Таджик чĕлхи: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни
п робот хушрĕ: ug:تاجىك تىلى |
|||
(22 хутшӑнаканӑн 48 ҫирӗплетмен версине кӑтартман) | |||
4-мĕш йĕрке: | 4-мĕш йĕрке: | ||
[[Китай]]ăн кăнтăр-анăçĕнчи [[Синьцзян-Уйгур автономлă районĕ]]нче пурăнакан таджиксем, тĕрĕссипе [[памир халăхĕсем|памир таджикĕсем]] пулаççĕ, вĕсем [[иран чĕлхисем|иран чĕлхисен]] [[памир ушкăнĕ]]нчи [[вахан чĕлхи|ваханпа]] [[сарăкăль чĕлхи|сарăкăль]] чĕлхисемпе калаçаççĕ. |
[[Китай]]ăн кăнтăр-анăçĕнчи [[Синьцзян-Уйгур автономлă районĕ]]нче пурăнакан таджиксем, тĕрĕссипе [[памир халăхĕсем|памир таджикĕсем]] пулаççĕ, вĕсем [[иран чĕлхисем|иран чĕлхисен]] [[памир ушкăнĕ]]нчи [[вахан чĕлхи|ваханпа]] [[сарăкăль чĕлхи|сарăкăль]] чĕлхисемпе калаçаççĕ. |
||
==Çыруллăх== |
== Çыруллăх == |
||
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF" |
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF" |
||
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | A a |
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | A a |
||
116-мĕш йĕрке: | 116-мĕш йĕрке: | ||
| '''[[Литва чĕлхи]]''' || mėnuo || naujas || motina || sesuo || naktis || nosis || trys || juoda || raudona || geltona || žalias || vilkas |
| '''[[Литва чĕлхи]]''' || mėnuo || naujas || motina || sesuo || naktis || nosis || trys || juoda || raudona || geltona || žalias || vilkas |
||
|- |
|- |
||
| '''[[Болгар чĕлхи]]''' || месец<br>|| нов<br>|| майка<br>|| сестра<br> || нощ<br> || нос<br>|| три<br>|| черен<br>|| червен<br>|| жълт<br>|| зелен<br> || вълк<br> |
| '''[[Болгар чĕлхи]]''' || месец<br />|| нов<br />|| майка<br />|| сестра<br /> || нощ<br /> || нос<br />|| три<br />|| черен<br />|| червен<br />|| жълт<br />|| зелен<br /> || вълк<br /> |
||
|- |
|- |
||
| '''[[Вырăс чĕлхи]]''' || месяц<br>|| новый<br>|| мать<br>|| сестра<br> || ночь<br> || нос<br>|| три<br>|| чёрный<br>|| красный<br>|| жёлтый<br>|| зелёный<br> || волк<br> |
| '''[[Вырăс чĕлхи]]''' || месяц<br />|| новый<br />|| мать<br />|| сестра<br /> || ночь<br /> || нос<br />|| три<br />|| чёрный<br />|| красный<br />|| жёлтый<br />|| зелёный<br /> || волк<br /> |
||
|} |
|} |
||
== Истори == |
== Истори == |
||
Çак вăхăтран Таджикистанпа Узбекистан таджикĕсем хăйсен чĕлхине палăртма «таджик чĕлхи» |
Çак вăхăтран Таджикистанпа Узбекистан таджикĕсем хăйсен чĕлхине палăртма «таджик чĕлхи» (забон-и точики) терминпа усă кураççĕ, Афганистан таджикĕсем хăйсен чĕлхине «дари» е «перси чĕлхи» тесе уйăраççĕ. Тем тĕрлĕ диалектсем пулсан та, Ирана, Афганистан, Узбекистан, тата Таджикистан çыннисем пĕр-пĕрне пĕтемпех ăнланаççĕ. Стандартлă таджик чĕлхинче кириллицăпа усă кураççĕ (дарипе перси чĕлхинче араб-перси алфавичĕпе). Халĕ çак чĕлхе Иранра, Афганистанра, Таджикистанра пĕрлешĕнсе çывăхланса пырать (Узбекистанра перси чĕлхин статусĕ çук). |
||
== Вуламалли == |
== Вуламалли == |
||
⚫ | |||
{{Перс чĕлхи}} |
|||
⚫ | |||
[[Категори:Таджик чĕлхи]] |
[[Категори:Таджик чĕлхи]] |
||
[[Категори:Иран чĕлхисем]] |
[[Категори:Иран чĕлхисем]] |
||
[[Категори:Таджикистан чĕлхисем]] |
[[Категори:Таджикистан чĕлхисем]] |
||
[[bg:Таджикски език]] |
|||
[[br:Tadjikeg]] |
|||
[[bs:Tadžički jezik]] |
|||
[[ca:Tadjik]] |
|||
[[crh:Tacik tili]] |
|||
[[cs:Tádžičtina]] |
|||
[[de:Tadschikische Sprache]] |
|||
[[diq:Taciki]] |
|||
[[en:Tajik Persian]] |
|||
[[eo:Taĝika lingvo]] |
|||
[[es:Idioma tayiko]] |
|||
[[et:Tadžiki keel]] |
|||
[[fa:فارسی تاجیکی]] |
|||
[[fi:Tadžikin kieli]] |
|||
[[fr:Tadjik]] |
|||
[[ga:Táidsícis]] |
|||
[[gl:Lingua taxica]] |
|||
[[hu:Tádzsik nyelv]] |
|||
[[id:Bahasa Tajik]] |
|||
[[it:Lingua tagica]] |
|||
[[ja:タジク語]] |
|||
[[ka:ტაჯიკური ენა]] |
|||
[[ko:타지크어]] |
|||
[[lt:Tadžikų kalba]] |
|||
[[lv:Tadžiku valoda]] |
|||
[[mk:Таџикистански јазик]] |
|||
[[nds:Tadschiksche Spraak]] |
|||
[[nl:Tadzjieks]] |
|||
[[nn:Tadsjikisk språk]] |
|||
[[no:Tadsjikisk]] |
|||
[[os:Таджикаг æвзаг]] |
|||
[[pl:Język tadżycki]] |
|||
[[pt:Língua tadjique]] |
|||
[[qu:Tayik simi]] |
|||
[[ru:Таджикский язык]] |
|||
[[sv:Tadzjikiska]] |
|||
[[sw:Kitajiki]] |
|||
[[ta:தாஜிக் மொழி]] |
|||
[[tg:Забони тоҷикӣ]] |
|||
[[th:ภาษาทาจิก]] |
|||
[[tr:Tacikçe]] |
|||
[[ug:تاجىك تىلى]] |
|||
[[uk:Таджицька мова]] |
|||
[[zh:塔吉克语]] |
10:25, 10 Ҫу уйӑхӗн 2020 чухнехи хальхи верси
Таджик чĕлхи, — иран ушкăнне кĕрекен инди-европа чĕлхи. Таджикистан патшалăхĕн тĕп чĕлхи шутланать.
Таджик чĕлхи' (забони Тоҷикӣ, тепĕр чух фарси чĕлхин таджик диалекчĕпе палăртаççĕ) — таджиксен чĕлхи, Таджикистанăн патшалăх чĕлхи тата Афганистанăн (пушту чĕлхипе танах) патшалăх чĕлхисенчен пĕри шутланать, индоевропа чĕлхе çемйин индо-иран ушкăнĕн иран чĕлхе туратĕнче вырăн йышăнать. Таджик чĕлхи, çаплах Узбекистанăн хăш çĕрĕсенче, çурçĕр Афганистанра (унта ăна дари е фарси-кабули теççĕ) сарăлнă. XX ĕмĕрĕн 30-мĕш çулĕсенчен алфавитра арап графикипе, 1940 çулччен латиницăпа усă курнă. Китайăн кăнтăр-анăçĕнчи Синьцзян-Уйгур автономлă районĕнче пурăнакан таджиксем, тĕрĕссипе памир таджикĕсем пулаççĕ, вĕсем иран чĕлхисен памир ушкăнĕнчи ваханпа сарăкăль чĕлхисемпе калаçаççĕ.
Çыруллăх
[тӳрлет | кодне тӳрлет]A a | B b | C c | Ç ç | D d | E e | F f | G g |
Ƣ ƣ | H h | I i | Ī ī | J j | K k | L l | M m |
N n | O o | P p | Q q | R r | S s | Ş ş | T t |
U u | Ū ū | V v | X x | Z z | Ƶ ƶ | ' |
Паянкунхи кириллица алфавичĕ:
А а | Б б | В в | Г г | Ғ ғ | Д д | Е е | Ё ё |
Ж ж | З з | И и | Й й | Ӣ ӣ | К к | Қ қ | Л л |
М м | Н н | О о | П п | Р р | С с | Т т | У у |
Ӯ ӯ | Ф ф | Х х | Ҳ ҳ | Ч ч | Ҷ ҷ | Ш ш | Ъ ъ |
Э э | Ю ю | Я я |
1940-1998 çулсенче Ц ц, Щ щ, Ы ы, Ь ь сас паллисемпе усă курнă.
Тĕп сăмахсен танлаштару таблици.
Таджик чĕлхи | моҳ | нав | модар | хоҳар | шаб | бинӣ | се | сиёҳ | сурх | зард | сабз | гург |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ытти инди-европа чĕлхисем | ||||||||||||
Акăлчан чĕлхи | month | new | mother | sister | night | nose | three | black | red | yellow | green | wolf |
Латтин чĕлхи | mēnsis | novus | māter | soror | nox | nasus | trēs | āter, niger | ruber | flāvus, gilvus | viridis | lupus |
Итали чĕлхи | mese | nuovo | madre | sorella | notte | naso | tre | nero | rosso | giallo | verde | lupo |
Нимĕç чĕлхи | Monat | neu | Mutter | Schwester | Nacht | Nase | drei | schwarz | rot | gelb | grün | Wolf |
Португал чĕлхи | mês | novo | mãe | irmã | noite | nariz | três | negro | vermelho | amarelo | verde | lobo |
Испан чĕлхи | mes | nuevo | madre | hermana | noche | nariz | tres | negro | rojo | amarillo | verde | lobo |
Румын чĕлхи | luna | nou/noi | mamă | soră | noapte | nas | trei | negru | roşu | galben | verde | lup |
Валли чĕлхи | mis | newydd | mam | chwaer | nos | trwyn | tri | du (/di/) | coch, rhudd | melyn | gwyrdd, glas | blaidd |
Польша чĕлхи | miesiąc | nowy | matka | siostra | noc | nos | trzy | czarny | czerwony | żółty | zielony | wilk |
Латви чĕлхи | mēnesis | jauns | māte | māsa | nakts | deguns | trīs | melns | sarkans | dzeltens | zaļš | vilks |
Литва чĕлхи | mėnuo | naujas | motina | sesuo | naktis | nosis | trys | juoda | raudona | geltona | žalias | vilkas |
Болгар чĕлхи | месец |
нов |
майка |
сестра |
нощ |
нос |
три |
черен |
червен |
жълт |
зелен |
вълк |
Вырăс чĕлхи | месяц |
новый |
мать |
сестра |
ночь |
нос |
три |
чёрный |
красный |
жёлтый |
зелёный |
волк |
Истори
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Çак вăхăтран Таджикистанпа Узбекистан таджикĕсем хăйсен чĕлхине палăртма «таджик чĕлхи» (забон-и точики) терминпа усă кураççĕ, Афганистан таджикĕсем хăйсен чĕлхине «дари» е «перси чĕлхи» тесе уйăраççĕ. Тем тĕрлĕ диалектсем пулсан та, Ирана, Афганистан, Узбекистан, тата Таджикистан çыннисем пĕр-пĕрне пĕтемпех ăнланаççĕ. Стандартлă таджик чĕлхинче кириллицăпа усă кураççĕ (дарипе перси чĕлхинче араб-перси алфавичĕпе). Халĕ çак чĕлхе Иранра, Афганистанра, Таджикистанра пĕрлешĕнсе çывăхланса пырать (Узбекистанра перси чĕлхин статусĕ çук).
Вуламалли
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Перс чĕлхи |
|
---|---|
Истори | |
Диалектсем | |
Чĕлхе характеристикисем | |
Грамматика | |
Çырулăх | |
Литература | |
Перс чĕлхипе урăх статьясем |