanwad pwysig ar lenyddiaeth y cyfnod yn ogystal, yn enwedig yn [[Ffrainc]], yr [[Eidal]], de'r [[Almaen]] a [[Sbaen]].
-===Rhai cyfansoddwyr Baroc===
-*[[Claudio Monteverdi]] ([[1567]]&ndash;[[1643]]) ''[[Vespro della Beata Vergine 1610 (Monteverdi)|Vespers]]'' ([[1610]])
-*[[Heinrich Schütz]] ([[1585]]&ndash;[[1672]]), ''[[Symphoniae Sacrae]]'' ([[1629]], [[1647]], [[1650]])
-*[[Jean-Baptiste Lully]] ([[1632]]&ndash;[[1687]]) ''[[Armide (Lully)|Armide]]'' ([[1686]])
-*[[Johann Pachelbel]] ([[1653]]&ndash;[[1706]]), ''[[Canon Pachelbel|Canon in D]]'' ([[1680]])
-*[[Arcangelo Corelli]] ([[1653]]&ndash;[[1713]]), ''[[Deuddeg concerti grossi, op.6 (Corelli)|12 concerti grossi]]''
-*[[Henry Purcell]] ([[1659]]&ndash;[[1695]]) ''[[Dido and Aeneas]]'' ([[1687]])
-*[[Tomaso Albinoni]] ([[1671]]&ndash;[[1751]]), ''[[Sonata a sei con tromba]]''
-*[[Antonio Vivaldi]] ([[1678]]&ndash;[[1741]]), ''[[Il Quattri Stagioni]]'')
-*[[Jean-Philippe Rameau]] ([[1683]]&ndash;[[1764]]) ''[[Dardanus (opera)|Dardanus]]'' ([[1739]])
-*[[George Frideric Handel]] ([[1685]]&ndash;[[1759]]), ''[[Water Music (Handel)|Water Music Suite]]'' ([[1717]])
-*[[Domenico Scarlatti]] ([[1685]]&ndash;[[1757]])
-*[[Johann Sebastian Bach]] ([[1685]]&ndash;[[1750]]), ''[[Brandenburg concertos]]'' ([[1721]])
-*[[Georg Philipp Telemann]] ([[1681]]&ndash;[[1767]]), ''[[Der Tag des Gerichts]]'' ([[1762]])
-*[[Giovanni Battista Pergolesi]] ([[1710]]&ndash;[[1734]]), ''[[Stabat Mater]]'' ([[1736]])
+== Rhai cyfansoddwyr Baróc ==
-==Gweler hefyd==
+* [[Claudio Monteverdi]] ([[1567]]–[[1643]]) ''[[Vespro della Beata Vergine 1610 (Monteverdi)|Vespers]]'' ([[1610]])
-*[[Rococo]]
+* [[Heinrich Schütz]] ([[1585]]–[[1672]]), ''[[Symphoniae Sacrae]]'' ([[1629]], [[1647]], [[1650]])
+* [[Jean-Baptiste Lully]] ([[1632]]–[[1687]]) ''[[Armide (Lully)|Armide]]'' ([[1686]])
+* [[Johann Pachelbel]] ([[1653]]–[[1706]]), ''[[Canon Pachelbel|Canon in D]]'' ([[1680]])
+* [[Arcangelo Corelli]] ([[1653]]–[[1713]]), ''[[Deuddeg concerti grossi, op.6 (Corelli)|12 concerti grossi]]''
+* [[Henry Purcell]] ([[1659]]–[[1695]]) ''[[Dido and Aeneas]]'' ([[1687]])
+* [[Tomaso Albinoni]] ([[1671]]–[[1751]]), ''[[Sonata a sei con tromba]]''
+* [[Antonio Vivaldi]] ([[1678]]–[[1741]]), ''[[Il Quattri Stagioni]]'')
+* [[Jean-Philippe Rameau]] ([[1683]]–[[1764]]) ''[[Dardanus (opera)|Dardanus]]'' ([[1739]])
+* [[George Frideric Handel]] ([[1685]]–[[1759]]), ''[[Water Music (Handel)|Water Music Suite]]'' ([[1717]])
+* [[Domenico Scarlatti]] ([[1685]]–[[1757]])
+* [[Johann Sebastian Bach]] ([[1685]]–[[1750]]), ''[[Brandenburg concertos]]'' ([[1721]])
+* [[Georg Philipp Telemann]] ([[1681]]–[[1767]]), ''[[Der Tag des Gerichts]]'' ([[1762]])
+* [[Giovanni Battista Pergolesi]] ([[1710]]–[[1734]]), ''[[Stabat Mater]]'' ([[1736]])
+== Gweler hefyd ==
-{{eginyn}}
+* [[Rococo]]
-[[Categori:Pensaernïaeth]]
+[[Categori:Baróc| ]]
-[[Categori:Celfyddydau]]
 [[Categori:Cerddoriaeth]]
+[[Categori:Hanes celf]]
 [[Categori:Llenyddiaeth]]
+[[Categori:Pensaernïaeth]]
-[[en:Baroque]]